نتايج كنفرانس كوبه براى كشورهاى فقير اقيانوس هند

گزينش بندر كوبه، براى برگزارى كنفرانسى كه هدف آن آماده ساختن جهان در برابر قهر طبيعت است، بى دليل نبود. سحرگاه روز هفدهم ژانويه سال ۱۹۹۵، زمين لرزه، صدهزار ساختمان را در اين بندر با خاك يكسان كرد و ۶۴۰۰ انسان را در خواب به كام مرگ فرستاد. البته اكنون با گذشت ده سال، ديگر هيچ نشانى از ويرانگرى زلزله در اين بندر به جاى نمانده است، اما يادآورى آن فاجعه بزرگ، مى توانست باعث شود كه شركت كنندگان در كنفرانس، چهار هفته پس از زلزله دريائى جنوب آسيا، به ضرورت تجهيز كشورهاى كرانه اقيانوس هند به يك سيستم هشدار دهنده بيشتر توجه كنند.

ايجاد اين سيستم، بخشى از كمك هاى وعده شده از سوى كشورهاى يارى دهنده را تشكيل مى دهد كه قرار است به وسيله آن خسارات سنگين زلزله دريائى در تايلند، اندونزى، سرى لانكا و هند جبران شود. از زمان وقوع زلزله دريائى خانمان برانداز، كشورهاى صنعتى جهان به ضرورت اجراى برنامه هاى عمرانى در منطقه بيشتر توجه دارند و حتى بحث افزايش بودجه كمك هاى عمرانى در برخى از كشورها مثل آلمان با جديت بيشترى مطرح شده است.

در كنفرانس كوبه، سخنرانى افتتاحيه كوفى عنان دبيركل سازمان ملل متحد بر روى نوار ويدئو پخش شد. وى به حاضران در نشست گوشزد كرد كه برطرف ساختن ويرانه هاى زلزله دريائى به تنهائى كافى نيست و از اين فاجعه بايد آموخت كه چگونه مى توان جهان را براى مقابله با سوانح بزرگ آماده كرد. وى افزود: ”مهمترين هدف اين كنفرانس بايد آن باشد كه كشورهاى يارى دهنده را به تامين مالى امكانات پيش گيرى از سوانح طبيعى در كشورهاى فقير متعهد سازد”.

انگلستان به هيئت هاى نمايندگى شركت كننده در كنفرانس پيشنهاد كرد كه در آينده ده درصد مجموع كمك هائى عمرانى را صرف ايجاد سيستم هاى هشدار دهنده در برابر فاجعه هاى طبيعى كنند.

در حالى كه سيستم هشداردهنده زلزله هاى دريائى از حدود پنجاه سال پيش در پاسيفيك ايجاد شده است، اقيانوس هند هنوز از اين سيستم برخوردار نيست. از ديد كارشناسان، هنگام بروز زلزله دريائى ۲۶ دسامبر، اگر چنين سيستمى وجود مى داشت، از تعداد تلفات انسانى اين فاجعه به ميزان چشمگيرى كاسته مى شد. به اين دليل، تامين اعتبار براى ايجاد سيستم هشدار دهنده يكى از مهمترين بحث هاى كنفرانس كوبه بود. سيستم هشدار دهنده پاسيفيك كه توسط ژاپنى ها ساخته شده است، مى تواند سه دقيقه پس از ثبت مركز زمين لرزه، به تمام مناطق تحت خطر هشدار بدهد.

در جريان كنفرانس كوبه، وزارت تحقيقات آلمان و يونسكو سيستم هاى هشدار دهنده جداگانه اى را، براى استقرار در اقيانوس هند، پيشنهاد كردند. خانم ادلگارد بولماهن وزير تحقيقات آلمان اعلام كرد كه بهاى سيستم ساخته شده در كشورش ۴۵ ميليون يورو است و اين سيستم مى تواند ظرف سه سال آينده به كار گرفته شود. اما نمايندگان يونسكو سيستم ديگرى را پيشنهاد دادند كه هزينه آن ۲۳ ميليون يورو پيش بينى شده است. از سوى ديگر دولت ژاپن ايجاد يك بانك اطلاعاتى بين المللى را به سازمان ملل متحد پيشنهاد كرد كه كليه سوانح طبيعى جهان و تحولات فنى مرتبط با اين سوانح مى بايست در آن ثبت شود.

همزمان با گشايش كنفرانس كوبه، وزارت خارجه دانمارك هشدار داد كه احتمال بروز پس لرزه هاى دريائى در سواحل آچه اندونزى وجود دارد. به همين دليل، سازمان ملل متحد به كليه همكاران خود در آچه آماده باش داد.

سرانجام، روز پنجشنبه اين هفته اعلام شد كه سازمان ملل متحد با پشتيبانى كشورهاى يارى دهنده ظرف ۱۸ ماه آينده اقيانوس هند را به سيستم هشدار دهنده در برابر زلزله هاى دريائى مجهز خواهد كرد. ژاپن، سوئد و اتحاديه اروپا تاكنون به ترتيب ۳ ميليون، يك ميليون و دويست هزار و دو ميليون يورو كمك براى ايجاد اين سيستم تضمين كرده اند. آلمان و بريتانيا نيز متعهد پرداخت كمك هائى شده اند كه مبلغ آن هنوز اعلام نشده است.

در همين حال ايالات متحده آمريكا از طرح گسترش سيستم هشدار دهنده پاسيفيك پشتيبانى كرد كه حدود ۵۰ سال پيش ايجاد شده است. آمريكائى ها معتقدند كه اين سيستم، در صورت گسترش، مى تواند اقيانوس هند را نيز در برابر سوانح دريائى حفاظت كند.