ناکارآمدی سامانه پرهزینه هشدار سیل در گیلان
۱۳۹۱ فروردین ۳۱, پنجشنبه
در پی بارندگی‌های شدید فروردین ماه در استان گیلان، روز چهارشنبه (۱۸ آوریل/ ۳۰ فروردین) در بخش‌های از این استان سیل جاری شد. به گفته محمد اکبرزاده، معاون عمران استاندار گیلان، سیل به ۹ شهرستان این استان آسیب وارد کرده است.
در شهرستان فومن یک دختر دانش‌آموز ۱۳ ساله هنگام عبور از پل گرفتار طغیان رودخانه شد و جان خود را از دست داد. افشین عزیزی، مدیر کل حوادث غیرمترقبه استان گیلان در گفتگو با جام جم آنلاین خسارت ناشی از سیلاب روز چهارشنبه را تا کنون ۳ میلیارد تومان برآورد کرده است.
به گفته مدیر کل حوادث غیرمترقبه استان گیلان، بیشترین مشكلات ناشی از سیلاب در شهرهای شفت، صومعه سرا، فومن، بخش‌هایی از سنگر، ماسال، لنگرود و سیاهكل رخ داده كه شامل تخریب سردهنه‌های كشاورزی، آب شستگی راه‌های روستایی و آبگرفتگی منازل مسكونی است.
صرف ۸۰۰ میلیون تومان هزینه برای نصب سامانه هشدار سیل
شرکت آب منطقه‌ای استان گیلان دی ماه سال ۱۳۸۹ با صرف هزینه‌‌ای بالغ بر ۳۵۰ میلیون تومان یک سامانه هشدار سیل در این استان نصب کرده بود. مقامات مسئول استان گیلان آن‌زمان تأکید داشتند که این سامانه می‌تواند «برای مقابله با سیل، دما و ریزش های پنج روز آینده را پیش بینی کند.»
هدف از نصب چنین سیستم پرهزینه‌ای « کمک به سازمان‌های مرتبط از جمله هواشناسی، جهاد کشاورزی، محیط زیست و آب و فاضلاب در برنامه ریزی‌ها و مقابله با مشکلات احتمالی» عنوان شده بود.
نکته قابل توجه اینجاست که یک سال پیش از این تاریخ و در اسفند ۱۳۸۸ محمدرضا رضوی، مدير کل هواشناسی استان گيلان اعلام کرده بود مناطق در معرض خطر سيل در استان گيلان به دستگاه‌های هشدار دهنده مجهز شدند.
او تأکید کرده بود که تمام اطلاعات ثبت شده توسط دستگاه‌های هشدار که در ۱۳ ایستگاه نصب شدند، در کمتر ازيک ثانيه به ستاد حوادث غیرمترقبه، آب منطقه‌ای و اداره کل هواشناسی استان گيلان منتقل می‌شوند. هزینه نصب این دستگاه‌ها ۴۵۰ میلیون تومان اعلام شده بود.
هرچند که مسئولان استان گیلان عملکرد دستگاه‌ها و سامانه‌هشدار سیل را "بسیار موثر " معرفی کردند، اما تا کنون گزارشی مبنی بر کارآیی یا تأثیر مثبت این سیستم‌ها در اعلام هشدار به‌موقع یا حتی کمک به برنامه‌ریزی برای مقابله با پیامدهای این حادثه طبیعی در استان گیلان منتشر نشده است.
مدیریت نادرست آبخیزداری ۵۲ رودخانه
استان گیلان در شمار استان‌های کوچک اما پرجمعیت ایران به شمار می‌رود. این استان ۵۲ رودخانه كوچك و بزرگ دارد که به گفته مدیرآب شرکت آب منطقه‌ای گیلان بیش از ۵۰ درصد آنها سیل‌خیز هستند.
عدم لایروبی و كوتاه بودن دیواره این رودخانه‌ها و مدیریت نادرست آبخیزداری استان گیلان، از جمله برداشت بی‌رویه شن و ماسه از رودخانه‌ها، از مواردی است که شرایط بروز سیلاب را فراهم می‌کند. این موارد تا کنون بارها مورد انتقاد کارشناسان محیط‌زیست قرار گرفته است.
کارشناسان محیط‌زیست همچنین بارها تأکید کرد‌ه‌اند که تخریب جنگل‌ها و مراتع استان گیلان موجب جاری شدن سیل از ارتفاعات به سوی جلگه‌ها و تخریب راه‌ها، اراضی كشاورزی و باغات و واحدهای مسكونی می‌شوند.
علی‌رغم تمامی انتقادها تا کنون برنامه جامع و موثری برای مقابله با تخریب منابع طبیعی استان گیلان به مرحله اجرا در نیامده است. آن‌هم در حالی که آسیب‌های ناشی از سیلاب‌های هر ساله گیلان بر دوش اقشار آسیبپذیر این استان است.