هفتمین سالگرد جنبش سبز در شهر کلن آلمان
۱۳۹۵ خرداد ۳۱, دوشنبه
روز شنبه ۲۹ خرداد (۱۸ ژوئن) در هفتمین سالگرد اعتراضات مردمی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ که نام "جنبش سبز" گرفت، مراسمی در شهر کلن آلمان برگزار شد.
این مراسم به همت گروهی از فعالان جنبش سبز ساکن کشورهای آلمان، هلند و فرانسه برگزار شد. اردشیر امیرارجمند، سخنگوی شورای هماهنگی راه سبز امید، محمدجواد اکبرین، روزنامه‌نگار و پژوهشگر دینی، مرتضی صادقی، فعال چپ، مرتضی کاظمیان، روزنامه‌نگار و فعال ملی مذهبی و علی کشتگر از فعالان چپ سخنرانان این مراسم بودند.
در ابتدای مراسم اردشیر امیرارجمند سخنانی درباره بینش، روش و منش میرحسین موسوی رهبر محصور جنبش سبز بیان کرد. او موسوی را سیاستمداری دانست که نمی‌خواهد در گذشته خود باقی بماند و نگاهش همیشه رو به جلو است.
"انتقاد از خود" مشخصه دیگر موسوی از دید امیرارجمند عنوان شد. او در این باره گفت: «میرحسین هنر بازخوانی، بازیابی و اصلاح مستمر خود را یافته و این نعمتی بزرگ برای او و امیدی بزرگ‌تر برای ما مردم است. او اکنون سرمایه‌ای پایدار است.»
از دید امیرارجمند، خصلت دیگر میرحسین موسوی این است که تفکیک "خودی و غیرخودی" ندارد و همه مردم را یکسان نگاه می‌کند و برای همه حق یکسان در تعیین سرنوشتشان قائل است. او در این باره گفت: «موسوی کوشید صدای همه شهروندان تغییرخواه باشد و کنار آنان و حق‌خواهی معترضان ایستاد.»
تضعیف خشت به خشت دیوار اقتدارگرایی؛ تنها راه تغییر
سخنران بعدی مراسم محمد جواد اکبرین بود که به تحلیل دوران پس از سال ۱۳۸۸ پرداخت. او تاثیر و نتیجه جنبش سبز را فراتر از یک انتخابات و نتیجه آن اعتراضات را "تضعیف هیمنه‌ی" کسانی دانست که "می‌خواهند رای و عزم مردم را نادیده بگیرند".
به اعتقاد این روزنامه‌نگار: «حتی اگر شکل نخستین جنبش سبز تغییر کرده باشد؛ همچنان مسئله‌ی اصلیِ دهه‌ی پسا۸۸ است، هم برای مردم، هم برای نظام.»
آقای اکبرین به این نکته اشاره کرد که حتا علی خامنه‌ای رهبر اقتدارگرای جمهوری اسلامی هم اهمیت این تغییرات تدریجی و گام به گام و از طریق انتخابات را متوجه شده. او با توجه به نتایج انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری گفت: «هیچ‌کس به اندازه آقای خامنه‌ای خسارت تحمیل شده به حاکمیت را از مشارکت هدفمند و موثر سبزها، متوجه نشد.»
به اعتقاد این روزنامه‌نگار پیشبرد تدریجی خواست‌ها و اصلاحات، هدف اصلی رهبران جنبش سبز بود. او این روش را تنها روش موثر برای تغییر دانست و گفت: «به جز تضعیف خشت به خشت دیوار اقتدارگرایی بنا شده در برابر خواست ملت، تغییر ممکن نیست.»
جنبش سبز، تابوشکن اما ناتوان در پیوند با خرده جنبش‌ها
مرتضی صادقی فعال چپ در مراسم هفتمین سالگرد جنبش سبز درباره تاثیر این حرکت بر جامعه مدنی ایران سخن گفت. این فعال سیاسی، جنبش سبز را یک جنبش تابوشکن نامید و گفت: «جنبش سبز در طی این سالها اشاعه‌دهنده‌ی یک فرهنگ بود؛ فرهنگ مدنی، فرهنگ احترام به حقوق شهروندی که این نباید دست کم گرفته شود. وقتی که خانم فائزه هاشمی که امروز یکی از فعالین سبز است به دیدار خانم کمال‌آبادی که یک بهایی است می‌رود، این یک اکت سبز در احترام به حقوق شهروندی است، این یک واقعه معنادار و شکستن یک تابو است که باید ارزش‌گذاری شود.»
صادقی در بخش دیگری از سخنانش به ضعف‌ها و ناکارآمدی‌های جنبش سبز اشاره کرد و از جمله آن را در پیوند با خرده‌جنبش‌ها مثل جنبش کارگری ضعیف دانست.
از سوی دیگر به اعتقاد این فعال چپ سیاسی، به توجه به موقعیت خشونت‌گستر خاورمیانه، سزاوار بود که جنبش سبز در پیوند با جنبش‌های صلح بیشتر تلاش کند و پرچمدار صلح‌طلبی در ایران و منطقه شود.
مرتضی صادقی همچنین با اشاره به اعدام‌های گروهی زندانیان سیاسی در دهه ۱۳۶۰ و اوج آن در سال ۱۳۶۷ و با ذکر این نکته که آیت‌الله منتظری، زهرا رهنورد و مصطفی تاج‌زاده هم در مورد اعدام‌ها موضع‌گیری کرده‌اند، گفت: «جنبش سبز در راستای رسالت تاریخی‌اش بهترین نیشترزن بر این واقعه غم‌انگیز خواهد بود. موضوعی که واکاوی‌اش موجب دلگرمی دوستان می‌شود و مسکوت گذاشتن آن موجب سوءاستفاده دشمنان خواهد بود.»
آیا جنبش سبز پایان یافته است؟
مرتضی کاظمیان، دیگر سخنران این مراسم به دنبال پاسخ به این سوال بود که آیا جنبش سبز پایان یافته است؟
او با تقسیم‌بندی پاسخ‌دهندگان به سه گروه "همدلان و همراهان جنبش سبز، ناظران و فعالان سیاسی و تحلیلگران و سخنگویان همدل با هسته اصلی قدرت در جمهوری اسلامی" پاسخ هریک از این گروه‌ها به این پرسش را از زاویه دید آنها بیان کرد.
کاظمیان سپس پاسخ خودش به این پرسش را از دید جامعه‌شناسی سیاسی بیان کرد و گفت: «هرچند جنبش سبز هدف سرکوب خشن واقع شد و بروز و ظهور خیابانی آن، پس از چند ماه تقلیل یافت... اما نارضایتی و تغییرخواهی موجود در لایه‌های اجتماعی (طبقه متوسط فرهنگی، جوانان، زنان، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار، و کارگران و معلمان) در گفتمان مشترک ـ یا برخوردار از خطوط مشترک متعدد ـ خود را زیر سایه‌ی سرکوب تداوم بخشید.»
این فعال ملی مذهبی، نشانه‌های این فرایند تغییرخواهی را در رویدادهای گوناگونی چون قهر معنادار با انتخابات مجلس ۱۳۹۰، خیزش جهت‌دار لایه‌هایی از جامعه به نفع حسن روحانی در روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲، اعتراض به اسیدپاشی، تجمع گسترده شهروندان در آیین تشییع پیکر مرتضی پاشایی، تحصن‌ها و تظاهرات اعتراضی و متعدد فعالان محیط زیست و کارگران و معلمان و طرح شعارهای صریح برای رفع حصر از رهبران جنبش سبز در مراسم ۱۶ آذر عنوان کرد.
او "مطالبه حقوق اساسی و مدنی" را مرکز ثقل این جنبش اجتماعی دانست که به عقیده او "با وجود سرکوب سنگین و تبلیغ منفی و گسترده حکومت علیه آن و رهبرانش، همچنان خود را پایان‌نیافته نشان می‌دهد".
آیا جنبش سبز مرده است؟
علی کشتگر فعال سیاسی چپ آخرین سخنران مراسم سالگرد جنبش سبز در کلن آلمان بود. او جنبش سبز را ادامه جنبش اصلاحات و صورت تکامل یافته آن دانست و گفت: «گفتمان و روش‌های سیاست‌ورزی جنبش اصلاحی، در جنبش سبز کامل و همه‌جانبه شده است.»
او جنبش سبز را جنبشی زنده و پویا دانست که بدون تردید در تحولات آینده ایران نقش راهبردی و رهبری خواهد داشت. به اعتقاد این فعال چپ، جنبش سبز تا کنون نیز بیشترین نقش را در نزدیکی و همدلی جریانات سیاسی دموکراسی‌خواه ایران ایفا کرده است.
علی کشتگر همچنین به این موضوع اشاره کرد که جنبش سبز حتی در میان اقتدارگرایان همچنان با نام "فتنه" زنده است و گفت: «نیروهای افراطی هویت خود را در مرزبندی با "فتنه" تعریف می‌کنند و مخالفان خود را همراهان فتنه می‌دانند. موفقیت جناح میانه رو حکومت در انتخابات‌های ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی مدیون حمایت بدنه جنبش از آنان است. بدون حضور نیرومند این جنبش در فضای سیاسی کشور و اثرگذاری آن بر افکار عمومی، عقب‌نشینی خامنه‌ای و قبول هرچند ظاهری "حق الناس" بودن رای مردم و انزوای نسبی تندروها در حاکمیت ممکن نبود.»
پرسش و پاسخ
بخش پایانی مراسم سالگرد جنبش سبز در شهر کلن آلمان به پرسش و پاسخ اختصاص داشت. در این بخش بیتا بختیاری، روزنامه‌نگار از اردشیر امیرارجمند درباره چرایی نداشتن یک رسانه مستقل جریان سبز سوال کرد.
اردشیر امیرارجمند به تلویزیون رسا که تلویزیونی اینترنتی و متعلق به جریان سبز بود اشاره کرد و گفت متاسفانه به دلایل مالی کار این رسانه متوقف شد.
مشاور ارشد میرحسین موسوی همچنین تصریح کرد که جریان سبز مصر است که منابع مالی‌اش را تنها و تنها از طریق "پول‌های پاک ایرانیان" تامین کند و به همین دلیل هرگز حاضر نشده و نخواهد شد که از منابع غیرایرانی کمک مالی دریافت کند.
علی کشتگر نیز در این باره پیشنهاد کرد که اگر تنها صد نفر از ایرانیان خارج از ایران که توانایی مالی دارند حاضر باشند ماهیانه ۱۵۰۰ یورو پرداخت کنند می‌توان یک تلویزیون مستقل راه‌اندازی کرد.
کشتگر که خود سایت میهن را راه‌اندازی کرده گفت که خودش به عنوان اولین نفر حاضر است ماهیانه این مبلغ را پرداخت کند.