نوار غزه، يك سال پس از خروج نيروهاى اسرائيل
۱۳۸۵ شهریور ۱۷, جمعه
يليان به مناطق فلسطينى نشين از همه بيشتر مردم عادى آسيب مى بينند و نه اسلام گرايان افراطى.
بمباران خانه‌هاى اعضاى سازمان‌هاى افراط گرا
كودكان بر روى تپه‌ای از زباله، بتون، ميز و صندلى‌هاى شكسته و كف پوش‌هاى كثيف بازى می‌كنند. آنها سعى می‌كنند خود را به بالاى تلى برسانند كه زمانى خانه‌ای دو طبقه بوده و اكنون فقط بخشى از آن برجاست. ديوار خارجى به كلى از ميان رفته و ديگر به راحتى می‌توان اتاق‌ها را ديد. اينجا بيت لحيا در نوار غزه است.
حسن به همراه پدر، مادر، خواهرها و برادرها و ديگر خويشاوندانش كه در مجموع شصت نفر می‌شوند در اين خانه زندگى می‌كردند. روزى به طور ناگهانى دستور تخليه خانه از سوى نظاميان اسرائيلى به آنها رسيد. حسن در اين مورد می‌گويد: ”به ما تلفن كردند. پدرم گوشى رو ورداشت. بهش گفتند بايد هر چه زودتر خونه تخليه بشه. پدرم فكر كرد دارند شوخى می‌كنند. بعد اونا به تلفن همراه داداشم زنگ زدند. چندين مرتبه پشت سر هم زنگ زدند. تازه بعد از اين تلفن‌ها بود كه فهميديم مسئله جديه. همگى از خونه فرار كرديم، اما فرصت نكرديم چيزى رو با خودمون ببريم. بابا بزرگم نمی‌خواست خونه رو ترك كنه و تو خونه موند. عموم دوباره برگشت تا بابا بزرگ رو بياره. تو خونه بود كه تلفن زنگ زد. عموم گوشى رو برداشت. اسرائيليا بودند. پرسيدند، چرا دوباره به خونه برگشته؟ عموم جواب داد: من بايد بابا بزرگ رو از خونه خارج كنم و با خودم ببرم. بعد اونا گفتند كه فقط پنج دقيقه بيشتر وقت نداريد، چون هواپيماها از زمين بلند شدند و تا پنج دقيقه‌ی ديگه خونه بمباران می‌شه.”
دليل حمله‌ی نظاميان اسرائيلی: يكى از برادران حسن عضو سازمان نظامى جهاد اسلامى بوده. خانواده حسن اين اتهام را رد می‌كند، اما پذيرفتن و يا نپذيرفتن آنها دردى را دوا نمی‌كند. هواپيماها بر فراز خانه اند و آن را بمباران می‌كنند و تپه‌ای از سنگ، زباله، بتون، ميز و صندلى‌هاى شكسته و كف پوش‌هاى كثيف برجاى می‌ماند و كودكان فلسطينى مكانى براى بازى روز بعدشان می‌يابند.
دليل اسرائيل
خانم زيپى ليونی، وزير امور خارجه‌ی اسرائيل و اولين زنى كه پس از حدود نيم قرن جاى خانم گلدامير را در وزارت امور خارجه اسرائيل گرفته، حمله به مناطق مسكونى فلسطينيان را به خاطر دفاع از شهروندان اسرائيل جايز می‌شمارد و می‌گويد: ” مسئوليت ارتش اسرائيل اين است كه از شهروندان خود دفاع كند. ما بايد با تروريست‌ها مقابله كنيم. وقتى آنها خود را در مناطق مسكونى مخفى می‌كنند و از آنجا با موشك‌هاى قسام ما را هدف قرار می‌دهند، بايد به مقابله با آنها در همان مناطق مسكونى دست بزنيم و در چنين شرايطى خشك و تر با هم می‌سوزند و بيگناهان نيز قربانى می‌شوند.”
دليل توقف كمك‌هاى مالى
دو منبع مهم مالى ِ تشكيلات خودگردان ِ فلسطين، يعنى ايالات متحده‌ی آمريكا و اتحاديه اروپا، بخش مهمى از كمك‌هاى خود را به فلسطينيان قطع كرده اند. دليل آنها اين است كه رهبران سازمان حماس، كه در ژانويه گذشته در انتخابات مجلس نمايندگان تشكيلات خودگردان ِ فلسطين پيروز شده اند، نه اسرائيل را به رسميت می‌شناسد و نه حاضرند از عمليات انتحارى دست بردارند.
در كنار فشارهاى اقتصادى و نظامى خارجی، بحران درونى فلسطينيان را آرام نمی‌گذارد و چندى ست كه نوار غزه به محل رقابت ِ گروه‌هاى امنيتى ِ سازمان‌هاى فلسطينى تبديل شده است. انفجار بمب‌هاى جاسازى شده در اتوموبيل‌ها، درگيرى‌هاى خيابانى ِ گروه‌هاى رقيب و آدم ربايى‌هاى مداوم از مشكلات اين منطقه گشته است.
اسماعيل هنيه، نخست وزير تشكيلات خودگردان فلسطين و عضو سازمان حماس، طرفين را به حفظ آرامش دعوت كرده و قول داده است كه حمل سلاح را در نوار غزه ممنوع كند. اما او نيز در دوران نخست وزيرى اش هنوز موفق نشده گيلاد شاليت، سرباز ربوده شده‌ی ۲۰ ساله‌ى اسراييلى را آزاد سازد.
آمار
در نوار غزه حدود يك ميليون و چهارصد هزار فلسطينى زندگى می‌كنند و فقط شمار بسيار محدودى از آنها شغلى دائمى دارند. همين كه اسرائيل مرزها را به روى فلسطينيان می‌بندد، ديگر مواد غذايى و خواربار به اين منطقه نمی‌رسد.
سازمان ملل متحد در بيانيه‌ای هشدار داده است كه احتمال يك فاجعه‌ی انسانى در منطقه وجود دارد. بر اساس گزارش بانك جهانى كه در ماه مارس سال جارى منتشر شد مشكلات اقتصادى فلسطينيان می‌تواند به افزايش خشونت، فروپاشى تشكيلات ادارى و سرانجام بروز يك بحران و فاجعه انسانى منجر شود.
بر اساس اين گزارش تا پايان سال ۲۰۰۶ ميلادى درآمد جمعيت ساكن در مناطق فلسطينى به يك سوم كاهش خواهد يافت. در گزارش آمده است كه شمار بيكاران در اين مناطق به ۴۰ درصد افزايش يافته و ميزان افرادى كه در زير خط فقر زندگى می‌كنند، به ۶۷ درصد ميرسد. بانك جهانى حتا اين گزارش را بسيار خوش‌بينانه می‌داند.
از ماه اوت سال گذشته كه اسرائيليان نوار غزه را ترك كردند، اين منطقه در محاصره‌ی كم و بيش دائمى نيروهاى اسرائيلى قرار دارد.اسرائيل به باز كردن مرزها فقط براى مدتى محدود هم رضايت نمی‌دهد تا رسيدن مواد خوراكى به فلسطينيان امكان پذير گردد. اسرائيل دليل اين كار را تهديد امنيت مردم اسرائيل می‌نامد.
ياد گذشته‌هاى دور
خالد معروف، مهندسى كه پانزده سال در آلمان بوده و تحصيلات خود را در شهر‌هامبورگ به پايان رسانده به خانه‌ی حسن آمده تا مشخص كند چه خساراتى به خانه آنها وارد آمده. می‌گويد بازديد از اين جهت اهميت دارد كه در صورت بهتر شدن اوضاع كمكى براى ساختن خانه از طرف دولت براى خانواده حسن در نظر گرفته شود.
خالد اما خوب می‌داند كه به اين زودى‌ها كمكى به اين خانواده نخواهد رسيد. خالد با تاسف به روزهايى می‌انديشد كه در آلمان زندگى و تحصيل می‌كرد. می‌گويد: ”فكر می‌كنم كه به صورت توريست، در بندر‌هامبورگ هستم و دارم نقاط ديدنى شهر رو می‌بينم. آخ خ خ كه اون موقع واقعا زندگى می‌كردم. اما نمی‌دونم اين شرايطى كه الان اينجا داريم رو می‌شه بهش زندگى گفت يا نه. آخه اين كه زندگى نشد، همه جا در محاصره‌ست، همه جا ناامنه. هيچ چيزى اينجا وجود نداره: غذا، آب و دوا كه نداريم و از هر طرف هم بمباران می‌شيم. اينجا مثل يه زندان بزرگ می‌مونه.”
در چنين شرايطى به خاطر تشديد شرايط وخيم فلسطينيان، اتحاديه اروپا چند روز پيش تصويب كرد تا به كمك صدها هزار فلسطينى بشتابد و با كمك مالى به آنها ، از آمال آنها بكاهد. قرار بر آن است كه به ۶۲۵ هزار فلسطينى فقير و بازنشسته كمكى مالى حدود ۲۷۰ يورو پرداخت شود. اين در حالى ست كه اتحاديه اروپا كمك‌هايى را نيز براى بيمارستان‌ها و مراكز درمانى در نظر گرفته اند.
امير پرتز، وزير دفاع اسراييل اعلام كرده است كه چنانچه گيلاد شاليت، صحيح و سالم آزاد نشود، نيروهاى اسراييلى انتقام سختى از فلسطينيان خواهند گرفت. اما دولت اسرائيل براى آزادى سرباز خود حاضر به مذاكره است. مذاكرات در جريان‌اند و شايد با آزاد كردن حدود ۸۰۰ اسير فلسطينى از طرف دولت اسرائيل، نظاميان افراط گراى فلسطينى حاضر به آزادكردن ِ اين سرباز اسرائيلى گردند.
اما در نوار غزه هر كه زندگى خود را از داده و گرسنه باشد می‌تواند به مراكز سازمان ملل متحد مراجعه كند و جيره‌ای دريافت دارد. سازمان ملل متحد انبارهايى را در نوار غزه در اختيار دارد و خواربار اوليه براى زندگى را بين فلسطينيان فقير تقسيم می‌كنند. در اين مركز آشوبى به پاست ، كودكان به گدايى مشغولند و هر كسى می‌خواهد بيشتر از حد خود جيره دريافت كند. پليس تشكيلات خودگردان ِ فلسطين مامور برقرارى نظم است. تقسيم عادلانه‌ی كمك‌هاى جهانى تنها وظيفه‌ای ست كه هنوز اين ماموران پليس می‌توانند انجام دهند. آنها بيش از اين قدرتى در برقرارى نظم در منطقه ندارند.