نگاهى به مسافرت محمود عباس به مسكو

مسافرت محمود عباس رئيس تشكيلات خودگردان فلسطين به روسيه، براى هر دو طرف از اهميت سمبوليك برخوردار است. عباس پس از پيروزى در انتخابات بجاى مسافرت به آمريكا، با مسافرت به مسكو، شهرى كه در آن تحصيل نموده است، اميد به افزودن وجهه اش هم در عرصه بين المللى وهم در عرصه داخلى دارد. ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه هم تلاش دارد در عرصه سياست بين المللى و بخصوص مسئله مهمى چون خاورميانه، نشان دهد كه روسيه همچنان يك ابر قدرت است.

از زمان فروپاشى اتحاد شوروى، پشتبيانى روسيه از فلسطينيان كاهش يافته و دليل آن اين است كه اين كشور به نسبت دوران اتحاد شوروى ديگر از امكانات مالى و نظامى برخوردار نيست تا بتواند بدين وسيله به سياست خود، همانند گذشته وزنه اى ببخشد. هرچند روسيه رسما در ميان گروه چهار كشورى كه طرح صلح موسوم به نقشه راه را تهيه نمودند، حضور داشت، اما اين كشور سالهاست است در مقايسه با آمريكا، ديگرنقشى را در خاورميانه ايفا نمينمايد.

يكى ديگر از فاكتورهاى مهم در اين زمينه، سردرگمى طراحان سياست بين المللى روسيه در مورد علائق اين كشور در اين منطقه است. از يك سو روسيه سنتا روابط خوبى با دنياى عرب دارد و تمايلى به چشم پوشى از آن ندارد و از سوى ديگر روابط روسيه و اسرائيل در سالهاى گذشته بسيار گسترش يافته و اين كشور تبديل به يكى از مهمترين شركاى تجارى روسيه در خاورميانه شده و در عرصه صنايع نظامى نيز بر همكارىهاى فى مابين افزوده شده است. يكى از دلائل بهبود روابط طرفين بدون شك مهاجرت تقريبا يك ميليون نفر يهودى از روسيه به اسرائيل است. اين مهاجران علاوه بر اينكه در روسيه با دوستان و اقوام خود رابطه دارند، در اسرائيل نيز به لحاظ سياسى فعال هستند. و بالاخره اينكه نظر روسها به مناقشه خاورميانه تغيير يافته و آنها تشابهاتى ميان تروريسم چچن ها و وضعيت اسرائيل ميبينند. بارها نمايندگان سياسى دو دولت متقابلا به يكديگر اطمينان داده اند كه سياست آنها در مبارزه با تروريسم است. بهبود روابط روسيه و اسرائيل كه از آغاز دهه نود شروع شده يكى از دلائلى است كه نشان ميدهد چرا رفتار دولت كرميلين در مناقشه ميان اعراب و اسرائيل نامشخص است.

با اين حال عليرغم روابط خوب روسيه با دو طرف، اين كشور موفق نشده است نقش مهمى در مناقشه اسرائيل و فلسطين ايفا نمايد. هرچند با مسافرت بشار اسد به مسكو و بخشودگى بخشى از قروض سوريه و احتمال صدور اسلحه به اين كشور، اينگونه بنظر ميرسد كه ولاديمير پوتين توجه بيشترى به خاورميانه معطوف داشته، اما ميزان نفوذ روسيه در خاورميانه به نسبت آمريكا اصلا قابل قياس نيست. بدون شك، عباس در مسافرت امروز خود به مسكو، به اين مسئله پى خواهد برد.