نوسانات شديد در بازار نفت و طلا

نرخ طلا پيش از ظهر روز چهارشنبه هفت دهم درصد بالا رفت و به هر اونس ۶۶۸ دلار و هشتاد سنت رسيد. ساعاتى بعد، باز هم ۴ دهم درصد بر اين نرخ افزوده شد. افزايش نرخ طلا، با نوسان شديد بهاى نفت خام نيز همراه بود.

روز سه شنبه، بهاى هر بشكه نفت به طور متوسط پنج دلار بالا رفت. بعد از ظهر همان روز، نرخ ها اندكى پائين آمد، اما صبح چهارشنبه باز بر بهاى هر بشكه نفت درياى شمال و آمريكا حدود يك دلار و هشتاد سنت افزوده شد. به اين ترتيب، هر بشكه نفت برنت درياى شمال، ۶۶ دلار و ۴۰ سنت و هربشكه نفت سبك آمريكا ۶۴ دلار و ۶۸ سنت معامله شد كه در شش ماه اخير سابقه نداشته است.

تحليلگر كنسرن ميتسوبيشى درباره علت اين نوسانات به خبرگزارى رويترز گفت: ”نگاه ها اكنون به خاورميانه و به ويژه به ايران دوخته شده است”. از ديد اين تحليلگر، نوسانات بهاى طلا نيز با وضعيت بازار نفت در ارتباط است. زيرا اين فلز قيمتى، اغلب به عنوان تضمينى در برابر تورم ناشى از نوسانات بازار نفت خريدارى مى‌شود.

در روزهاى اخير، بازار شايعات مربوط به يك درگيرى نظامى ميان نيروهاى ايرانى و آمريكائى در ايالات متحده شدت گرفت. برانگيزنده اين شايعات، از جمله دستگيرى پانزده سرباز انگليسى از سوى نيروهاى ايرانى در اروندرود بود. ايران اعلام كرد كه اين سربازان، هنگام بازداشت، مرز آبى ايران را در اروندرود پشت سر گذاشته بودند. اما دولت انگلستان مدعى است كه سربازانش در ساحل عراقى شط العرب بازداشت شده اند.

هرچند مقامات آمريكائى شايعه درگيرى ميان نيروهاى خود و سربازان ايرانى را به صراحت تكذيب كردند، اما بازار نفت آرامش نيافت. نشريه ”اويل بروكر” در اين باره نوشت: ”اگر هم درگيرى اين بار اتفاق نيفتاده باشد، همه فكر مى‌كنند كه ممكن است به زودى اتفاق بيافتد”.

ادامه تنش ميان ايران و جهان غرب، تنها عاملى نيست كه سبب نوسانات شديد در بازار نفت مى‌شود. ناآرامى‌هاى عراق و نيجريه نيز در اين امر نقش دارند. اين هفته، آرژانتين نيز با لغو قرارداد بهره بردارى مشترك از منابع نفت و گاز جزاير فالكلند، بر نگرانى‌ها افزود.

قرارداد استخراج مشترك اين منابع در سال ۱۹۹۵ ميان انگلستان و آرژانتين بسته شده بود. اين هفته، در آستانه سالگرد جنگ فالكلند، دولت آرژانتين قرارداد مذكور را لغو كرد. وزير خارجه آرژانتين، علت اين تصميم را، اقدام يكجانبه انگليس، در زمينه به مناقصه گذاشتن قرارداد اعلام كرد. وى گفت: ”با اين اقدام، عملا ابزارى از دست انگلستان گرفته شد كه با كمك آن مى‌خواست ذخائر متعلق به آرژانتين را غارت كند”.

نوسانات بهاى نفت، كشورهاى صنعتى، چين و هند را وادار به جست و جوى منابع تازه در سراسر جهان كرده است. جمهورى‌هاى آسياى مركزى، به ويژه صحنه اين رقابت‌ها شده‌اند. چين، روسيه و ايالات متحده آمريكا، از سال‌ها پيش مى‌كوشند نفوذ خود را در اين منطقه گسترش دهند تا از منابع غنى نفت و گاز بهره جويند.

اين هفته، فرانك والتر اشتاين ماير وزيرخارجه آلمان نيز روانه آسياى مركزى شد. به گزارش خبرگزارى آلمان، هدف اين سفر تهيه مقدمات ورود اتحاديه اروپا به بازار نفت و گاز منطقه بود. اتحاديه اروپا، در حال حاضر كاملا به منابع نفت و گاز روسيه وابسته است. همكارى با جمهورى هاى آسياى مركزى، مى‌تواند اين وابستگى را كاهش دهد.

اشتاين ماير در جريان اين سفر از جمله كوشيد دولت ازبكستان را به تامين شرايطى تشويق كند كه مى‌تواند منتهى به لغو تحريم‌هاى اتحاديه اروپا عليه اين كشور شود.