نتيجه مذاكرات شش جانبه بر سر برنامه اتمى كره شمالى

چه برداشتى از مذاكرات چندجانبه مى توان داشت، وقتى كه پس از پايان آن، از سوى شركت كنندگان چنين تفسيرهاى ضد و نقيضى شنيده مى شود: «بسيار موفقيت آميز»، «هنوز هم اختلافات فاحش و عميق»، «گامى بلند به پيش» و يا «بى اعتمادى شديد»!

دست كم يك امر روشن است و آن اينكه هنوز بسيارى بحثها بر جاى خود باقى مانده اند. در اين مورد تمامى ۶ طرف گفتگوها متفق القولند كه مذاكرات بايد ادامه يابد و اين خود مسلما نتيجه اى مثبت است. اين هم مثبت است كه ۶ شركت كننده، يعنى كره شمالى و آمريكا به عنوان دو سوى اصلى مناقشه، چين به عنوان ميزبان و مجرى، و همچنين سه كشور همسايه يعنى ژاپن، كره جنوبى و روسيه، در هر حال ۴ روز تمام در مورد موضوع فعاليتهاى اتمى كره شمالى با يكديگر به گفتگو پرداخته اند. زيرا در غير اين صورت آنگونه كه وزير امور خارجه چين گفته است «اختلافات عميق» ظاهر نمى شدند و نيز اگر چنين نمى بود، يكى از اعضاى هيات آمريكايى، هياتى كه بر آن است، كنترل و توقف كامل برنامه اتمى كره شمالى به موضوع مركزى ۵ دولت شركت كننده بدل شده، از «موفقيت بزرگ» سخن نمى گفت.

با وجود اين يك حس بد در رابطه با توفيق پايدارى به شكل صدور قطعنامه اى مشترك و يا تفاهم بر سر برداشتن گامهايى در جهت خلع سلاح برجاى مانده است. زيرا نبايد از ياد برد كه مسئله گفتگوهاى ۶ جانبه بر سر چيست: صلح و ثبات در شبه جزيره كره، و كلا در خاور دور، نه يك كلمه كمتر و نه يك كلمه بيشتر! حكومتى كه جهان خارج را دشمن خود مى داند، سلاحهاى اتمى قابل استفاده در دست دارد. در مقايسه با اين سناريوى دهشتناك، تناسب قدرت هسته اى ميان هند و پاكستان همچون تصويرى رويايى جلب نظر مى كند.

تاكنون نيز به نظر نمى رسد كه حكومت كره شمالى گرايشى به كوتاه آمدن داشته باشد. آنها با وجود مدارك مستند آمريكا، و با وجود افشا شدن ارسال تكنولوژى اتمى از سوى پاكستان به كشورشان، باز هم اين امر كه دست به غنى سازى اورانيوم مى زنند را رد مى كنند. آنچه هم كه از پيشنهاد اخير كره شمالى دال بر «معلق گذاشتن» برنامه اتمى بر مى آيد، بيشتر به نوعى گريز و تاكتيك به تاخير انداختن اصل مسئله شباهت دارد.

با وجود اين پس از پايان دور دوم مذاكرات چندجانبه، دليلى هم براى خوش بينى وجود دارد و آن اينكه شايد فشارهاى پيگيرانه جهانى، با توجه به چشم انداز كمكهاى اقتصادى و رسميت يافتن بين المللى، مانند مورد ليبى، كره شمالى را از راه غلط خود بازدارد. همانگونه كه وزير امور خارجه چين در خاتمه اين دور از مذاكرات گفت: راه طولانى و پر دست انداز است، اما زمان به نفع ما و به نفع صلح عمل مى كند.