ناخشنودی ایران از آزادسازی ذخایر استراتژیک نفت

ایران از اقدام جدید کشورهای مصرف‌کننده نفت شدیداَ ناخشنود و خشمگین است. در هفته گذشته مهمترین کشورهای مصرف‌کننده نفت تصمیم گرفتند که ذخیره‌های استراتژیک نفت خود را آزاد کرده و به بازار وارد کنند. به گفته محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در اوپک، این اقدام تصمیمی سیاسی است که بر مکانیزم بازار تاثیری منفی می‌گذارد.

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در هفته گذشته برای مقابله با افزایش بهای نفت خام بطور ناگهانی تصمیم گرفت که حدود ۶۰ میلیون بشکه نفت (هر بشکه حدود ۱۵۹ لیتر) از ذخایر کشورهای صنعتی را در بازار شناور کند. به گفته کارشناسان اقتصادی این اقدام تاثیر روانی مهمی بر بازار نفت گذاشت و پیام روشنی برای کمبود نفت در جهان بود.

از این طریق فروشندگان نفت و در راس آن اوپک باید دریابند که کشورهای مصرف‌کننده حاضر به پذیرش افزایش بهای نفت نیستند و با آن مقابله خواهند کرد. آزادسازی ۶۰ میلیون بشکه تاثیری واقعی و عملی در مصرف نفت ندارد و باید بیشتر به جنبه‌های سیاسی و روانی آن توجه داشت. میانگین مصرف نفت در سال گذشته در جهان، حدود ۹۰ میلیون بشکه در روز بوده است.

واکنش ایران

یک مقام رسمی ایران اعلام کرد که در صورت ادامه کاهش بهای نفت خام، ایران خواستار برگزاری نشست فوق‌العاده اوپک خواهد شد. جمهوری اسلامی پیشتر در نشست اوپک پیشنهاد کرده بود که سقف تولید اوپک حفظ شود و در صورت افزایش بهای نفت در دو ماه آینده، درباره افزایش تولید تصمیم گرفته شود. اما عربستان سعودی پیشنهاد ایران را رد کرد.

محمدعلی خطیبی نماینده ایران در اوپک گفت: «آمریکا و اروپا پس از آنکه در اجلاس اخیر اوپک برای افزایش تولید نفت این سازمان ناکام ماندند، تمام تلاش خود را به کار بردند تا قیمت‌های جهانی نفت کاهش یاید.»

وی تاکید کرد که «آژانس بین‌المللی انرژی از ذخایر استراتژیک خود برای جبران کمبود عرضه استفاده کرده که این اقدام سبب خواهد شد قیمت‌ها به طور تصنعی کاهش یابند و کشورهایی که اعتقاد به بازار آزاد دارند، نشان دادند که اعتقادی به بازار آزاد ندارند.»

خطیبی افزود که تحول در بهای نفت در روزهای گذشته «به هیچ‌وجه بر مبنای عرضه و تقاضا و نیاز بازار نیست، بلکه ناشی از فشارهای سیاسی آمریکاست.»

دلایل آژانس بین‌المللی انرژی

آژانس بین‌المللی انرژی دلیل اقدام خود را تثبیت رونق و رشد اقتصادی در کشورهای صنعتی ذکر کرده است. به گفته آژانس انرژی قیمت بالای نفت خام مانعی اساسی برای حل بحران اقتصادی در جهان است.

نیمی از نفت آزادشده متعلق به آمریکا است. آلمان نیز پس از شش سال برای نخستین بار بیش از ۴ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفت خود را روانه بازار کرد. اقدام آژانس بین‌المللی تاثیری محسوس در بهای بنزین در آلمان داشت و سبب کاهش قیمت آن شد.

اقدام آژانس بین‌المللی انرژی نه تنها از سوی آمریکا و آلمان پشتیبانی شد، بلکه ۲۶ کشور صنعتی دیگر نیز از آن پیروی کردند. کریستوف اشتیگمانز، معاون سخنگوی دولت آلمان گفت: «آلمان با اعتقاد کامل از این برنامه پشتیبانی می‌کند. زیرا ما بر این باوریم که این اقدامی درست است. بدین ترتیب می‌توان جهت‌گیری بازار را به گونه‌ای عقلانی تنظیم کرد.»

ژاپن و کره‌جنوبی نیز به عنوان واردکنندگان بزرگ نفت در آسیا از اقدام آژانس بین‌المللی انرژی پیروی کردند. ژاپن به عنوان سومین قدرت اقتصادی جهان حدود ۸ میلیون بشکه و کره‌جنوبی نیز ۵، ۳ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود را آزاد کردند. استرالیا نیز در منطقه آسیا و اقیانوسیه از تصمیم کشورهای صنعتی حمایت کرد.

بر اساس ارزیابی کارشناسان "سازمان اتومبیل‌رانی اروپا" «این اقدام در آینده نزدیک سبب کاهش قیمت نفت خام خواهد شد، اما صاحبان خودروهای شخصی خواستار کاهش بهای بنزین در مراکز سوخت هستند.»

SI/DK