هندبال، از گذشته تا امروز

. وضعيت در مورد هندبال نيز همين گونه است.

بازى پرتاب توپ موسوم به «اورانيا» و همچنين «هرپاس توم» كه شباهت به هندبال امروزى داشت حتى در دوران آنتيك و رم باستان نيز وجود داشت. اما آنچه را كه ما تحت عنوان امروزى هندبال ميشناسيم در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بيستم با تركيب چند بازى كه با توپ، تور و سبد انجام ميشدند، ابداع شد كه در آن توپ به طرف دروازه پرتاب ميشد. در سال ۱۹۰۶ براى نخستين بار «هولگر نيلسون» درجه دار ارتش و معلم دانماركى بود كه نخستين قوانين براى اين بازى را تعيين كرد. طبق قوانين او هربازيكن اجازه داشت تنها ۳ ثانيه توپ را در اختيار داشته باشد و اجازه دويدن با توپ را نداشت. اما تولد واقعى لغت «هندبال» در روز بيست و نهم اكتبر سال ۱۹۱۷ توسط «ماكس هايزر» صورت گرفت. «ماكس هايزر» معلم ورزش اهل برلين در سال ۱۹۱۵ يك بازى را براى ايجاد تحرك بدنى بين دختران ابداع كرد، زيرا بنظر او بازيهائى چون فوتبال كه بين جوانان رايج بود با تماس و نبرد تن به تن همراه است كه براى دختران مناسب نبوده است. دو سال بعد «كارل شلنز» اين بازى را تكامل بخشيد و با كوچك كردن توپ و دادن اجازه نبرد بدنى، هند بال را براى پسران و مردان نيز جذاب كرد. وى ساير قوانين بازى چون تعداد اعضاى تيم، ابعاد زمين بازى و داوران را از فوتبال به عاريت گرفت. به همين خاطر بر محبوبيت هندبال هر روز افزوده شد و بزودى نخستين تيم ها تشكيل شدند. در سال ۱۹۲۱ ميلادى نيز نخستين ليگ قهرمانى آلمان برگزار شد كه تيم «اشپنداو» به عنوان قهرمانى دست يافت. نخستين ديدار ملى نيز در سال ۱۹۲۵ بين دو تيم آلمان و اتريش در شهر هاله برگزار شد كه اتريشى ها با نتيجه ۶ بر ۳ به پيروزى دست يافتند. در جريان بازيهاى المپيك سال ۱۹۲۸ كه در شهر آمستردام هلند برگزار شد، فدراسيون بين المللى هند بال با حضور يازده كشور آمريكا، كانادا، دانمارك، فنلاند، فرانسه، يونان، ايرلند، اتريش، سوئد، چكسلواكى و آلمان بنا نهاده شد. اما هندبال روى چمن تنها يك بار و آن هم بنا بر اصرار آدولف هيتلر در بازيهاى المپيك سال ۱۹۳۶صورت گرفت، زيرا او ميدانست كه تيم آلمان در هندبال روى چمن شكست ناپذير است. در بازى فينال آن سال تيم آلمان با حضور يكصد هزار نفر كه هنوز هم بعنوان ركورد جهانى تماشاگران در هندبال محسوب ميشود، در مقابل اتريش به پيروزى دست يافت.

پس از جنگ دوم جهانى در سال ۱۹۴۶ بارديگر فدراسيون بين المللى هندبال تشكيل شد و در آلمان نيز سه سال بعد فدراسيون ملى كار خود را آغاز كرد. اما رفتن هندبال از هواى آزاد به درون سالن بيشتر از سوى كشورهاى اسكانديناوى پيگيرى شد، زيرا آنها با مشكل سردى هوا روبرو بودند. با راه يافتن هندبال در سال ۱۹۷۲ به المپيك و اجراى آن در سالن، ديگر تقريبا هندبال در هواى آزاد به فراموشى سپرده شد و آخرين دور قهرمانى آن در سال ۱۹۷۵ برگزار گرديد. هرچند هندبال به يك بازى جهانى تبديل شده، اما محبوبيت آن در سراسر جهان و حتى خود قاره اروپا يكسان نيست. دلائل آن نيز مشخص است. نخست اينكه هندبال از قدمت چندانى برخوردار نيست، دوم اينكه در سالن انجام ميشود كه به معناى نياز به وجود چنين سالنى است و بالاخره اينكه قوانين آن در مقايسه با مثلا فوتبال بسيار دشوارتر است.

در آلمان اما هندبال بيشتر در شهرهاى كوچك و متوسط علاقمندان خود را دارد و به همين خاطر هم هست كه شهرهائى چون «گومرباس باخ»، «گوپينگن» و يا «كيل» هريك بارها عنوان قهرمانى را تصاحب كرده اند. دليل آن هم از يك سو سنت است، براى نمونه تيم هند بال «گومرس باخ» در سال ۱۹۲۳ ميلادى تشكيل شد. از سوى ديگر نيز شهرداريها و فرمانداريهاى مناطق كوچك راحت تر ميتوانند با بودجه اى كه در اختيار دارند سالنى با گنجايش دو تا سه هزار نفر احداث كرده تا يك استاديوم بزرگ براى فوتبال. علاوه بر اين در اين سالنها علاقمندان چندين رشته ورزشى مثل هندبال، واليبال، بسكتبال، كشتى، بوكس و غيره نيز ميتوانند به تمرين بپردازند.

محمود صالحى