«مهمانان آيت‌الله» تازه‌ترين روايت از ماجراى گروگانگيرى سفارت آمريکا در تهران
۱۳۸۵ تیر ۶, سه‌شنبه
��ها است، تلاشى که در حاشيهء کويرِ ايران با مرگ هشت سرباز آمريکايى ناکام ماند.
«مارک باودن» (Mark Bowden) مؤلف کتاب «مهمانان آيت الله» عقيده دارد که ماجراى گروگان گيرى، که در ايران آن را «تسخير لانه‌ى جاسوسى» نام گذاشته‌اند، نخستين تقابل در دوران جديد است که در آن ايالات متحده به عنوان شيطان بزرگ و اسلام به عنوان راه نجات از آن، خود را نشان مى‌دهد. اين تقابل به گفته‌ى او اکنون به «تعيين کننده ترين نبردِ قرن بيست و يکم» تبديل شده است. مسلمانانِ جوانى که نفرت از آمريکا در وجودشان شعله مى‌کشيد، حبس و شکنجه‌ى کارکنان سفارت آمريکا در تهران را به مدت ۴۴۴ شبانه روز حربه‌ى انتقام گيرى‌اى کردند که بعدها نمونه‌اى شد براى ضربه زدن به آمريکا.
استفاده‌ى تبليغاتى از رسانه‌ها و آزار گروگانها در برابر دوربين تلويزيون براى گوشمالى و تحقيرِ آمريکا، و نيز استفاده‌ى سياسى از بحرانِ به وجود آمده براى حذف رقباى داخلى از ويژگى‌هاى اين تاکتيک سياسى ـ نظامى اسلام سياسى است که گروگان گيرى سفارت سرمشق آن بود. فضاى سياسى‌اى که گروگان گيرى به وجود آورد باعث شد که اسلام گرايان بتوانند ليبرال‌هاى ميانه رو و دموکرات‌هاى سکولار و چپ را با برچسب «آلت دست آمريکا» از صحنه حذف کنند.
مارک باودن پنج سال را صرف تحقيق در راه نوشتن کتاب اش کرده و براى فيلم مستندى که بر اساس آن ساخته شده با ۲۹ تن از گروگانها، و حدود بيست نفر از گروگانگيرها و حاميان سياسى آنها در ايران مصاحبه کرده است. در فيلم، محمد نعيمى پور، محمد‌هاشمي، معصومه‌ى ابتکار، فروز رجايى فر و ابراهيم عسگر زاده با غرور و شوق از شرکت شان در عمليات گروگان گيرى ياد مى‌کنند و دوتن از حاميان آنها حسين شريعتمدارى و موسوى خوئينى‌ها نيز از نقش مشورتى شان و شرايط سياسى روز سخن مى‌گويند. خانم فروز رجايى فر، با يادآورى روز گروگانگيري، بارانى را که مى‌باريد نشانه‌اى از سوى خدا براى پاک کردن و تزکيه و زدودن سياهى مى‌داند.
مارک باودن ماجراى گروگان گيرى را نه بخشى از تاريخ گذشته بلکه «تاريخ آينده» در زمان وقوع اش مى‌نامد و مى‌گويد مى‌توان ميان آن ماجرا و واقعه‌ى يازدهم سپتامبر خطى ترسيم کرد که پيوندهاى ايدئولوژيک و تاکتيک‌هاى مبارزاتى مسلمانان مبارز را در مسير خود نشان مى‌دهد. گروگانگيرى در ايران يک واقعه‌ى تک افتاده نبود بلکه نخستين نشانه‌هاى يک جدال تمدنى را به نمايش گذاشت.
مارک بادن در کتاب قبلى خود به نام «در جستجوى پابلو» به شرح همکارى دولت آمريکا با جوخه‌هاى مرگ کشور کلمبيا پرداخته که به شکار پابلو اسکوبار رهبر باند قاچاقچيان کلمبيايى مى‌روند. کتاب معروف ديگر او که موضوع يک فيلم سينمايى نيز شد «سقوط شاهين سياه» (Black Hawk Down) نام دارد که شرحِ ماجراى واقعى سقوط هلى کوپتر نظامى آمريکا (شاهين سياه) در نبردى ميان سربازان آمريکايى و ميليشياى محلى در خيابانهاى موگاديشو در کشور سومالى است. مارک باودن هم اکنون بر روى سناريوى فيلمى کار مى‌کند که موضوع آن استراتژى مخفيانه‌ى «سيا» براى ربودن، بازجويى و شکنجه‌ى مظنونانِ به تروريسم در خارج از خاک آمريکا است؛ استراتژى‌اى که از سوى مقامات امنيتى آمريکا «برنامه‌ى فوق العاده» (extraordinary rendition) نام گرفته. علت اين استراتژى ممنوعيت شکنجه در داخل آمريکا است.
عبدى کلانترى - براى بخش فارسى صداى آلمان - از نيويورک