نگاهى تحليلى به تلاش اسراييل و پاكستان در راه برقرارى مناسبات ديپلماتيك
۱۳۸۴ شهریور ۱۱, جمعه
ه در گذشته متخاصم بوده اند، نقطه اميدى در روند اوضاع منطقه است.
ديدار وزراى خارجه پاكستان و اسراييل در استانبول نخستين تماس مستقيم بين دو كشور محسوب نميشد، اما براى اولين بار بطور علنى در معرض رسانه هاى بين المللى قرار گرفت. به نمايش گذاشتن چنين گامى خواست هر دو كشور بوده و هست، چرا كه نزديك شدن متقابل، براى هر دو كشور قدمى مهم است در راه پشت سرگذاشتن انزوا و همچنين تقويت مناسبات ديپلماتيك با كشورهاى ديگر.
اسراييل همواره تمايل داشته است كه شمار كشورهايى را كه با آنها رابطه ديپلماتيك دارد، افزايش دهد. اين سياست در گذشته نيز استراتژى گولدا ماير وزير خارجه اسبق اسراييل بوده كه در پشت دشمنان اسراييل، جمع و محلفى از دوستان پديد آورد. نتيجه اين استراتژى در آن زمان، برقرارى مناسبات و روابط خوب ميان اسراييل و اكثر كشورهاى آفريقاى سياه بود، آنهم در پشت كشورهاى عربى كه همگى آنها بدون استثنا با اسراييل دشمن بودند.
اين استراتژى اسراييل، در آسيا آن كارايى مطلوب را چون آفريقا نداشت، با وجود اين، مدتهاست كه مناسباتى نسبتا خوب ميان اسراييل و چين، هند و تمامى كشورهاى آسياى ميانه حاكم است. در اين راستا پاكستان مهره مهمى در اين بازى ديپلماتيك محسوب ميشد، اما اين كشور، دست كم به ظاهر، جزو سرسختترين منتقدان و مخالفان سراييل به شمار ميامد.
به نظر ميرسد كه براثر تغيير و تحولات ژئواستراتژيك و افزايش نفوذ آمريكا در منطقه، پاكستان نيز موضع و سياست خود را مورد تامل و بازنگرى قرار داده است. اگرچه پاكستان مدتهاست كه به عنوان همپيمان آمريكا در جنگ با تروريسم ارتقا درجه يافته، اما مايل است و ميكوشد كه كمكهاى مالى و همچنين تسليحات بيشتر از ايالات متحده دريافت كند.
البته تا زمانى كه پاكستان در صفت مخالفان اسراييل قرار داشته باشد، تحقق چنين خواستهايى نيز ممكن نخواهد بود، هر چه باشد پاكستان افزون بر سخنان مخالفت آميز و انتقادآميزش در مورد اسراييل، برنامه هاى اتمى خود توسعه بخشيده و فناورى هسته اى را دراختيار كشورهايى چون ايران و ليبى گذارده كه خطرى براى اسراييل تلقى ميشوند.
حال بايد منتظر ماند و ديد كه آيا پرويز مشرف رييس جمهور پاكستان توان آن را خواهد داشت كه موافقت مردم كشورش را درباره نزديك شدن پاكستان به اسراييل جلب كند يا نه. اگر روند نزديك شدن دو كشور به يكديگر ادامه يابد، منطقه نيز شاهد تحولاتى تعجب برانگيز خواهد بود، بدين ترتيب كه سه قدرت اتمى منطقه كه هر سه ى آنها از امضاى قرارداد منع گسرتش سلاحهاى هسته اى خوددارى كرده اند، با يكديگر مناسبات ديپلماتيك خواهند داشت، در حاليكه كه كشورى مانند ايران كه قرارداد مزبور را امضا كرده، ممكن است به انزوا كشيده شود.
با وجود اين به نظر نميرسد كه نزديك شدن اسراييل و پاكستان، مناسبات جمهورى اسلامى و پاكستان را تيره سازد، چرا كه ايران پروژه چند ميليارد دلارى احداث خط لوله گاز با پاكستان و هند در دست تهيه دارد. دراينجا نبايد از ياد برد كه جمهورى اسلامى در تلاش كسب پشتيبانى هند در حل مشاجرات اتمى است، در حاليكه ميان هند و اسراييل نيز روابطى خوب و صميمانه حاكم است.
تحقق اين رويا شايد مدتها طول بكشد، اما شايد روزى سه قدرت اتمى منطقه و همچنين ايران روزى گرد هم آيند و تنها تصميم درست را براى منطقه بگيريند و آن ايجاد خاور نزديك و خاورميانه ايست كه در آن از سلاحهاى هسته اى نشانى به چشم نميخورد.