مناقشه اتمی و مسئله فلسطین در سفر اوباما به خاورمیانه

باراک اوباما، رئيس جمهوری آمریکا روز چهارشنبه (۲۰ مارس/۳۰ اسفند) وارد اسرائیل می‌شود. اوباما در این سفر سه روزه‌ی خود به خاورمیانه برنامه‌ای فشرده خواهد داشت.

او پس از ورود به اورشلیم، با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و شیمون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل ملاقات خواهد کرد و روز پنج‌شنبه (۲۱ مارس) به کرانه غربی رود اردن می‌رود تا با رهبران تشکیلات خودگران فلسطین دیدار کند.

به گزارش خبرگزاری آلمان، روز پایانی سفر رئيس جمهور آمریکا به ادای احترام بر سر مزار تئودور هرتسل، از متفکران و پایه‌گذاران جنبش صهیونیسم و اسحاق رابین، نخست وزیر سابق اسرائيل است که سال ۱۹۹۵ در اورشلیم ترور شد. اوباما سری نیز به موزه "یاد واشم" می‌زند که برای قربانیان هولوکاست برپا شده است.

از جمله مسایل مهم گفتگوی باراک اوباما با رهبران اسرائیل، برنامه اتمی ایران است. این اولین سفر اوباما به اسرائیل پس از انتخاب مجدد به مقام ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا است. صلح میان فلسطین و اسرائیل نیز که مدتی است با بن‌بست روبرو شده، از جمله دیگر مسایل مهم مورد بحث در این سفر خواهد بود.

اوباما در این سفر می‌خواهد به رهبران اسرائیل اطمینان دهد که در متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران جدی است. موضوعی که بیش از پیش روابط میان او و نخست وزیر اسرائیل را دچار مشکل ساخته است. اوباما هم‌‌چنین در تلاش است رهبران اسرائیل را به از سر گرفتن مذاکرات صلح با فلسطینی‌ها ترغیب کند.

سفری نتیجه‌بخش؟

درباره میزان موفقیت اوباما در این سفر نظرات متفاوت است. برخی خوشبین‌اند و گروهی امیدی به موفقیت آن ندارند. این گروه معتقدند سفر اوباما به کرانه غربی رود اردن تنها عمق گره کور صلح را نمایان می‌کند که آمریکا دهه‌های متمادی با آن دست به گریبان ‌بوده است.

اوباما هفته گذشته در جلسه‌ای توجیهی با نمایندگان سازمان‌های عمده یهودی آمریکا درباره این سفر صحبت کرده است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک شرکت‌کننده در این جلسه که نخواسته شده نامش فاش شود، می‌نویسد که اوباما قصد دارد در این سفر به مقام‌های اسرائیلی بگوید که تنها حرف زدن در این باره که صلح می‌خواهند کافی نیست و باید گام‌هایی در این زمینه برداشته شود که دشوارند.

همین منبع درباره تلاش اوباما برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران گفته است که به نظر رئیس جمهوری آمریکا باید به ایران این امکان داده شود تا با حفظ اعتبار خود راه حلی دیپلماتیک را بپذیرد.

به گزارش آسوشیتدپرس، اوباما تهدید ایران را به معاونش جو بایدن سپرده است که روز دوشنبه (۴ مارس/۱۴ اسفند) در واشنگتن در جمع ۱۳ هزار عضو سازمان آیپک (AIPAC)، بزرگترین لابی طرفدار اسرائیل گفت احتمال اقدام نظامی علیه ایران برای بازداشتن این کشور از دسترسی به سلاح هسته‌ای، امری جدی است و اوباما بلوف نمی‌‌زند.

به نظر اسرائیل ایران اکنون به میزان کافی اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌سازی شده دارد که بتواند به سرعت دست به تولید یک بمب اتمی زند. ولی باراک اوباما قول داده که نخواهد گذاشت ایران به چنین هدفی برسد و اگر مذاکرات با ایران به جایی نرسد، حمله نظامی ممکن خواهد بود.

ولی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائيل خواستار تضمینی در این زمینه است. او در نشست هفته گذشته به بایدن گفت که با تمام وجود اعتقاد دارد که حرف زدن به تنهایی جلوی ایران را نمی‌گیرد. او هم‌چنین گفت که به موثر بودن تحریم‌های شدید بین‌المللی علیه ایران نیز اطمینانی ندارد. به گفته ناظران، نتانیاهو خواستار اطمینان بیشتر از سوی واشنگتن است.

معامله با ایران، مذاکره با فلسطین

به نظر جاناتان ادلمن، متخصص امور اسرائیل در دانشگاه دنور، اوباما تنها زمانی می‌تواند نتانیاهو را قانع کند که نشان دهد در صورت لزوم در حمله نظامی به ایران جدی است. آنگاه برای نتانیاهو نیز قابل پذیرش است که بگوید: «شما کار معامله با ایران را پیش ببرید و ما مذاکرات جدی با فلسطینی‌ها را شروع می‌کنیم.»

آرون دیوید میلر، پژوهشگر مرکز "وودرو ویلسون" که خود از اعضای مذاکره‌کننده در شش دولت جمهوری‌خواه و دمکرات بوده، در این باره می‌گوید که این رهبران قادر به یافتن یک راه حل جامع چه در رابطه با ایران، چه صلح میان فلسطین و اسرائیل نخواهند بود.

انستیتوی "وودرو ویلسون" یک مرکز پژوهشی مستقل است که در سال ۱۹۶۸ از سوی کنگره آمریکا و به نام ویلسون، بیست‌وهشتمین رئيس جمهوری ایالات متحده تاسیس شد.

به باور میلر، مشکلات به سابقه امر برمی‌گردد. به دور اول ریاست جمهوری اوباما و زمانی که نتانیاهو در اولین دیدارش از واشنگتن با صراحت پیشنهاد اوباما را برای متوقف کردن شهرک‌‌سازی در مناطق اشغالی رد کرد. خواستی که اگرچه بعدها بر آن پافشاری نشد، اما همواره برای فلسطینی‌ها به عنوان شرط اول برای صلح باقی خواهد ماند.