نقض سراسرى و جهانى آزادى مطبوعات
۱۳۸۵ آبان ۲, سه‌شنبه
سازمان گزارشگران بدون مرز روند آزادى مطبوعات در دمكراسى‌هاى غربى و اتحاديه اروپا را نيز مورد انتقاد قرار داده است. اين سازمان وضع نشريات امريكايى را نيز در مقايسه با سال قبل بدتر اعلام كرده و اشاره مى‌كند كه مطبوعات آمريكايى منتقد سياست دولت در نحوه برخورد با پديده تروريسم، تحت فشار هستند. دولت فرانسه در ليست كشورهاى ناقض آزادى مطبوعات به خاطر تفتيش مكرر هيات تحريريه نشريات به پنج رده پايين‌تر سقوط كرده است. رشد احساسات ناسيوناليستى در ژاپن را تهديدى در قبال هنجارهاى دمكراتيك خوانده شده و روسيه هم در فهرست كشورهاى ناقض آزادى مطبوعات در مقام ۱۴۷ قرارگرفته كه از رده سال قبل بدتر است.
گزارش در بررسى وضعيت رسانه ها در اروپا، نخستين رده‌ها را به چهاركشور اروپاى شمالى يعنى فنلاند، ايرلند، ايسلند و هلند داده است. آلمان در اين فهرست از رده ۱۸ كه مربوط به سال قبل است به رده ۲۳ سقوط كرده است. دانمارك نيز كه در فهرست سال قبل در نخستين رده قرار داشت، بخاطر انتشار كاريكاتورهاى پيامبر اسلام و تهديدهايى كه دريكسال گذشته نسبت به نويسندگان و روزنامه‌نگاران اين كشور شده، به رتبه نوزدهم تنزل كرده است. يمن با توجه به دستگيرى روزنامه‌نگاران در پى چاپ كاريكاتور و بسته شدن يك نشريه رده ۱۴۹ را در فهرست امسال كسب كرده كه از سال قبل ۴ رده بدتر است.
دو كشور فقير براى نخستين مرتبه در ميان ۲۰ رده اول فهرست گزارشگران بدون مرز واقع شده‌اند كه عبارتند از بوليوى و بوسنى هرزه گوين. بوليوى با كسب رده ۱۶ در كنار كانادا و اتريش از نظر توجه به آزادى مطبوعات قرار گرفته و بوسنى هرزه گوين هم مقام ۱۹ را به دست آورده است.
اما جايگاه ايران در فهرست گزارشگران بدون مرز، در حاليكه فنلاند در اولين رتبه رعايت آزادى مطبوعات و كره شمالى در انتهاى آن قرار دارد، در رده ۱۶۲ است. اين رده در مقايسه با كشورهاى حاشيه خليج از قبيل كويت و امارات متحده عربى كه به ترتيب مكان ۷۳ و ۷۷ را دارا هستند، تامل برانگيز است. براساس آمار گزارشگران بدون مرز، موقعيت نشريات در كشورهاى عربى به استثناى يمن و عربستان سعودى بهبود نشان مى‌دهد. محمد رضا معينى دبير بخش ايران سازمان گزارشگران بدون مرز در توضيح وضعيت ايران مى‌گويد:
” دركليت خودش وضعيت در ايران نه تنها بهتر نشده، بلكه بدتر هم شده است. وقتى مى گوييم بهتر نشده نسبت به برخى كشورهاى ديگر است كه هم رده ايران در چند سال گذشته بوده‌اند. طى ۵ سالى كه گزارشگران بدون مرز اين فهرست را تهيه مى كند، ايران تغييرى نداشته در حاليكه افغانستان جلوتر رفته، غنا و خيلى كشورهاى ديگر حتى نسبت به كشورهاى اروپايى سعود داشته‌اند. ما در سال گذشته در ايران باز شاهد دستگيرى روزنامه نگاران، توقيف نشريات، تهديد و آزار روزنامه نگاران بوديم. البته امسال به نسبت سال گذشته در ايران روزنامه نگاران كمترى زندان رفتند اما اين تعداد كمتر به روش حكومت ايران بازمى گردد كه زندان بزرگترى در بيرون براى روزنامه نگاران ايجاد مى‌كند. آنها با سپردن وثيقه‌هاى سنگين آزاد مى‌شوند اما اغلب تحت فشارهاى دولتى و مشخصا وزارت ارشاد، وزارت اطلاعات و وزارت كشور قرار دارند.“
در پايان بد نيست اشاره شود از جمله دلايل نزول آلمان از رده ۱۸ فهرست گزارشگران بدون مرز به رده ۲۳ تحت نظر گرفتن روزنامه نگاران آلمانى توسط سازمان اطلاعات اين كشور بوده كه از نظر داخلى ناقض قانون آزادى مبادله اطلاعات و از نظر حقوقى نافى حقوق بشر است.
مهيندخت مصباح