1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

نقش جمهورى اسلامى ايران در ناآراميهاى عراق

۱۳۸۳ اردیبهشت ۲, چهارشنبه

براستى جمهورى اسلامى ايران در عراق چه نقشى ايفا ميكند؟ منافع رهبران جمهورى اسلامى ايران در عراق پس از صدام حسين كدام است؟ آيا ايران از ناآراميهاى سياسى در عراق بسود خود بهره ميگيرد؟

https://p.dw.com/p/A4Gv
عکس: AP

نقش احتمالى جمهورى اسلامى ايران در عراق ظرف روزهاى گذشته و بخصوص پس از سخنان كمال خرازى، وزير امور خارجه جمهورى اسلامى ايران در كانون توجه رسانه هاى گروهى غرب قرار داشته است.

از سوى ديگر ديدار و گفتگوى وزير امور خارجه ايران با همتاى ايتاليايى خود و درخواست سيلويو برلوسكونى، نخست وزير ايتاليا از جمهورى اسلامى ايران مبنى بر ايفاى نقشى مثبت در آرام ساختن اوضاع در عراق نيز ادامه منطقى اين موضوع در روزهاى گذشته بوده است. آژانسهاى خبرى گوناگون، از آژانس خبرى فرانسه گرفته تا خبرگزارى آلمان و رويتر هفته گذشته از تماسهاى پنهان بين مقامات آمريكايى با مقامات جمهورى اسلامى ايران سخن رانده بودند.

هفته گذشته گروهى از سياستمداران ايرانى براى گفتگو با روحانيون شيعه عازم عراق شدند. نشريه كريستين ساينس مونيتور با انتشار مقاله اى در اينباره نوشت كه سياستمداران ايرانى با دستانى خالى عراق را ترك گفته و به كشور خود بازگشته اند. اما حتى شكست اين ماموريت پنج روزه سياستمداران ايرانى به آمريكا نشان داد كه جمهورى اسلامى ايران در عراق تنها ناظرى بى طرف نيست.

تحليلگر اين نشريه در ادامه مينويسد كه نقش و دخالت دوگانه ايران در اوضاع عراق به اين پرسش دامن ميزند كه نقش و دامنه تاثير ايران بر اكثريت شيعه ساكن عراق كدام است و تا چه زمانى سايه تاثيرات جمهورى اسلامى ايران بر برنامه هاى آمريكا براى عراق سنگينى خواهد كرد؟

ظرف روزها و هفته هاى گذشته بارها مقامات دولتى آمريكا ايران را محكوم به دامن زدن به ناآراميها و جنبش ضدآمريكايى در عراق كرده اند. نشريه كريستين ساينس مونيتور در ادامه اين گزارش ميافزايد گرچه دولت ايران تلاش داشته است تا فاصله خود را با جنبش ضد آمريكايى مقتداصدر حفظ كند، اما برخى از نيروهاى بنيادگراى ايران از جنبش وى در عراق اعلام حمايت و پشتيبانى كرده اند. اين در حالى است كه يك مشاور امور اقتصادى دولت آمريكا گرچه به فعاليتهاى جمهورى اسلامى ايران در عراق اشاره داشته است اما احتمال دخالت مستقيم ايران در حملات ضدآمريكايى عراق را رد كرده است.

تا كنون دولت محمد خاتمى اقدام به حفظ فاصله با مقتداصدر نموده است. اما هاشمى رفسنجانى مبارزه ارتش مهدى مقتدا صدر را مبارزه اى قهرمانانه خوانده است. نشريه ياد شده با اشاره به خطبه هاى نماز جمعه هفته گذشته رفسنجانى مينويسد كه به باور رفسنجانى، ايران خورده حسابهاى با آمريكا دارد كه ميبايست تكليفشان روشن شود.

بستگى مذهبى مقتداصدر به ايران روشن است. او از همان خط روحانى بنيادگراى ايران، آيت الله كاظم حائرى پيروى ميكند و اين روحانى پس از قتل پدر مقتداصدر توسط حزب بعث عراق در سال ۱۹۹۹ به جانشينى وى تعيين شده است. اما ديويد پاتل، پژوهشگر مسائل سياسى دانشگاه استانفورد بر اين باور است كه هيچ دليلى براى اثبات اين فرض وجود ندارد كه مقتداصدر رسما از تهران و يا قم فرمان ميگيرد. وى مستقل عمل ميكند. و هرگاه جمهورى اسلامى بر آن بود تا از نيرويى در عراق حمايت كند، قطعا از لشگر بدر و كنگره ملى انقلاب اسلامى عراق حمايت ميكرد و نه از كسى همچون مقتداصدر.