مسئله رواديد به آلمان

يك سال پس از روی كار آمدن دولت ائتلافی سبزها و سوسيال دمكراتها در آلمان، وزارت امور خارجه اين كشور طی بخشنامه ای از سفارتخانه ها و ادارات امور اتباع بيگانه در آلمان خواست كه در مورد صدور رواديد، به سختگيری های پيش از آن پايان دهند. از جمله قرار شد در مواردی كه اداره های درون كشور از كنترل وضعيت مالی درخواست كنندگان رواديد چشم ميپوشند، سفارتخانه‌های آلمان هم اصراری در اين قضيه نداشته باشند. در ماه مارس سال ۲۰۰۳ ميلادی صدور رواديد به آلمان، بيش از پيش آسان گشت. چندی بعد، يك اوكراينی در شهر كلن به علت صدور برگه های بيمه تامين هزينه های مسافرتی و قاچاق انسان به آلمان، توقيف و محكوم به حبس شد.

ناظران سياسی و رسانه‌های همگانى، ورود غير قانونی كارگران و روسپيان اوكراينی به آلمان را نتيجه مستقيم بخشنامه های سهولت ويزای وزارت امور خارجه ارزيابی كردند. به طوری كه تحقيقات دادگاه شهر كلن نشان داد، بسياری از اوكراينی‌هايى كه دنبال كار مى‌گشتند، دعوتنامه های خود به آلمان را از بيخانمانهای اين شهر دريافت كرده بودند. ماجرا از اين قرار بوده كه قاچاقچيان نيروی انسانى، با استفاده از دعوتنامه‌های يادشده، و بهره‌گيری از برگه‌های بيمه‌های مسافرتی مشكوك، عده كثيری را به آلمان آورده و پول كلانی از ايشان اخاذی كرده‌اند. در حكم توقيف و حبس قاچاقچی اوكراينی يادشده، قاضی دادگاه مسئولان وزارت امور خارجه را نيز در اين جرم، خالی از تقصير ندانست چون بخشنامه های آسان‌سازی صدور رواديد به آلمان به طور غير مستقيم كار قاچاقچيان مذكور را نيز آسان ساخته بود.

اكنون مدتی است كه يوشكا فيشر نه تنها هدف حمله و انتقاد اپوزيسيون محافظه‌كار كشورش قرار گرفته، بلكه وزير كشور آلمان اتو شيلی نيز، از بخشنامه‌های او شديدا انتقاد كرده، زيرا به نظر وى، با آسان‌سازی صدور رواديد، خطر ورود تروريستها به آلمان نيز افزايش يافته است. كار به جايی رسيده كه پارلمان كشور يك كميسيون تحقيق در اين زمينه معين نموده است، اما فيشر تازه اواخر سال جاری ميلادی بايد پاسخگوی اين استيضاح باشد.

در انتخابات ايالتی كه دو هفته پيش در شمال آلمان در اشلسويگ هولشتاين برگذار شد، دو حزب حاكم، يعنی سوسيال دمكراتها و سبزها، با اينكه به برد خود مطمئن بودند، نتوانستند اكثريت آرا را بدست آورند. ناظران سياسی شكست اين احزاب را از جمله با قضيه بخشنامه های نامبرده در زمينه صدور رواديد، مرتبط ميدانند. دولت ائتلافی آلمان در پاسخ، اپوزيسيون را متهم ميكند كه در گرماگرم مبارزات انتخاباتى، حقيقت را به مردم نميگويد و تنها به تبليغات سوء عليه دولت خرسند و خوشنود است.

ريشه اتهامات در قضيه آسان‌سازی صدور رواديد، در اوكراين بوده است. در آنجا يك شركت بيمه چندمليتی به نام كوبلر Kuebler, برگه هايی صادر ميكرده كه به موجب آن، ضمانت مالی درخواست‌كننده رواديد به آلمان، مورد كنترل قرار نمى‌گرفته است. همكاری شركت نامبرده با مقامات رسمی آلمان تا آن حد بوده كه حتی كارتهای معافيت از هزينه‌های مسافرتى، در چاپخانه‌های دولتی آلمان چاپ و صادر ميشده‌اند. دارندگان اين كارتها، بی هيچ مانعی رواديد به آلمان را دريافت مى‌كرده‌ و از اين طريق به همه كشورهای عضو پيمان شنگن راه می يافتند. به طوری كه يوشكا فيشر چندی پيش در يك كنفرانس مطبوعاتی اعلام كرد، اين كارتهای معافيت، از سال ۱۹۹۵ يعنی از دوره حكومت احزاب محافظه كار، صادر ميشده و دولت فعلی هيچ دخالتی در اين كار نداشته و دستور العمل دولت پيشين را ادامه داده است.

از سوی ديگر، دو هفته پيش، يوشكا فيشر در كنگره حزب سبزها در شهر كلن حاضر شد و به چند خطای خود در مسئله آسان‌سازی صدور رواديدها اقرار كرد. او گفت كه شخصا مرتكب دو خطا شده است: يكی اين كه با جدی نگرفتن شدت سوء استفاده از كارتهای معافيت شركت بيمه كوبلر، امكان اينگونه سوء استفاده‌ها را بالاتر برده و ديگر اين كه وقتی در سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ همزمان با موج درخواستهای ويزا در اوكراين از موضوع اطلاع يافته، اين مسئله را به طور كامل، سريع و جدی دنبال نكرده است. يوشكا فيشر در پايان سخنرانی خود كه توسط جمع كثيری از نمايندگان رسانه‌های همگانی دنبال ميشد، به احزاب مخالف خود تاخت. او گفت: ”دمكرات مسيحيها ميتوانند مرا خطاكار بخوانند و شخصا به من حمله كنند، اما آنها نبايد به كل ملت غيور اوكراين، به خاطر ملاحظات سياسی درون كشورى، اتهام جنايت و جنايتكاری بزنند. “

به راستی هم احزاب اپوزيسيون در انتقاد از فيشر، فرصت مناسبی پيدا كرده‌اند. در حالی كه ادموند اشتويبر نخست وزير ايالتی استان بايرن بركناری فيشر را خواستار شده، ولفگانگ بوسباخ معاون جناح اپوزيسيون در پارلمان آلمان، از كاهش قدرت وزارت امور خارجه سخن ميگويد. او معتقد است همان‌گونه كه مسائل امور پناهندگان و مهاجران در حيطه كار وزارت كشور قرار دارد، بايد امور ويزا را هم به اين وزارتخانه منتقل كرد.

در پايان اين گفتار بد نيست اندكی با زندگينامه وزير امور خارجه آلمان آشنا شويم تا بدانيم چرا قضيه ويزا تا اين اندازه در افكار عمومی آلمان بازتاب داشته است. يوشكا فيشر ۵۷ سال دارد. او فرزند آلمانی تباران مجاری است و دوران كودكی و نوجوانی را در شهر صنعتی اشتوتگارت گذرانده است. فيشر در دوران جنبشهای گسترده دانشجويی، يعنی در سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۵، از فعالان اصلی گروه ”نبرد انقلابى“ بود. وى از آغاز تاسيس حزب سبزها عضو اين حزب بود و برای نخستين بار در سال ۱۹۸۳ به عنوان نماينده اين حزب به مجلس نمايندگان آلمان راه يافت. در سال ۱۹۸۵ در ايالت هسن به مقام وزارت امور محيط زيست منصوب شد. از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴ معاون نخست وزير ايالتی ايالت هسن بود و در تمام مدت فعاليت دولتی خود عاملی به شمار ميرفت و ميرود كه حزب سبزها را از يك حزب مخالف نظام رسمی به يك حزب مشاركت در ائتلافات دولتی تبديل كرده است.

حزب سبزها كه تاريخچه ای چپ‌گرايانه دارد، با گذشت زمان و شركت در پارلمان، در درون خود دو جناح واقع‌گرا و بنيادگرا را جا داده بود، كه دائم در بحث و جدال با هم بودند و هستند. ناگفته پيدا است كه فيشر در اين ميان رهبر جناح واقع‌گرايان است. به عبارت ديگر فيشر از فعالترين اعضای حزب سبزها است كه راه اين حزب را برای شركت در ائتلاف دولت كنونی هموار ساخته اند. با برقراری نخستين دولت ائتلافی سوسيال دمكراتها و سبزها، يوشكا فيشر به سمت وزير امور خارجه آلمان منصوب شد و بيش از پيش توانست حزب سبزها را به عنوان عضو پايدار اين ائتلاف به ثبت رساند. محبوبيت فيشر به عنوان برجسته ترين عضو حزب سبزها، باعث شده كه قضيه آسان‌سازی صدور رواديد به آلمان، به عنوان امری سرنوشت‌ساز برای آينده حزب سبزها و در نتيجه آينده دولت ائتلافی كنونی آلمان درآيد.