واکنش‌ها به همه‌پرسی: "روز سیاه" ترکیه و دری که بسته شد
۱۳۹۶ فروردین ۲۸, دوشنبه
زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان، در واکنش به نتیجه‌ی همه‌پرسی قانون اساسی در ترکیه، همه را به حفظ آرامش دعوت می‌کند.
رئیس دفتر آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان هم می‌گوید آلمان نتیجه‌ی "هر انتخابات آزاد و دموکراتیکی" را به رسمیت می‌شناسد. به گفته‌ی پتر آلتمایر، اینکه همه‌پرسی روز یکشنبه (۱۶ آوریل/ ۲۷ فروردین) تا چه حد منطبق بر این اصول بوده از جمله در پی گزارش ناظران انتخاباتی سازمان امنیت و همکاری اروپا و همچنین گزارش شورای اتحادیه اروپا مشخص خواهد شد. رئیس دفتر صدراعظم آلمان هم معتقد است که "در این مرحله باید در قضاوت و نتیجه‌گیری محتاط بود".
بنا بر اعلام خبرگزاری دولتی آنادولوی ترکیه به نقل از کمیسیون انتخابات، پس از شمارش ۴۵/ ۹۹ درصد آرا مشخص شده که ۴/ ۵۱ درصد از شرکت‌کنندگان به تغییر قانون اساسی (پیروزی جناح رجب طیب اردوغان) "آری" گفته‌اند.
کمیسیون انتخابات موظف است نتیجه نهایی شمارش آرا را ظرف ۱۱ روز اعلام کند.
اپوزیسیون معترض است و خواستار بازشماری آرا شده است.
"در ورود به اروپا بسته شد"
ورود ترکیه به اتحادیه اروپا از موضوعاتی بود که در ماه‌های اخیر در پیوند با موضوع همه‌پرسی قانون اساسی مطرح می‌شد. دسته‌ای از کارشناسان و سیاستمداران بر این عقیده بودند که تغییر قانون اساسی و به تبع آن افزایش اختیارات رئیس جمهوری ترکیه، این کشور را از اصول دمکراتیک دور می‌کند و این امر مانعی جدی بر سر راه پیوستن ترکیه به اتحادیه‌ی اروپا خواهد بود.
حال قائم‌مقام آنگلا مرکل در رأس حزب دمکرات-مسیحی معتقد است نتیجه‌ی همه‌پرسی قانون اساسی در ترکیه امیدها به ورود این کشور به اتحادیه‌ی اروپا را به‌طور کامل از بین برده است.
از سوی دیگر، مارتین شولتس، رئیس سوسیال‌دمکرات‌های آلمان (یکی از احزاب حاکم) با اشاره به پیروزی جناح اردوغان با اختلافی ناچیز، به ادامه‌ی پایبندی به دموکراسی و حقوق بشر در ترکیه فرا می‌خواند. او توییت کرده است: «اختلاف ناچیز در نتیجه همه‌پرسی نشان می‌دهد: اردوغان ترکیه نیست».
نایب‌رئیس پارلمان سراسری آلمان (بوندس‌تاگ) معتقد است: «باید مناسبات خود با ترکیه را از اساس بررسی کنیم». خانم کلاودیا روت در ادامه خواستار لغو توافق‌نامه پناهجویی اروپا با ترکیه و توقف صادرات تسلیحات به این کشور شده است. او می‌گوید پس از "بازگشت ترکیه به اصول دموکراتیک" می‌توان مذاکرات با آنکارا بر سر پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا را از سر گرفت.
جم اوزدمیر، نماینده‌ی ترک‌تبار پارلمان آلمان، هم‌حزبی کلاودیا روت (حزب سبزها) و از منتقدان سرسخت سیاست‌های رجب طیب اردوغان، پیروزی جناح اردوغان در همه‌پرسی را "روزی سیاه" برای ترکیه ارزیابی کرده است. او می‌گوید ترکیه به دو بخش تقسیم شده و نزدیک به نیمی از جمعیت این کشور به دموکراسی و مخالفت با دیکتاتوری رأی داده است. اوزدمیر خواستار خروج فوری همه نیروهای ارتش آلمان از ترکیه شده است.
خانم زارا واگن‌کنشت، رئیس فراکسیون چپ‌ها در پارلمان آلمان، هم از دولت این کشور خواسته به صراحت مشخص کند در کدام سو ایستاده؛ «متمایل به دموکراسی یا در کنار اردوغان دیکتاتور».
واکنش ایران
ایران با خویشتنداری به نتیجه رفراندوم قانون اساسی در ترکیه واکنش نشان داد.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه (۲۸ فروردین / ۱۷ آوریل) گفت: «ترکیه کشور همسایه ما است و آنچه در این کشور اتفاق افتاده و خواهد افتاد به مردم ترکیه مربوط می‌شود و هر آنچه را که اکثریت مردم ترکیه بپذیرند و به آن رأی بدهند مورد احترام ما خواهد بود.»
قاسمی افزود که هنوز زود است بتوان درباره پیامدهای سیاسی رفراندوم قضاوت کرد. با این حال او ابراز امیدواری کرد که نتیجه این رفراندوم منجر به ثبات در ترکیه و امنیت و صلح در منطقه شود.
احیای مجازات اعدام
احیای مجازات اعدام در ترکیه که رجب طیب اردوغان پس از کودتای نافرجام ژوئیه ۲۰۱۶ آن را مطرح کرد، خط قرمز اتحادیه‌ی اروپاست. این اتحادیه در ماه‌های اخیر بارها اعلام کرده که در صورت احیای مجازات اعدام در ترکیه، هرگونه مذاکره با این کشور برای پیوستن به اتحادیه‌ی اروپا فورا متوقف خواهد شد. با وجود تهدیدهایی از این دست، اردوغان همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند. او اعلام کرده که پس از رفراندوم پیش از همه به این موضوع خواهد پرداخت.
برای احیای حکم اعدام موافقت دو سوم پارلمان ترکیه لازم است. موافقت ۶۰ درصد نمایندگان هم مسیر برگزاری همه‌پرسی برای اعدام را هموار می‌کند. اردوغان می‌گوید در صورتی که احیای مجازات اعدام در پارلمان رأی نیاورد، همه‌پرسی دیگری برگزار خواهد شد تا شهروندان در این مورد تصمیم بگیرند.