نخستين نشست پارلمان افغانستان، گام آغازين در راهى بس دشوار
۱۳۸۴ آذر ۲۸, دوشنبه
بامداد امروز نخستين نشست مجلس افغانستان با حضور حامد كرزاى، رييس جمهورى و برخى ديپلمات‌هاى خارجى از جمله ديك چينى، معاون رييس جمهور آمريكا برپا شد. حدود ۳۵۱ نماينده اين مجلس پس از مراسم افتتاحيه در برابر قانون اساسى سوگند ياد كردند.
برپايى نخستين نشست پارلمان افغانستان پس از ده‌‌ها سال جنگ و خونريزى سرآغاز راهى هرچند خطير ولى پر فراز و نشيب است. افغانستان داراى جامعه‌اى با بيش از ۳۰ قوميت مختلف از پشتو، تاجيك و ازبك گرفته تا هزاره و تركمن است. جايگاهى كه تعلق‌هاى قومى در ميان افغان‌ها دارد گاهى بر مصالح سياسى و يا مذهبى برترى مى‌يابد و همين امر است كه اهميت قوميت‌ها را در اين كشور دوچندان مى‌كند. تحولات سياسى دهه‌هاى اخير موضوع اقليت‌هاى مختلف افغانستان را بيش از پيش مطرح كرده است. طى اين سال‌ها بر آگاهى سياسى اين اقليت‌ها افزوده شده و سازمان‌ها و تشكل‌هاى نظامى- قومى جديدى پاى به عرصه وجود گذاشتهاند. اقليت‌هاى قومى ضمن آنكه حمايت از فرهنگ خاص خود را مى‌طلبند، خواستار شركت در صحنه سياسى كشورند.
گونه‌‌گونى اين قوميت‌ها را مى‌توان در ساختار مجلس ديد. پشتوها با ۴۴ درصد كرسى‌ها بزرگترين فراكسيون مجلس را تشكيل مى‌دهند. بعد از آنها تاجيك‌ها ۲۷ درصد، هزاره‌ها ۱۰ درصد و ازبك‌ها ۸ درصد كرسى‌ها را به خود تعلق مى‌دهند وباقى نيز از آن تركمن‌ها و ديگر اقوام است.
اگر از منظر تعلق‌هاى سياسى به اين ساختار بنگريم، محافظه‌كاران و سنت‌گرايان رده نخست را در مجلس به خود اختصاص داده‌اند. اين گروه‌ها كه در سال‌هاى جنگ، قدرت را از كف داده بودند اينك دوباره پاى به صحنه قدرت گذاشتهاند. آنان در عين اينكه از عقايد سنتى ـ اسلامى برخوردارند، خواستار برقرارى حكومت مذهبى نيستند.
اين در حاليست كه گروه‌هاى مذهبى، از بنيادگرايان گرفته تا گروه‌هاى ميانه‌روى مسلمان نتيجه‌اى كمتر از انتظار خود يعنى ۳۰ درصد كرسى‌ها را تصاحب كرده‌اند. اين گروه‌ها به رغم قانون اساسى دمكراتيك افغانستان ، در راه استقرار يك حكومت اسلامى مبارزه مى‌كنند. ۲۰ درصد ديگر به طيفى از نيروهاى مختلف سكولار تعلق دارد كه از ليبرال دمكرات‌ها تا هواداران تشكل‌هاى چپ‌گرا را شامل می‌شود.
وجود اين طيف متشكل از تمايلات قومى و سياسى مختلف و بى‌تجربه در عرصه قانونگذاری، وحدت نظر را با مشكل مواجه مى‌كند. با وجود اين برخى از نمايندگان همچون بشردوست، نماينده استان كابل، اميدوارند و معتقدند كه با ارجح دانستن مصالح ملى افغانستان مشكل حل خواهد شد.
اما مشكلات نمايندگان به همين جا ختم نمى‌شود. از مسائل مبهم ديگرى كه بايد بزودى روشن شود، اين است كه رياست مجلس را چه كسى به عهده خواهد گرفت؟ ۱۵ نفر از جمله سه زن خود را نامزد احراز اين پست كرده‌اند و در اين مورد نيز همچون بسيارى موارد ديگر نظرهاى متفاوتى وجود دارد.
در اين آشفته بازار، شايد تنها حامد كرزاى، رييس جمهور افغانستان بتواند كارگشا باشد. وى بايد تفاهم آفرين بوده و راه دشوار تشكيل كابينه افغانستان را هموار سازد.
پارلمان افغانستان، اين تجمع قوميت‌ها و نيروهاى سياسى متفاوت وظيفه‌اى سنگين بر عهده دارد. بسيارى اينك به اين مجمع به عنوان سنگ محكى چشم دوخته‌اند تا ببينند، آيا افغانستان نوين قادر است تا درگيرى‌ها را از راه تعامل سياسى خاتمه بخشد؟