1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

محكوميت متين كاپلان در تركيه

۱۳۸۴ خرداد ۳۱, سه‌شنبه

متين كاپلان واعظ ترك كه خود و پيروانش او را »خليفه كلن« ميناميدند، چونكه ساكن اين شهر آلمان بود و از آنجا مواعظ خود را بگوش پيروانش ميرساند، ديروز در وطن خود از طرف دادگاه به اتهام خيانت به ميهن محكوم به حبس ابد شد. مطلب زير تفسيرى است در اينباره نوشته رئيس برنامه تركى صداى آلمان باها گونگور.

https://p.dw.com/p/A5LJ
عکس: AP

عنوان »خليفه كلن« ميتوانست عنوانى مناسب براى يكى از داستانهاى هزار و يكشب باشد كه در آن دنياى رويائى شرق به اروپاى مدرن امروزى ارتباط داده شود. ولى در داستان لازم بود كه خليفه مردى سليم النفس و نيكخو باشد و دوستى بين مسلمانان و مسيحيون را تبليغ كند.
ولى خليفه كلن عنوان مردى بنيادگرا و متعصب و تندرو بنام متين كاپلان بود كه هم براى امنيت داخلى آلمان خطرى بزرگ بشمار ميرفت و هم براى نظام متكى بر قانون اساسى و حكومت غير مذهبى و متمايل به غرب تركيه. باين جهت تصميم قوه قضائيه تركيه كه بقول مصادر كشور »صداى شوم« اين مرد را تا آخر عمر وى خاموش كرد، غير منتظره نبود.

تندروى مذهبى را پدر متين كاپلان موسوم به جمال الدين از بدو تولدش به وى تلقين كرد و عنوان خليفه كلن هم ميراث او بود كه در سال ۱۹۹۵ ميلادى به پسر تفويض شد و به اين ترتيب متين رهبر حكومت اسلامى يا حكومت خلفا گرديد. فقط پنج سال پس از دريافت اين عنوان متين كاپلان بخاطر دعوت از طرفداران خود براى كشتن فردى خودى ولى مخالف يا رقيب وى محكوم به چهار سال حبس شد، چونكه آن شخص واقعآ در سال ۱۹۹۷ در برلين بضرب گلوله كشته شد. مشاجره حقوقى و قضائى كه سپس بر سر متين كاپلان درگير شد بالأخره منتهى به اخراج وى از آلمان و فرستادن او به وطن و تحويل او به مراجع تركيه گرديد.

حكم محكوميت متين كاپلان در دادگاه استانبول به اتهام خيانت به ميهن و داشتن قصد تبديل جمهورى تركيه به دولتى مذهبى و برقرارى خلافت اسلامى و حذف حكومت لائيك يا غير مذهبى فعلى كشور صادر شد. ادعانامه دادستان مجموعآ شامل ۱۳ مورد اتهام بود كه مهم ترين آنها نقشه سوءقصد به آرامگاه بنيانگذار جمهورى تركيه مصطفى كمال آتاتورك در سال ۱۹۹۸ بود كه اگر عملى ميشد ميتوانست تمرين نهائى براى سوءقصدهاى يازدهم سپتامبر در آمريكا محسوب شود. بيست و سه نفر از هم مسلكان كاپلان كه قبل از اجراى نقشه دستگير شده بودند اعتراف كردند كه قرار بوده در روز اجراى مراسم سنتى هفتاد و پنجمين سالگرد تأسيس جمهورى تركيه در آرامگاه آتاتورك، كه كليه كادر رهبرى كشور در آنجا حضور داشت، يك هواپيماى پر از مواد منفجره را روى بناى آرامگاه ساقط كنند و همه حاضرين را بقتل برسانند.

لغو مجازات اعدام در تركيه، كه بخاطر نزديكى به اروپا و عضويت آتى اين كشور در اتحاديه اروپا صورت گرفت، تحويل دادن كاپلان به مراجع دولتى تركيه را امكان پذير كرد. محاكمه كاپلان هم طبق اصول جارى در كشورهاى دمكراتيك صورت گرفت. ولى اين اتهام به دولت تركيه باقى ميماند كه بنيادگرايان همقدم كاپلان بضرب شكنجه حاضر به اعتراف هائى شده اند كه محكوميت كاپلان بر اساس آنها صورت گرفته و لذا از نظر حقوقى فاقد اعتبار است، و حال دولت تركيه بايد براى رفع اين شبهه دست به اقدام فورى بزند. خوب نيست كه تركيه از يكطرف با كشورهاى غربى در راه مبارزه با تروريسم بين المللى همكارى كند و از طرف ديگر مجرمين يا متهمين را با روشهائى غير از روشهاى معمول در جهان غرب وادار به اعتراف و اداى توضيح كند.