منع نمادهاى مذهبى در مدارس فرانسه

وزير آموزش و پرورش فرانسه فرانسوا-فيون (Francois-Fillon) امروز، پنجشنبه را كه روز آغازسال تحصيلى جديد براى دوازده ميليون دانش آموز فرانسوى است روز برادرى اعلام كرده است. معنى روز برادرى اينست كه همه كودكان بدون استثنا، و داراى هر كيش و مذهب، چه مسيحى، چه يهودى، چه مسلمان و چه بى دين و داراى هر رنگ پوست، چه سياه و چه سفيد ميتوانند بدون هرگونه تبعيض در كنار يكديگر بر روى نيمكت كلاس بنشينند و در صلح و صفا درس بخوانند و علم بياموزند، و بگفته وزير فرانسوى همين بزرگترين دستاورد نظام جمهورى فرانسه بشمار ميرود.

سازمانهاى اسلامى فرانسه در اينمورد با وزير آموزش و پرورش همعقيده اند، هر چند كه از ابتدا با قانون منع داشتن روسرى در مدارس دولتى مخالفت كرده اند. ربوده شدن دو روزنامه نگار فرانسوى در عراق در خود فرانسه چنان موجى از همبستگى و مشاركت در اين رابطه بوجود آورده كه در زمان تصويب قانون مربوطه، يعنى قانون منع نمادهاى مذهبى در مدارس كشور، تصور آن نميرفت، چونكه كمتر ديده شده كه قصد و تصميمى در زمينه هاى اجتماعى تا اين حد مورد موافقت و مخالفت اقشار مختلف مردم فرانسه واقع و مطالب متضاد در باره آن نوشته شده باشد. مكررآ اين سوَال مطرح ميشد كه آيا روسرى خطرى بزرگ براى جمهورى فرانسه بشمار ميآيد؟ بطوريكه رئيس جمهور كشور ژاك-شيراك كميسيونى ويژه را مآمور رسيدگى به اين قضيه كرد.

اعضا، كميسيون در تحقيقات خود به نتيجه اى يكسان دست يافتند و رئيس كميسيون برنار-استازى (Bernard-Stasi) در ماه دسامبر سال گذشته خواستار تصويب قانونى شد كه در آن حمل هر گونه نشانه و مظهر مذهبى در مدارس عمومى فرانسه ممنوع شود و در توجيه نظر خود چنين گفت: «در فرانسه بعضى رفتارها مشاهده ميشود كه ما نميتوانيم نسبت به آنها گذشت و اغماز از خود نشان دهيم. در اين كشور نيروهائى هستند كه بطوريكه معلوم ميشود قصد متزلزل كردن اساس اين مملكت را دارند. اكنون وقت آن فرارسيده كه جمهورى در برابر اينگونه گرايش ها از خود دفاع و حد و مرز رفتار انسانها را مشخص كند.«

اما نقطه شروع بحث هاى ضد و نقيض در اينباره، روسرى عده اى از دختران مسلمان بود كه حاضر به برداشتن آن در مدرسه نبودند. ولى كميسيون بررسى نميخواست موضوع را به منع روسرى دختران مسلمان محدود كند و لذا قانون مربوطه شامل عرقچين كوچك يهوديان )كه در زبان عربى قلنسوه يا طاقيه خوانده ميشود( و عمامه سيك هاى هندى و صليب هاى بزرگ ديوارى هم ميشود. نمايندگان شوراى مسلمانان فرانسه كه سازمانى معتدل محسوب ميشود اين قانون را پذيرفته اند و جمعيت هاى يهوديان هم هر چند با اكراه، ولى بالآخره به آن تن در دادند. ولى در پشت صحنه سياسى تشنجى غير قابل انكار در اين رابطه بوجود آمده است، بدينگونه كه بسيارى از زنان مسلمان مقيم فرانسه و نيز اعضا، اقليت كوچك سيكها نيز براى ابراز مخالفت با اين قانون تظاهراتى بر پا كرده اند.

ولى عده اى هم هر چند قليل با متانت و آرامش نسبت به اين موضوع از خود عكس العمل نشان داده اند كه يكى از آنها آموزگار مسلمان يك مدرسه حرفه اى است بنام حسن -زدرى كه سعى ميكند قضيه را براى دانش آموزان خود تشريح كند و ميگويد: «وقتى دخترى با روسرى در مجامع عمومى ظاهر ميشود، تعلق و وابستگى خود به دين خود را ظاهر ميكند.
اين كار در خيابان مانعى ندارد، ولى در مدرسه بايد قواعد معينى را مورد ملاحظه قرار داد، همانطور كه در مسجد هم آداب مخصوصى را بايد انجام داد.

پارلمان فرانسه در ماه فوريه گذشته قانون منع نمادهاى مذهبى در مدارس را با اكثريتى قاطع تصويب كرد و طبق اين قانون از امسال دختران بايد هنگام ورود به مدرسه روسرى خود را از سر بردارند يا اينكه به يك مدرسه خصوصى اسلامى بروند و در آنجا درس بخوانند. در سال جديد تحصيلى معلوم خواهد شد كه دانش آموزان براى كداميك از اين دو ارجحيت و اهميت بيشترى قائل ميشوند: براى ارزشهاى جمهورى يا براى دين و آئين خود.