نمایشگاه کتاب زنان ناشر در رشت / گفتگو با نزیه اسکویی، از فعالان جمع صنفی فرهنگی زنان ناشر
۱۳۸۴ شهریور ۱۱, جمعه
�ام داده است با خانم نزیه اسکویی یکی از زنان ناشر و از فعالان «جمع صنفی فرهنگی زنان ناشر».
خانم اسکویی این چندمین نمایشگاه کتابهای زنان ناشر است و چگونه برگزار می‌شود؟
«جمع زنان ناشر اولین نمایشگاهش را در استان گیلان، در شهر رشت، از شنبه دوازدهم تا هفدهم به مدت پنج روز برگزار می‌کنند. ۲۵ ناشر و دو مدیر مسئول نشریه‌های زنان آنجا حضور دارند، و ما ۱۵۰۰ کتاب و نشریه را به نمایش می‌گذاریم. در واقع می‌شود گفت که این هفتمین نمایشگاه زنان ناشر طی این مدت از فعالیتشان بوده.»
ظاهرا برگزاری آخرین نمایشگاه زنان ناشر با مشکلاتی مواجه بوده؟
«آخرین نمایشگاهمان در زمستان سال ۱۳۸۲ در خانه هنرمندان بود که درباره‌ی مسئله سانسور صحبت شد که با مخالفت مدیریت خانه هنرمندان روبرو شدیم و مجبور شدیم همان روز افتتاحیه نمایشگاه را جمع کردیم. بعد از آن دعوتی داشتیم از طرف دانشگاه فردوسی مشهد که سه روز آنجا نمایشگاه برگزار کردیم که بد نبود. ولی بعد از سال ۸۲ ما دیگر نتوانستیم نمایشگاهی در تهران داشته باشیم. البته به طور پراکنده، مثلا توی مدارس تک تک بعضی از ناشران رفته بودند اما به عنوان نمایشگاه جمعی زنان ناشر نبوده. تا امسال که توانستیم به کمک یکی از اعضای فعالمان که خودشان در شهر رشت ناشر هستند این نمایشگاه را آنجا برگزار کنیم.»
برای برگزاری این نمایشگاه نهادها و ارگانهای دولتی یا غیردولتی هم به شما کمکی می‌کنند؟ هزینه‌ی این کار چطور تامین می‌شود؟
«با هزینه خود زنان ناشر است. منتها کمکی که ارشاد آنجا به ما کرده این بوده که به ما سالن داده‌اند و کمیته‌ی بانوان استانداری گیلان هم به ما اسکان داده‌اند، یعنی برای ۲۵ نفر که از اینجا میرویم محل اقامت فراهم کردند. به هر حال به همت آنها و با تلاشی که این عضو فعال ما داشته بوده. و هزینه خود نمایشگاه به عهده‌ی ما، زنان ناشر است.»
به جز نمایش کتاب برنامه‌های دیگری هم برای این پنج روز تدارک دیده شده؟
«ما در واقع چهار تا همایش داریم. قصه خوانی داریم که خانم فریبا وفی تکه‌ای از کتابشان را می‌خوانند و درباره‌ی ادبیات صحبتهایی خواهند داشت. خانم فرشته ساری شعر می‌خوانند و راجع به ادبیات و نشر صحبتی خواهند داشت. این برنامه‌ی دوشنبه‌ی ماست و روز سه شنبه خانم فرزانه طاهری، مترجم، درباره نقش ترجمه در ادبیات صحبت می‌کنند و یکی از زنان رشت خانم فرشته انسان‌دوست که محقق هستند و در زمینه‌ی مسائل زنان کار کردند، ایشان هم در مورد مسائل زنان صحبت خواهند کرد. البته به ناشران هم گفتیم که اگر بتوانند از نویسندگان یا مترجمان کتابهای خودشان کسی را دعوت کنند تا در غرفه‌ی آنها حضور داشته باشد ما استقبال می‌کنیم. به احتمال زیاد یکی دو تا از ناشرانی که نویسنده کتابهایشان بتوانند به آنجا بیایند از آنها دعوت کنند اما چون هنوز برنامه‌شان مشخص نیست من نمی‌توانم دقیقا بگویم. ولی به هر حال امسال این کار هم در نمایشگاه انجام بشود که سالهای گذشته انجام نشده بود.»
آیا برگزاری این نمایشگاه در رشت به دلیل فراهم نشدن امکانات در تهران بوده یا برگزاری نمایشگاه در شهرستانها و استانهای دیگر هم جزیی از برنامه‌های جمع صنفی زنان ناشر است؟
«نه، ما اصولا این را در برنامه‌مان داریم که بتوانیم در شهرستانها هم نمایشگاه داشته باشیم. یعنی این جزو اهدافمان هست. مثلا ما سال ۷۸ در دانشگاه اهواز نمایشگاه داشتیم که خودشان دعوتمان کرده بودند، سال ۸۲ به دعوت دانشگاه مشهد آنجا رفتیم. و الان هم داریم تلاش می‌کنیم که اگر بشود بعد از ماه رمضان در دانشگاه تبریز نمایشگاهی داشته باشیم. تهران را هنوز مد نظر داریم اما جا و مکان مناسبی که بتوانیم در آن نمایشگاه برگزار کنیم هنوز پیدا نکرده‌ایم. دو سه جا هم هست که نیاز به پول دارد که فکر می‌کنیم توانش را نداشته باشیم. به هر حال الان در رشت این امکان فراهم اومده. و شهرستانها هم این نیاز را دارند که با کار ما به عنوان زنانی که به عرصه‌ی نشر وارد شدند آشنا بشوند و در مورد مسائلی که به هر حال این روزها در مورد زنان وجود دارد آنها را مطرح کنیم که بحث ترویج کتابخوانی و مسائل دیگر هم در آن می‌گمجد.»
دستاوردهای «جمع صنفی فرهنگی زنان ناشر» تا کنون چه بوده؟
«آن چیزی که از نظر خود من نکته مثبتی بوده اولا شناساندن زنان ناشر بوده. یعنی معرفی خودمان به این عنوان که مثلا تعدادمان چقدر هست و نحوه‌ی کارمان چیست. بعد در جلساتی که الان داریم حتا بحث کیفیت کار هم مطرح می‌شود. یعنی این که آنها که تازه وارد این کار شده و با سرمایه‌ی کمی که داشتند هر نوع کتابی را که به دستشان رسیده و توانسته‌اند منتشر کردند الان آنها هم دارند بررسی می‌کنند که کتابهایی با کیفیت بهتری را چاپ کنند. تبادل تجربه بین خودمان بوده و از طرفی این که بتوانیم توی جامعه جا بیندازیم که به هر حال ما زنان می‌توانیم اگر امکانش فراهم بشود، در همه زمینه‌ها فعال باشیم و کار خودمان را عرضه کنیم. کمتر از مردها نیستیم. در مجموع این نمایشگاهها مثبت بوده و برای همین هر کدام از ناشران زن هم از آن استقبال می‌کنند و آنهایی که تازه وارد جمع ما می‌شوند اولین خواستشان این است که حتما نمایشگاه برگزار کنیم. با توجه به این که الان کتاب وضعیت بحرانی‌ای دارد و پخش و فروش کتاب خیلی سخت شده. خصوصا برای ما زنان ناشر وارد شدن و رقابت در بازار نشر که مردان ناشر از قبل شناخته بودند یا با آن سر و کار داشته‌اند مشکل است. ماها که این مشکلات را داریم تا وارد این بازار بشویم، همین نمایشگاههاست که ما را وارد این کار می‌کند. مخاطبان خودمان را می‌شناسیم. ما در این نمایشگاهها با پخشی‌ها و کتابفروشیها آشنا می‌شویم که اینها به ما کمک می‌کند. مخصوصا ناشرانی که کتاب کودک چاپ می‌کنند از برگزاری این نمایشگاهها خیلی راضی هستند.»
نزیه اسکویی، مدیر «نشر دیگر» که از اعضاء قدیمی و موثر «جمع صنفی...» است، در دو دوره عضو هیئت مدیره این تشکل بوده و اکنون بازرس آن است.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران