هشدار كارشناسان سياسى در مورد موضع ضد غرب جمهورى آذربايجان

“سياست جديد در رابطه با اين همسايگان اروپائى” تنها كشورهائى همچون روسيه، روسيه سفيد، اوكرائين و ملداوى را در برنميگيرد بلكه همچنين، كشورهاى ارمنستان، آذربايجان و گرجستان را نيز شامل ميشود. اصولآ، علاقه به وجود يك همكارى با اتحاديه هاى غربى در اين منطقه وجود دارد. اين ۳ كشور، همه از اعضاى شوراى اروپا و سازمان امنيت و همكارى اروپا ميباشند. اما كارشناسان، در اين زمينه هشدار ميدهند كه، كشور آذربايجان در كناره درياى خزر ميتواند، به جهان غرب پشت كرده و براى خود همپيمانان جديدى را جستجو كند. گزارشگر صداى آلمان در اين رابطه مينويسد:

جمهورى آذربايجان، تكه تكه شده است. از لحاظ سياسى، زيرا، دقيقآ در نقطه اى ميان اروپا و آسياى مركزى، بين روسيه و خاور ميانه قرار گرفته است. از نظر اقتصادى، چرا كه، ذخاير نفت خام آن و موقعيت اين جمهورى، در كنار درياى خزر علائق كشورهاى صنعتى غرب و همسايگان آن روسيه و ايران را برميانگيزند. علاوه بر اين اختلاف نظرهاى موجود بر سر منطقه كوه قره باغ ميباشند. يك مسئله حل نشده، به قدمتى بيش از ۱۰ سال.
دولت آذربايجان تلاش دارد، استقلال اين كشور را حفظ كرده و با تمامى طرفين كنار بيايد. اما طى دوره اخير، در بين مردم آذربايجان بر خوردهائى مخالف غرب، بيشتر مشاهده ميشوند.

عارف يونس كارشناس بررسى اختلاف نظرها از “انستيتوى صلح و دموكراسى” در باكو در اين زمينه ميگويد:”در آذربايجان، روابط با غرب، در درجه نخست در برابر آمريكا بشدت رو به منفى شدن گذاشته است. و وقايع عراق، عقايد مردم آذربايجان را تا حد زيادى تحت تاثير قرار داده اند. وضعيت از اين قرار است: دولت، كاملآ طرفدار آمريكاست، هر كارى از دستش بر ميآيد انجام ميدهد، تا نظر لطف آمريكائيان را جلب كند. اين كشور يك گردان از نيروهاى نظامى خود را به عراق اعزام ميكند اما، مردم اين جمهورى، بر ضد آمريكا ميباشند.”

زيرا “جنگ آمريكا عليه ترور” در نظر آذربايجانيها، به جنگى عليه اسلام مبدل گشته است. مردم آذربايجان، آنچه را كه در عراق و در تمامى جهان اسلام اتفاق ميافتد، دنبال ميكند و عقيده خود را درباره آن دارد. اما تنها رويه آمريكائيها منتقدانه نظاره نميشود. همچنين، اروپائيان و رابطه آنها با اسلام در مركز توجهات قرار گرفته است، يعنى زمانيكه موضوع بر سر احتمال عضويت تركيه در اتحاديه اروپا ميباشد.

يونس در اين مورد توضيح ميدهد:” براى مثال، اين پرسش كه، چرا تركيه در اتحاديه اروپا پذيرفته نميشود؟ چگونه با چنين موضوعى در آذربايجان برخورد ميشود؟ فكر ميكنيد، چگونه؟ شوراى اروپا، اتحاديه اروپا، همه اينها، يك كلوپ مسيحيان است. و كشور تركيه به اين دليل به عضويت پذيرفته نميشود كه، آنها به نقض قوانين حقوق بشر ميپردازند بلكه، زيرا تركيه، يك كشور اسلاميست. آنها هرگز يك كشور اسلامى را به عضويت نخواهند پذيرفت. دقيقآ به همين صورت نيز، مردم در جهان اسلامى در اين مباحثه موضع ميگيرند و بويژه در تركيه و آذربايجان.”

بسيارى از مردم آذربايجان، اين شيوه رفتار در مخالفت با اسلام را درك نميكنند و معتقدند كه، آمريكائيها شايد به نفت خام آنها علاقه دارند، اما توجهى به موقعيت كلى در كشور نشان نميدهند. و در حاليكه، كشور همسايه، گرجستان، از اتحاديه اروپا بيش از ۴ ميليون يورو براى “ پشتيبانى از حاكميت قانون و تامين صلح” دريافت ميدارد، آذربايجان، خود را منزوى ميبيند. بويژه، بسيارى از جوانان آذربايجانى، اين را يك نوع اعمال خشونت تلقى ميكنند. و اين تصورى خطرناك است، خانم افا ماريا يكى اساتيد رشته تاريخ اروپاى شرقى در دانشگاه مونستر در اينباره ميگويد:”اين رفتار نابرابر به وضوح درك ميشود و در گفتگوها به اين صورت به بيان درميآيد كه، بنابراين، زمانيكه غرب، ما را نميخواهد، زيرا ما در زمره مسلمانان قرار ميگيرم و كسى نميپرسد كه، ما از چه گونه مسلمانان هستيم. اگر آنها ما را نميخواهند، ما متحدان ديگرى جستجو ميكنيم زيرا، يك بحران هويتى وجود دارد و ما متحدان ديگرى را ميخواهيم.”

متحدان ديگر، هم اينك در انتظارند. زمانيكه رئيس جمهور ايران محمد خاتمى هفته گذشته، براى ديدارى به آذربايجان سفر كرد، به وضوح بر روابط دوستانه دو كشور تاكيد ورزيد و ”توانائيهاى بزرگى” را مورد تحسين قرار داد كه، اين رابطه ميتواند بوجود آورد.

كارشناس اختلافات سياسى، عارف يونس، در اين زمينه خطر بزرگترى را ميبيند. يعنى افراطگرائى مذهبى و راديكاليزه شدن جامعه آذربايجان را. او ميگويد:” غرب بسادگى، موقعيت مذهبى و وضعيت كلى موجود در آذربايجان را درك نميكند. و من از اين در هراسم كه، موقعيت مذهبى، بخاطر سياست كوته بينانه غرب در آذربايجان، بصورت كلى تغيير يابد. اين يك مسئله بسيار جديست.”