موفقیت ورزشکاران زن مسلمان با وجود محدودیت‌ها
۱۳۹۱ خرداد ۲۱, یکشنبه
ابتهاج محمد (Ibtihaj Muhammad)، شمشیرباز زن مسلمان آمریکایی ـ آفریقایی، نخستین جایزه‌ی بین‌المللی "آمباسادور" را از آن خود ساخت. این جایزه چندی پیش از سوی "نهاد ورزشی زنان مسلمان" برای پشتیبانی از فعالیت‌های زنان ورزشکار مسلمان، تشویق آنان و نیز به منظور گرامی‌د‌اشت یاد زنان ورزشکاری که نامشان به عنوان پیشگامان این راه به ثبت رسیده، بنا نهاده شده است.
هرچند در حال حاضر شمار زنان ورزشکار مسلمان بیش از گذشته است، با این حال نام و یاد این پیشروان ورزش زنان در رسانه‌ها کمتر مطرح می‌شود. حالت چمبل (Halet Cambel) یکی از شمشیربازانی بود که به عنوان نخستین زن مسلمان از کشور ترکیه در بازی‌های المپیک سال ۱۹۳۶ شرکت کرد.
با این‌همه شمار زنان مسلمان در گسترهی ورزش هنوز بسیار اندک است، هر چند که بسیاری از آنان جوایز ملی و بین‌المللی فراوانی را کسب کرده‌اند یا مانند ابتهاج محمد به عنوان ورزشکار بین‌المللی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.
لباس ورزشی، مانع اصلی
یکی از موانع اصلی بر سر راه شرکت بازیکنان مسلمان زن در مسابقات جهانی مقررات مربوط به لباس‌های ورزشی رشته‌های گوناگون است. فدراسیون بین‌المللی فوتبال به عنوان مثال در سال ۲۰۰۷ مقرراتی وضع کرد که بر اساس آن استفاده از روسری به عنوان پوشش سر، از آن‌جا که می‌توانست در درگیری‌ها و تقلاها به سلامتی بازیکنان آسیب برساند، ممنوع اعلام شد. پیامد این تصمیم حذف تیم فوتبال زنان ایران از مسابقات المپیک بود. اما قرار است این فدراسیون امسال در تصمیم خود تجدید نظر کند. دلیل این امر، طرح جدید روسری‌ای است که از نظر امنیتی با موازین این اتحادیه هم‌خوان است. نتیجه‌ی این تجدید تصمیم روز دوم ژوئیه (۱۲ تیر) اعلام می‌شود.
حجاب، عامل انتخاب رشته‌ی ورزشی
ابتهاج محمد می‌گوید که هنگام انتخاب رشته‌ی ورزشی خود، این لباس‌های شمشیربازی بوده است که به عنوان عاملی تعیین‌کننده اهمیت داشته است، «چون از سر تا پای ورزشکار در این لباس پوشیده است».
این شمشیرباز مسلمان چندان خشنوداز این‌که در اغلب بازی‌ها در آمریکا و نیز در صحنه‌ی جهانی تنها ورزشکار مسلمانی است که سفید‌پوست نیست و تباری آمریکایی ـ آفریقایی دارد. با این‌حال محمد افتخار می‌کند به این که می‌تواند به عنوان سرمشق برای ورزشکاران زن مسلمان نقشی بازی کند. او در این باره می‌گوید: «چون زنان مسلمان اغلب در کشورهای خود با دشواری‌های زیادی روبرو هستند؛ مشکلاتی که یا از سوی خانواده‌ی آنان که مخالف ورزش دختران خود هستند ایجاد شده، یا به این دلیل که سرمشقی ندارند.»
نمونه‌های نادر، ولی نوید دهنده
با این‌حال گسترهی ورزشی مسلمانان زن خالی از نمونه نیست: نسیم حمید (Naseem Hameed)، دونده‌ی پاکستانی که در سال ۲۰۱۰ در مسابقات دوی صد متر در بنگلادش شرکت کرد و مدال طلا گرفت، یکی از این نمونه‌هاست. او معتقد است که حضور و افزایش شمار زنان مسلمان در زمینه‌های ورزشی سرمشقی برای دیگر زنان مسلمانی است که فعالیت ورزشی دارند یا می‌خواهند داشته باشند.
برخی از ورزشکاران با موانع دشوارتری در این راه دست به گریبانند. به عنوان مثال صدف رحیمی، بوکسور ۱۷ ساله‌ی افغان که او هم نامزد دریافت جایزه‌ی "آمباسادور" شده است. رحیمی هم در کشور خود با مسئله‌ی کمبود مربی روبرو است و هم باید با قضاوت عمومی یادگار دوره حکومت طالبان مبارزه کند که می‌گوید زنان نباید از حق فعالیت‌های ورزشی برخوردار باشند.
این بوکسور جسور که به عنوان نماینده‌ی کشورش در بازی‌های المپیک امسال در لندن شرکت خواهد کرد، بسیاری از پیش‌داوری‌های افکار همگانی را درباره‌ی زنان افغان زیر سوال برده است: او مانند همه‌ی ورزشکاران مسلمان بر این تصور نادرست که زنان مسلمان قادر به کسب موفقیت در رشته‌های ورزشی نیستند، خط بطلان می‌کشد و با پایداری و استقلال رأی نشان می‌دهد که دشوارترین موانع را از سر راه برخواهد داشت.
موفقیت‌های غیرقابل تصور
در کنار حضور برندگان جایزه‌ی "آمباسادور" در بازی‌های المپیک امسال، برخی از کشورهای اسلامی نیز اعلام کرده‌اند که ورزشکاران زن خود را به این مسابقات خواهند فرستاد. قطر از جمله‌ی این کشورهاست. مازیه محوسین (Maziah Mahusin)، یکی از ورزشکاران زن مسلمان در رشته‌ی دوی ۴۰۰ متر با مانع هم از کشور برونئی در این مسابقات شرکت می‌کند.
بسیاری از برندگان جایزه‌ی "آمباسادور" اعتراف می‌کنند که هرگز تصور دستیابی به این موفقیت‌ها را در سر نمی‌پروراندند؛ واقعیتی که اعتراف به آن نشاندهنده‌ی آنست که زنان جوان مسلمان از توانایی‌هایی برخوردارند که خود به آن‌ها واقف نیستند.
ابتهاج محمد می‌گوید که اعتقاد و فعالیت‌های ورزشی او در شکل‌گیری شخصیتش نقش مهمی بازی کرده است: «هرگز فکر نمی‌کردم که حجاب انگیزه‌ی انتخاب شمشیربازی به عنوان ورزش مورد علاقه‌‌ام بشود؛ ورزشی که در حال حاضر به بخشی از وجود من تبدیل شده است: اصلا قادر به تصور آن نیستم که بتوانم روزی بدون شمشیربازی زندگی کنم.»