مناقشه بر سر سیستم پدافند موشکی آمریکا در اروپای مرکزی

روسیه و آمریکا روز جمعه (۱۲ اکتبر)، در مذاکرات خود بر سر برنامه‌ی مناقشه‌برانگیز موشکی آمریکا برای اروپای مرکزی، به توافق نرسیدند. کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه‌ی آمریکا، پس از دیدار از مسکو گفت که روسیه استقرار سیستم پدافند موشکی آمریکا در لهستان و چک را کماکان تهدیدی علیه امنیت خود می‌بیند.

تلاش هیئت نمایندگی آمریکا، برای متقاعد کردن روسیه نسبت به ضرورت استقرار سیستم پدافند موشکی آمریکا در لهستان و جمهوری چک، ناکام ماند. با این که کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه‌ی آمریکا و سرگئی لاوروف همتای روس او، گفتگوهای چهارجانبه را موثر خواندند، اما آن را تعیین‌کننده ارزیابی نکردند.

سرگئی لاوروف خاطر نشان ساخت که دو کشور کمافی‌السابق بر سر ارزیابی خود از خطر موشک‌های احتمالی در کشورهای دیگر اتفاق نظر ندارند. روسیه به خلاف آمریکا، به وجود سیستم‌های موشکی تهدیدکننده در ایران و کره‌ی شمالی باور ندارد. طرف روسی معتقد است که تازه اگر هم چنین سیستم‌هایی وجود داشته باشند، بسیار موثرتر است که دو کشور مشترکا از ایستگاه‌های رادار در آذربایجان و سیستم اخطار زودهنگام موشکی در جنوب روسیه استفاده کنند.

رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا روشن ساخت که اگر چه هر دو سیستم می‌توانند بخشی از یک راهبرد تدافعی باشند، اما بدیلی برای تاسیسات رادار در جمهوری چک و ایستگاه پدافند موشکی در لهستان نیستند.

رایس این سخنان گیتس را تکمیل کرد و گفت که به همین دلیل مذاکره با چک و لهستان برای استقرار سپر دفاع موشکی همچنان ادامه خواهد یافت. وی افزود: «طبیعی است که ما به نگرانی روسیه خواهیم پرداخت. چه در مورد گوهر خود سیستم پدافند و چه در مورد تهدید موجود از طریق موشک‌های ایران. ما معتقدیم که می‌توانیم نگرانی‌های روسیه را از بین ببریم و این کار را خواهیم کرد».

سرگئی لاوروف وزیر خارجه‌ی روسیه پاسخ قاطع و روشنی به این سخنان رایس داد. به عقیده‌ی او شفافیت به تنهایی کافی نیست. لاوروف گفت: «همکاران آمریکایی ما تضمین می‌کنند که به اصطلاح حلقه‌ی سوم دفاعی، معطوف به روسیه نیست. از سوی دیگر اذعان می‌کنند که خطر بالقوه‌ای برای ما وجود خواهد داشت. رییس‌جمهوری و سایر نمایندگان فدراسیون روسیه بارها گفته‌اند که ما طبیعتا تدابیر لازم را برای خنثا کردن این خطر اتخاذ خواهیم کرد».

این موضوع را که روسیه در اتخاذ تدابیر لازم تعلل نخواهد کرد، بامداد جمعه (۱۲ اکتبر) ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری این کشور روشن ساخت. وی تهدید کرد که روسیه حتا از قرارداد به اصطلاح INF خارج خواهد شد. این قرارداد که مربوط به خلع‌سلاح همه‌ی موشک‌های کوتاه و میان برد است، بیست سال پیش میان روسیه و آمریکا منعقد شد.

پوتین خاطر نشان ساخت که نباید این طور باشد که کشورهای معینی در مرزهای روسیه، اجازه‌ی ساختن موشک را داشته باشند، اما این کار برای خود روسیه ممنوع باشد. وی به آمریکا هشدار داد که مذاکرات خود با لهستان و چک را، مادامی که گفتگوها میان آمریکا و روسیه در جریان است، شتاب نبخشد. قرار است سرگئی لاوروف و کاندولیزا رایس ظرف شش ماه آینده برای گفتگوهای دیگر با یکدیگر در آمریکا ملاقات کنند.