منوچهر متكى در پارلمان اروپا (بخش اول): معضل اتمى ايران
۱۳۸۴ اسفند ۳, چهارشنبه
� اين بخش نخست به موضوع معضل اتمى مى‌پردازيم.
داود خدابخش
پس از آنكه منوچهر متكى، وزير امور خارجه‌ى جمهورى اسلامى ايران مصاحبه‌ى مطبوعاتى خود را در مقر سفير ايران در بروكسل در ساعت حدود ۱۲ ظهر برگزار كرد و با تنها شبكهى راديو تلويزيونى كه مصاحبه كرد، شبكهى Euro News بود، عصر همان روز در پارلمان اروپا حضور يافت و در جلسه‌اى به رياست «المار بروك» Elmar Brok از حزب دمكرات مسيحى آلمان به پرسش‌هاى اعضاى كميسيون روابط خارجى پارلمان اروپا پاسخ گفت و با ايشان وارد بحث شد.
آقاى متكى در سخنان خود به حق ايران در غنىسازى اروانيوم اشاره كرد و اينكه ايران به تعهدات خود در چارچوب قرارداد منع توليد و گسترش سلاح‌هاى كشتار جمعى NPT عمل كرده و خواستار حقوقى است كه اين قرارداد براى امضاكنندگانش قائل است، كه از جمله است غنىسازى اورانيوم و اينكه كشورهاى اروپايى و آمريكا اين حقوق را براى ايران به‌رسميت نمى‌شناسند.
بايد گفت، در حالى كه بسيارى از كشورها مى‌كوشند از انرژى اتمى فاصله گيرند و كشورهاى بزرگ صنعتى چون ايالات متحده‌ى آمريكا و ژاپن تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد انرژى خود را از انرژى اتمى تأمين مى‌كنند و بيشتر به نفت و گاز محتاج‌اند تا انرژى اتمى، وزير امور خارجه‌ى ايران در مورد نياز شديد ايران به انرژى هسته‌اى گفت:
”نكته‌ى ديگر در برنامه‌ى كشور من، نياز ايران به ۲۰ هزار مگاوات انرژى تعريف شده است كه از طريق نيروگاه‌هاى اتمى بايد تأمين شود و معنى اين حرف اين است كه ما در طول برنامه نيازمند به ۱۰ تا ۲۰ نيروگاه جديد اتمى، بسته به ظرفيت اين نيروگاه‌ها، در كشورمان هستيم. نفت و گاز ايران متعلق به نسل‌هاى آينده است.”
ولى آقاى متكى توضيح نداد كه منظورش از اينكه نفت و گاز به نسل آينده تعلق دارد و امروز نمى‌توان از انرژى فسيلى براى پيشرفت صنعت كشور، غير از پژوهش‌هاى علمى، بهره برد چيست؟. وزير امور خارجه‌ى ايران هدف كنونى برنامه‌ى اتمى ايران را چنين تعريف كرد:
”گام اصلى باقيمانده در فعاليت هسته‌اى ايران غنىسازى در مقياس بالاست، يا غنىسازى صنعتى. ما به دوستانمان (اروپايى‌ها) اعلام كرده‌‌ايم كه براى آن مرحله‌ى اساسى از فعاليت هسته‌اى ايران آمادگى داريم با دوستانمان مذاكره داشته باشيم.”
آقاى متكى در مورد مذاكرات ايران و روسيه افزود:
”اما در مورد طرح روسيه ما فكر مى‌كنيم، اگر در اين طرح فاكتورهاى مهمى مانند دوره‌ى غنىسازى، يعنى زمانى كه بر اساس اين طرح غنىسازى مى‌خواهد انجام شود، محل يا محل‌هاى غنىسازى و شركاى ايران (در اين) پروژه، رسيدن به يك اجماع با تأييد ديگر طرف‌هاى مرتبط با موضوع فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران، از جمله سه كشور اروپايى، پذيرش حق ايران در برخوردارى از اين فن‌آورى، با وضعيت موجود، يعنى حفظ تحقيقات و انجام غنىسازى در حد آزمايشگاهى در ايران، ما مى‌توانيم به يك تفاهم و توافقى برسيم.”
متكى تأكيد ورزيد كه ايران حاضر است همچنان به همكارى‌هاى خود با آژانس ادامه دهد.
المار بروك، رئيس كميسيون روابط خارجى پارلمان اروپا در پايان سخنان وزير خارجه‌ى ايران گفت كه جامعه‌ى بين‌المللى، از جمله كشورهاى اروپايى به هيچ‌وجه حقوق ايران را انكار نكرده‌اند و طبيعى است كه ايران حقوق غنىسازى دارد و اين نيازى به توضيح آقاى وزير ندارد. مشكل اينجاست كه شواهد حاكى از آنند كه ايران در صدد توليد سلاح اتمى است. و گرنه ايران چه نيازى به توليد موشك‌هاى دوربرد دارد. بروك افزود كه بويژه تهديد به نابودى كشور اسرائيل از سوى بالاترين مقامات ايرانى در مجموع اين شبهه را ايجاد مى‌كند كه ايران اهداف ديگرى غير از تنها يك برنامه‌ى اتمى صلح‌آميز را دنبال مى‌كند.
در پايان اجلاس از اِلمار بروك، رئيس كميسيون روابط خارجى پرسيديم، ابراز همكارى ايران با جامعه‌ى بين‌الملل تا چه اندازه باورپذير است. و او گفت:
”من در شرايط فعلى چنين فكرى نمى‌كنم، زيرا كه در مسائل بنيادين مثلا در مورد اسرائيل، در مورد گفتگوها و ارزش‌هاى برابر ميان فرهنگ‌ها، باز هم تكرار همان مواضع قبلى شنيده مى‌شود و استدلال مى‌شود كه ديگران نيز مقصرند. بنابراين در اينجا بيان تغيير مواضع نيست، بلكه تنها دفاع از مواضع قبلى است.”
اين عضو بلند‌پايه‌ى حزب دمكرات مسيحى آلمان در مورد خطر گزينه‌ى نظامى معتقد است:
”ما بايد تمام تلاش خود را براى جلوگيرى از يك حركت نظامى بكار ببنديم. به همين لحاظ مهم است كه ايران تحركاتى از خود نشان دهد و اين خوب است كه مسكو در اين زمينه شديدا فعال شده است. حال بايد ببينيم چگونه مى‌توان از اين بحرانى كه تشديد شده بهره برد تا به دلايل مختلف يك راه حل مسالمت‌آميز يافت.”
خانم «آنگليكا بِر» Angelika Beer رئيس هيأت نمايندگى پارلمان اروپا از حزب سبزها در مناسبات با ايران در ارزيابى جلسه‌ى گفتگو با منوچهر متكى، وزير امور خارجه‌ى ايران گفت:
”من اميدوار بودم كه او شفاف‌تر نظرات خود را بيان كند و سخنانى را كه احمدى‌نژاد بخوبى مى‌تواند بيان كند، اين بار مورد حمايت قرار ندهد. من بويژه در مورد مسئله‌ى هسته‌اى انتظار بيشترى در پاسخ‌ها داشتم. من بويژه در مورد نظر محمد البرادعى صحبت كردم كه گفته بود، شايد بهتر باشد اروپايى‌ها با اين امر موافقت كنند كه غنىسازى محدود را براى ايران مجاز بدانيم، ولى در عوض چنان ضمانتى ايجاد كنيم كه يك برنامه‌ى هسته‌اى نظامى به هيچ وجه امكان‌پذير نباشد. وى (متكى) حتا وارد بحث در مورد اين پيشنهاد نشد. از اين رو من از خود مى‌پرسم كه اين‌ها فقط براى اين بود كه مى‌خواسته‌اند زمان بيشترى بدست آورند و يا اينكه واقعا پيشنهادهاى مشخص مطرح خواهند كرد.”
رئيس كميسيون روابط خارجى كه همانند خانم «آنگليكا بِر» و ديگر اعضاى پارلمان انتظار داشت از وزير امور خارجه‌ى ايران سخنان جديدى بشنود تا شايد راه تفاهم بيشتر هموار گردد، از قرار معلوم او نيز چيز جديدى از نماينده‌ى ايران نشنيده است. المار بروك افزود:
”من فكر مى‌كنم ضرورت دارد كه در مسكو بر فشارها افزوده شود و من اطمينان دارم در صورتى كه ايران پيشنهاد روسيه را نپذيرد، اينكه حتا براى مدت معينى غنىسازى را در روسيه انجام دهند، آنهم با مشاركت ايران، و از اين طريق اعتمادسازى كنند، آنگاه راه ديگرى نيست غير از اينكه پرونده ايران در شوراى امنيت سازمان ملل بررسى شود.”