نياز افغانستان به احزاب در مسير دمكراسى

در پى گذشت دو روز از انتخابات افغانستان ديگرروشن است كه ميزان مشاركت مردم مانند انتخابات رياست جمهورى در سال قبل نبوده است. حامد كرزاى يكى از دلايل اين امر را تعداد سردرگم كننده ى اسامى نامزد ها برروى برگه هاى رأى ميداند.

وى ميگويد: «دولت افغانستان بر اساس انتخابات رياست جمهورى تشكيل شد و اين انتخاباتى بود كه ميزان بالايى از مشاركت مردم را داشت و نامزدهايش تعداد اندكى بودند كه مردم كم و بيش از آنها شناخت داشتند. اما در انتخابات پريروز پنج هزار نفر نامزد شده بودند. غالب رأى دهندگان بيشتر از يك نفر را در ميان آنها مى شناختند و در نتيجه تصميم گيرى درباره اينكه به اين يا آن رأى دهند، مشكل بود».

يكى از علل كثرت نامزدها، سيستم انتخاباتى افغانستان بود كه مورد حمايت كرزاى نيز قرار داشت: نامزدها مى بايد صرفنظر از تعلق به يك گروه يا حزب بطور منفرد وارد فهرست مى شدند و از اين روز امكان حضور احزاب در انتخابات پارلمانى وجود نداشت. بسيارى از ناظران به اين روش انتقاد داشتند و استدلال ميكردند كه توسعه احزاب، قدمى مهم در راستاى يك دمكراسى پايدار است. حتى خود كرزاى كه مخالف تحزب است، اين را در يافته كه وجود احزاب در كشورش، در دراز مدت به نفع آن است.

رييس جمهور افغانستان دراينباره متذكر ميشود: «مشاركت سياسى احزاب ظرف سالهاى آينده بسيار جدى تر و سازمان يافته تر از اين خواهد شد. سياست حزبى در كشور ما در حال حاضر هنوز نوپاست. ما به زمان نياز داريم اما احزاب به تدريج به وجود خواهند آمد و قوى خواهند شد».

با اين حساب دست‌كم تا زمان شكل گيرى احزاب، پارلمان افغانستان متشكل از تجمع نمايندگان منفرد است. هنوز براى اين كه چگونه ۲۴۹ نماينده با يكديگر كار مشترك كنند و تا كى از تشكيل فراكسيون هاى حزبى دور بمانند، فكرى نشده. حامد كرزاى اميدوار است كه نبود امنيت، مجمع قانونگذارى جديد را از آغاز مورد تهديد و تضعيف قرار ندهد و ميگويد:

«من اميدوارم مجلس ما قدرتمند باشد و آرزو دارم كه اين نهاد، متحدى براي رياست جمهوري باشد تا اصلاحات ضرورى در افغانستان را به مسير عمل بيندازد. پيش از همه، من خواستار وجود مجلس هستم، چرا كه اين نهاد ميتواند دولت را به چالش بكشد. وقتىاعضاى دولت بدانند كه هر آن از سوى پارلمان ميتوانند مورد سوال قرار گيرند، اين به سود افغانستان خواهد بود».

بايد گفت در پارلمان تنها دوستان كرزاى حضور ندارند. به احتمال بسيار قوى تنى چند از سرداران جنگى به ولسى جرگه وارد خواهند شد. اين در حاليست كه قانون انتخابات تاكيد كرده كه افراد مرتبط با گروهاى مسلح اجازه نامزد شدن ندارند. اما ثابت كردن اين موضوع دشوار است و كميسيون انتخابات تنها درصورتى كه براى يكى از نامزدها مشكلي بوجود آيد، دخالت خواهد كرد. تا بحال فقط چند نفر بخاطر داشتن ارتباط با گروههاى مسلح رد صلاحيت شده اند كه هيچكدام يك سردار جنگى قدرتمند نبوده اند. رييس جمهور افغانستان در موقعيت دشوارى قرار دارد، چرا كه عليرغم وجود قانونى مشخص، ممكن است كه اجراى دقيق و مو به موى آن به بروز شورش بيانجامد.

به رغم اينكه انتخابات پارلمانى روز يكشنبه، طبق توافق هاى كنفرانس پترزپرگ، پايان دوره موقت و انتقالى افغانستان است، اما حامد كرزاى مورد تعهد كشورهاى خارجى به افغانستان را از ذهن دور نمى دارد و تأكيد ميكند، اين بدان معنا نيست كه ديگر افعانستان ميتواند خود به تنهايى روى پا بايستد:

وى خاطرنشان ميسازد: «ما از نظر سياسى قوى، اما از نظر ساختارهاى زيربنايى هنوز بسيار ضعيف هستيم. هنوز توان خدمات اجتماعى و دولتى را در بسيارى عرصه ها نداريم. مهمترين دليل اين ناتوانى، نداشتن نيروهاى متخصص در كشور است. از اين رو ما تا سالها به جامعه بين المللى وابسته خواهيم بود. انجام انتخابات پارلمانى در افغانستان نبايد از سوى جامعه جهانى چنين تعبير شود كه ما روى پاى خود ايستاده ايم».