نوسانات نرخ نفت و رقابت شديد چين و آمريكا

هرچند درگذشت ملك فهد زمينه ساز نوساناتى ناگهانى است، اما دليل اصلى افزايش سرسام آور نرخ نفت، همچنان عدم توازن ميان عرضه و تقاضا و اوضاع نابسامان عراق است. اعلام ميزان ذخائر استراتژيك نفتى ايالات متحده آمريكا نيز مى تواند در ميان مدت بر وضعيت بازار اثر بنهد. معامله گران بازار نفت، امروز با هيجان انتظار اعلام ميزان ذخائر آمريكا را مى كشيدند. اين كشور، در حال حاضر بزرگترين مصرف كننده نفت جهان است و اعلام وضعيت ذخائر استراتژيك آن، هربار، سبب كاهش يا افزايش بهاى نفت خام مى شود. كارشناسان، تخمين مى زنند كه با توجه به آغاز سفرهاى تابستانى ذخائر آمريكا ظرف يك هفته گذشته كاهش يافته باشد. در اين صورت امكان دارد كه نرخ نفت خام بازهم بالاتر برود.

برعكس نفت سبك آمريكا، بهاى نفت خام اوپك روز سه شنبه نسبت به روزهاى قبل تغييرمحسوسى نكرد. بنا به اعلام دبيرخانه اوپك در وين، ميانگين نرخ هر بشكه نفت اوپك، در اين روز، ۵۵ دلار و ۱۳ سنت بود. اوپك قبلا پيش بينى كرده بود كه درخواست نفت اين كارتل در سال ۲۰۰۶ روزانه ۷۰۰ هزار بشكه افزايش يابد، اما اين پيش بينى اخيرا تصحيح شد و كارشناسان اوپك اعلام كردند كه به احتمال زياد تنها روزانه ۱۰۰ هزار بشكه بر ميزان تقاضاى نفت اوپك افزوده مى شود. اين بدان معنا است كه اعضاى اوپك مى بايست ميزان توليد خود را، كه در حال حاضر روزانه ۲۹ ميليون بشكه است، ثابت نگه دارند.

اما سال آينده، مجموعه نياز بازار، بر حسب پيش بينى اوپك، يك ميليون و ۵۰۰ هزار بشكه افزايش خواهد يافت و به ۸۵ ميليون و ۲۰۰ هزار بشكه در روز خواهد رسيد. مصرف كشورهاى در حال توسعه روزانه ۶۰۰ هزار بشكه، كشورهاى صنعتى غرب ۵۰۰ هزار بشكه و چين ۴۰۰ هزار بشكه بيشتر از امسال پيش بينى شده است.

اطلاعات انتشار يافته در ماه هاى اخير، نشان داده است كه از افزايش بهاى نفت، بيش از همه كنسرن هاى نفتى سود مى برند. به عنوان نمونه، كمپانى بى اى اس اف آلمان روز چهارشنبه اين هفته اعلام كرد كه در دومين فصل سال، به بركت معاملات نفت و گاز به يازده و چهار دهم درصد درآمد بيشتر دست يافته است. اما درآمد اين كنسرن، به ويژه در بخش معاملات نفت و گاز چشمگيرتر بوده و با حدود ۴۰ درصد افزايش، به يك ميليارد و ۴۹۰ ميليون يورو رسيده است.

آنچه اين هفته در بازار نفت بيش از همه توجه تحليلگران را به خود جلب كرد، نبرد سياسى چين و آمريكا بر سر خريد كنسرن نفتى اونوكال ايالات متحده بود. شركت ملى نفت چين، قبلا اعلام آمادگى كرده بود كه با پرداخت ۱۸ ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار كنسرن اونوكال را بخرد، اما اين پيبشنهاد با مقاومت سياسى كنگره آمريكا روبرو شد و چين ناچار شد پيشنهاد خود را پس بگيرد. براساس گزارش خبرگزارى رويترز اكنون قرار است كنسرن شورون آمريكا اونوكال را بخرد.

مسئولان شركت ملى نفت چين اعلام كردند كه اگر تصميم آن ها با اشكالتراشى هاى سياسى واشنگتن روبرو نمى شد، حاضر بودند پيشنهاد بهترى هم براى خريد اونوكال بدهند. اما، با اين كه چين در نهايت نسبت به شورون قيمت بالاترى پيشنهاد كرده بود، اونوكال زير فشار سياسى به شورون فروخته شد. برخى از اعضاى كنگره آمريكا از همان آغاز تلاش كردند از فروش كنسرن آمريكائى به چين جلوگيرى به عمل آورند. آن ها تشريفات بسيار پيچيده اى براى واگذارى اونوكال به چين پيشنهاد كردند كه انجام كار را ماه ها به تاخير مى انداخت.

سياستمداران آمريكائى، نگران آن بودند كه افزايش فوق العاده مصرف انرژى چين، منافع اقتصادى و امنيت ملى كشورشان را به خطر بياندازد. هفتاد درصد سهام شركت ملى نفت چين به دولت تعلق دارد. خريد اونوكال جزئى از استراتژى درازمدت چين براى تامين ذخائر نفتى در خارج از كشور بود. چين، از مدت ها پيش، در سراسر جهان به دنبال عقد قراردادهاى سنگين نفتى است و سال گذشته يك قرارداد ۲۰ ميليارد دلارى با جمهورى اسلامى ايران امضا كرد.

جمهورى خلق چين، بيشتر به اين دليل علاقمند به خريد اونوكال بود كه فعاليت هاى نفتى اين كنسرن بيش از كنسرن هاى رقيب روى منابع نفت و گاز آسيا و حوزه اقيانوس آرام متمركز است.