نيكاراگوئه: پيروزى اورتگا، نقش چاوز و سرنوشت كمك‌هاى عمرانى آمريكا
۱۳۸۵ آبان ۱۸, پنجشنبه
واشنگتن در آستانه انتخابات تهديد كرد كه در صورت پيروزى رهبر ساندينيست، از ميزان كمك‌هاى عمرانى خود براى نيكاراگوئه خواهد كاست. دولت آمريكا، كوشيد از اين طريق مردم نيكاراگوئه را از راى دادن به اورتگا بازدارد. اورتگا، چند ماه پيش از برگزارى انتخابات اخير، به ونزوئلا سفر كرد و با استقبال گرم هوگو چاوز رئيس جمهور چپ گراى اين كشور روبرو شد. هوگو چاوز، كه مى‌كوشد كشورهاى آمريكاى مركزى و لاتين را عليه سياست‌هاى واشنگتن متحد كند، براى ترغيب مردم نيكاراگوئه به انتخاب اورتگا، نفت و كود ارزان در اختيار آن‌ها قرار داد.
دانيل اورتگا، در سال ۱۹۹۷ با رهبرى انقلاب ساندينيستى موفق به كنار زدن ”آناستاسيو سوموزا” ديكتاتور نيكاراگوئه شد. وى پس از آن برنامه‌هائى را در كشور پياده كرد كه به كاهش تعداد بى‌سوادان، بهبود وضعيت بهداشتى و گسترش فعاليت‌هاى فرهنگى و هنرى منتهى شد. علاوه بر اين، حكومت ساندينيستى، به تلاش‌هاى گسترده‌اى در زمينه تامين حقوق زنان دست زد. به اين ترتيب، نيكاراگوئه پس از انقلاب ۱۹۹۷ در مسيرى گام برداشت كه با اهداف كمك‌هاى عمرانى جهان غرب براى كشورهاى كم توسعه و فقير انطباق داشت.
به رغم اين تحولات مثبت، ايالات متحده آمريكا كه تا پيش از آن سوموزا را در سايه پشتيبانى بدون قيد و شرط خود قرار داده بود، همواره با حكومت ساندينيستى دشمنى مى‌ورزيد. رونالد ريگان رئيس جمهور وقت آمريكا، در دهه هشتاد بندر كورينتو را، كه تنها بندر نيكاراگوئه در پاسيفيك است، مين گذارى كرد و از طريق پشتيبانى مالى و تسليحاتى گروه‌هاى تروريستى شبه نظامى كوشيد حكومت تازه را سرنگون كند. ريگان ضمنا با تحريم اقتصادى كوشيد مانع توسعه نيكاراگوئه شود. به رغم اين تلاش‌ها، نخستين انتخابات آزاد در سال ۱۹۸۴ برگزار شد و اكثريت مردم نيكاراگوئه به رياست جمهورى دانيل اورتگا راى دادند. ناظران بين‌المللى، كه جيمى كارتر نيز در ميان آن‌ها بود، سلامت انتخابات را تاييد كردند.
در سال ۱۹۹۰ ساندينيست‌ها، برخلاف انتظار، انتخابات رياست جمهورى را به اتحاديه مخالفان ناسيوناليست باختند. اين اتحاديه از ۱۴ حزب و سازمان محافظه‌كار و ضد ساندينيستى مورد پشتيبانى آمريكا تشكيل مى‌شد. با اين همه، ساندينيست‌ها نه تنها نتيجه انتخابات را پذيرفتند، بلكه حاضر شدند براى جلوگيرى از جنگ داخلى با حكومت تازه همكارى كنند.
نيكاراگوئه يكى از فقيرترين كشورهاى جهان و پس از هائيتى فقيرترين كشور قاره آمريكا است. براساس آمار سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۰۳ درآمد سرانه مردم اين كشور ۶۲۳ يورو بود. نيمى از جمعيت پنج ميليون و ۵۰۰ هزار نفرى كشور در زير خط فقر زندگى مى كنند و درصد آن‌ها در مناطق روستائى حتى به ۷۰ درصد مى‌رسد. وضعيت اقتصادى خراب نيكاراگوئه دلايل متعددى دارد كه ضعف زيرساخت‌هاى اقتصادى، بحران‌هاى مكرر تاريخى، ده‌ها سال سلطه متنفذين بر اقتصاد و فاجعه‌هاى طبيعى مهمترين آن‌ها است. اين كشور ۱۳۰ هزار كيلومتر مربعى، در طول تاريخ خود، همواره از توفان‌ها، زلزله‌ها و آتش فشان‌ها آسيب ديده است.
نيكاراگوئه، تا سال ۱۸۲۱ مستعمره اسپانيا بود و در روز پانزدهم سپتامبر اين سال استقلال يافت. در سال‌هاى گذشته، توليد ناخالص ملى نيكاراگوئه سالانه دو و سه دهم درصد و جمعيت آن دو و شش دهم درصد رشد داشته است. اين كشور، با توجه به وضعيت اقتصادى خود، نيازمند كمك هاى عمرانى كشورهاى صنعتى است و قطع يا كاهش كمك‌هاى عمرانى آمريكا مى‌تواند رشد آن را باز هم كندتر كند. اما رئيس جمهور ونزوئلا كه از ثروت سرشار نفت برخوردار است، آمادگى خود را براى كمك به نيكاراگوئه اعلام كرده است.