مذاکرات مسکو؛ امیدواری ولایتی، نارضایتی رفسنجانی
۱۳۹۱ تیر ۱, پنجشنبه
گفت‌وگوها میان مذاکره‌کنندگان ارشد جمهوری اسلامی ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان در حالی در مسکو پایان یافت که دو طرف توافق کردند در چند هفته آینده دیدار دیگری در سطح کارشناسان در ترکیه برگزار شود.
در همین حال اتحادیه اروپا از اول ژوئیه تحریم‌های نفتی خود علیه جمهوری اسلامی را به اجرا خواهد گذاشت. این تحریم‌ها همزمان با محدودیت‌های بیشتری خواهد بود که ایالات متحده آمریکا برای وارد کنندگان نفت از ایران پیش‌بینی کرده است.
بیشتر بخوانید: سایه تحریم‌های نفتی پیش از مذاکرات مسکو
بریتانیا نیز پس از مذاکرات مسکو ایران را تهدید کرد که اگر خواسته‌های جامعه بین‌المللی را همچنان بی‌پاسخ بگذارد، با محدودیت‌های بیشتری روبرو خواهد شد. در شرایط حاضر زمان به ضرر ایران در حال سپری شدن است.
اقتصاد نا به سامان ایران با اعمال تحریم‌های گسترده و همچنین نظارت دقیق و سخت‌گیرانه‌ی ایالات متحده برای اثربخشی بیشتر آنها، حال و روز خوشی ندارد. با این حال صداهای متفاوتی از سوی مسئولان حکومت ایران در مورد مذاکرات اخیر شنیده میشود.
مثبت و سازنده یا بی‌نتیجه و استکباری؟
علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، نسبت به "نتایج مثبت گفت‌وگوهای کارشناسان ایران و ۱+۵" امیدوار است. اظهارات او در این مورد با توجه به نقش تعیین‌کننده و نهایی آیت‌الله خامنه‌ای در سیاست خارجی و خصوصا پرونده هسته‌ای ایران، قابل توجه است.
مشاور رهبر جمهوری اسلامی تصریح می‌کند: «در صورتی كه طرف‌های مقابل در گروه ۱+۵ آماده باشند كه حقوق جمهوری اسلامی ایران را بر اساس معاهدات بین‌المللی بپذیرند، تهران آماده هر گونه مذاكره‌ای است».
از سوی دیگر، اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نظری کاملا متفاوت دارد. وی تاکید می‌کند که مذاکرات مسکو نشان داد «طرف‌های غربی اهل تعامل نیستند و صداقت ندارند و تنها زورگویی را مبنای کار خود قرار داده‌اند تا فرصت لازم را برای اهداف آینده به دست آورند».
هاشمی رفسنجانی اضافه می‌کند: «در واقع آنان می‌خواهند پرونده زورگویی‌شان همچنان باز باشد و در سایه آن سیاست‌های استکباری خود را دنبال کنند».
مذاکرات دیپلماتیک با طعم تحریم‌های اقتصادی
در کنار خوشبینی‌ها و بدبینی‌های مسئولان حکومتی در ایران، آنچه مشخص است نقش محوری رهبر جمهوری اسلامی در موضوع هسته‌ای است. اما آیا آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به شرایط موجود برآورد درست و دقیق ندارد؟
سایت "بازتاب" در گزارشی تحلیلی پس از مذاکرات مسکو این سوال را از هدایت‌کنندگان پرونده هسته‌ای و سیاست خارجی ایران مطرح کرد: «آیا همچنان منطقی است به اجرای پرده‌های بعدی نمایش غرب کمک و در بازی از پیش‌نوشته آمریکا برای مذاکرات مشارکت کرد؟»
بیشتر بخوانید: کاهش روزافزون درآمد ایران از صادرات نفت
این وب‌سایت نزدیک به محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌افزاید: «پرده سوم نمایش مذاکره از سوی اروپا و آمریکا، همان‌گونه که مورد نظر اسرائیل و متحدانش در آمریکا و همچنین عربستان سعودی به عنوان اسپانسر تقابل با ایران بود، به پایان رسید تا غربی‌ها بتوانند با ژست محکم‌تری در سطح افکار عمومی غرب از ناکارآمدی دیپلماسی مبتنی بر تعامل و اقناع درباره برنامه هسته‌ای ایران سخن بگویند».
"بازتاب" پیشنهاد می‌کند با توجه به در پیش بودن تحریم‌های تازه، ایران از شرکت در دور بعدی مذاکرات، تا متوقف‌شدن تحریم‌ها، خودداری کند. گرچه در همین گزارش تصریح میشود "قهر ایران از مذاکرات" موجب تغییری در برخورد غرب و تصویب تحریم‌ها نخواهد شد.
شاید بر اساس همین برداشت است که مقام‌های ایران راهی به جز ادامه مذاکرات ندارند تا در صورت امکان از شدت تحریم‌ها بکاهند یا از تحریم‌های بیشتر رهایی یابند که می‌تواند در بلند مدت اقتصاد ایران را فلج کند.