نامه خداحافظی اشتفان تسوایگ در اینترنت

اشتفان تسوایگ، نویسنده‌ی اتریشی که در سال ۱۸۸۱ در وین زاده شد، با آثاری چون «آشفتگی احساسات»، «وجدان بیدار» و «داستان شطرنج» به شهرت جهانی رسید. با برآمد ناسیونال‌سوسیالیسم در آلمان و انضمام اتریش به این کشور، تسوایگ در سال ۱۹۳۴ ناچار به ترک میهن شد و به لندن گریخت.

در پی آن انتشار کتاب‌های اشتفان تسوایگ در سال ۱۹۳۵ ممنوع شد و نام وی از سوی نازی‌ها در فهرست نویسندگانی قرار گرفت که باید کتاب‌های آنان سوزانده می‌شد.

پس از آغاز جنگ جهانی دوم، اشتفان تسوایگ تبعیت بریتانیا را پذیرفت ولی در لندن طاقت نیاورد  و از طریق آمریکا، آرژانتین و پاراگوئه، سرانجام در سال ۱۹۴۰ به برزیل رفت. این کشور به گرمی از تسوایگ استقبال کرد.

تسوایگ در تاریخ ۲۳ فوریه سال ۱۹۴۲ در اندوه  به قدرت رسیدن نازی‌ها و از دست دادن میهن ادبی و معنوی خود، به همراه زنش در پتروپولیس برزیل به زندگی خود پایان داد.

اکنون کتابخانه‌ی ملی اسرائيل نامه‌ی خداحافظی وی را در اینترنت قرار داده است. تسوایگ در بخشی از این نامه نوشته است: «پیش از آن‌که به خواست خود و با ذهنی روشن زندگی را ترک کنم، احساسی درونی به من می‌گوید که باید به آخرین وظیفه‌ی خود عمل کنم: از سرزمین با ارزش برزیل قلبا سپاسگزارم که به من و کارهایم به خوبی و با میهمان‌نوازی فرصت استراحت داد».

اشتفان تسوایگ در این نامه افزوده است، ولی در نتیجه‌ی «سال‌های طولانی کوچ ناشی از بی‌وطنی» نیروی او فرسوده شده است. وی در آن سال‌ها بارها نومیدی و سرخوردگی خود را برای از دست دادن میهن معنوی‌اش اروپا و نداشتن چشم‌اندازی روشن بر زبان آورده بود.

به گفته‌ی کتابخانه‌ی ملی اسرائیل اشتفان تسوایگ یک‌بار در سال ۱۹۳۳ ابراز علاقه کرده بود، بخشی از آرشیو شخصی خود را در اختیار تشکیلات آن زمان یهودیان در اورشلیم قرار دهد.

روزنامه‌ی اسرائیلی «هاآرتص» روز پنجشنبه (۲۳ فوریه/۴ اسفند) نوشت که یک پزشک یهودی اصل نامه‌ی خداحافظی اشتفان تسوایگ را در اواخر دهه‌ی ۹۰ میلادی به اورشلیم فرستاده است.

در آرشیو اورشلیم نامه‌هایی نیز نگهداری می‌شود که میان اشتفان تسوایگ و شخصیت‌های نامدار زمانه‌ی او چون آلبرت اینشتین و زیگموند فروید رد و بدل شده است.

BM/MM