وب ۲۰ ساله شد؛ انقلاب سه دبلیو در جهان

وب ۲۰ ساله شد. ششم آگوست ۱۹۹۱ تیم برنرز لی، جایی در حوالی کوه‌های آلپ در سوئیس، نخستین وب‌سایت جهان را راه‌اندازی کرد. نیازی به توضیح نیست و هر کاربری می‌داند که دنیای وب در سیر تکامل خود در این دو دهه‌ای که از آغاز انقلابش می‌گذرد تا چه اندازه دگرگون شده و در مسیر تغییر بوده است.

در واقع شش آگوست، روز تولد «وب پهناور جهانی» است؛ همان سه دبلیوی معروف: World Wide Web که دنیا را تکان داد. تیم برنرز لی در آن روزها ۳۶ ساله بود. وب‌سایتی که برنرز لی راه انداخت، اثری از زرق و برق گرافیکی و امکانات اجتماعی وب‌سایت‌های امروز نداشت و صفحه‌ای ساده بود برای ارتباط دادن برخی از اسناد و مطالب از طریق لینک به یک‌دیگر. لینک‌هایی که حالا با گذشت دو دهه، مرزهای جغرافیایی را کم‌رنگ کرده و مرزهای سیاسی را در هم شکسته و جهانی به‌هم‌پیوسته ساخته است.

این وب‌سایتی بود که تیم برنرز لی راه انداخت: http://info.cern.ch/ و به این ترتیب این نخستین آدرس اینترنتی در جهان شد، و البته اولین وب‌سایت و وب‌سرور جهان. حتی فرمت آدرس‌های اینترنتی را هم او ساخت. او بود که تعیین کرد بعد از http که اول هر وب‌سایتی می‌آید، //: قرار گیرد و البته سال‌ها بعد در مصاحبه با مجله تایم گفت که این دو اسلش پشت‌سرهم از معدود چیزهایی در زندگی است که از پدید آوردنش پشیمان است. تیم برنرز لی گفت شاید ظهور //: صرفا از روی بی‌حوصلگی یا کج‌سلیقگی آنی او بوده باشد.

واژه «هایپرلینک» هم از همان روز ثبت شد؛ پیوند دهنده‌ای در جهان مجازی که به سرعت کاربران را به مقصد می‌رساند. تیم برنرز لی، فیزیک‌دانی برجسته در مجموعه CERN بود. «سـِـرن» بزرگ‌ترین آزمایشگاه فیزیک ذره‌ای جهان است؛ بزرگ‌ترین لابراتوار جهان برای کشف اسرار هستی. در آن روزها برنرز لی و همکارانش در سرن، تنها کسانی بودند که به مرورگری برای اینترنت دسترسی داشتند.

از سال ۱۹۹۳ بود که با ظهور مرورگر Mosaic افراد دیگری هم در جهان توانستند وب‌گردی را آغاز کنند. از سال ۱۹۹۴ و با تاسیس کنسرسیوم WWW برنرز لی و همکارانش تدوین استانداردها برای وب را آغاز کردند.

دموکراتیزاسیون اطلاعات در جهان با سه دبلیو

بیست سال پس از تولد وب، امروز بیش از ۱۸ میلیارد وب‌سایت در اینترنت وجود دارد. این تعداد وب‌سایت‌هایی است که بر اساس آخرین آمار توسط موتورهای جستجوی آنلاین ایندکس شده و بر اساس برآوردها تعداد وب‌سایت‌های موجود در اینترنت با احتساب شبکه‌های اینترانت، از مرز ۵۰ میلیارد هم می‌گذرد.

ایده اینترنت به عنوان یک شبکه ارتباطی برای به اشتراک گذاری داده‌ها و برقراری ارتباط میان سیستم‌ها از سال ۱۹۶۲ مطرح شد و آن‌چه امروز با عنوان اینترنت می‌شناسیم، که شبکه‌ی شبکه‌ها است، محصول پروژه‌ای تحقیقاتی در پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا است. بودجه‌های دفاعی ایالات متحده و تلاش‌های متخصصان وزارت دفاع این کشور، پدیده‌ای را خلق کرد که امروز از نیازهای حیاتی بشر محسوب می‌شود.

از زمان ظهور اینترنت تا امروز، هزاران اتفاق بزرگ رخ داده و اینترنت در بسیاری از جنبه‌های زندگی بشر، تغییراتی انقلابی ایجاد کرده و کاتالیزوری هم برای تغییرات سریع و پرشتاب سیاسی و اجتماعی شده است.

۲۰ سال پس از ظهور وب و تاسیس نخستین وب‌سایت جهان، حالا با کاستن از عرض و عمق شکاف دیجیتال، بیش از ۲ میلیارد نفر از شهروندان کره زمین به این پدیده ارتباطی دسترسی دارند و بخش بزرگی از آنها از نسلی‌اند که دیجیتال زاده شدند، یا دنیای بدون اینترنت و زندگی بدون وب را به‌خوبی به یاد نمی‌آورند.

اینترنت همواره پیش‌بینی‌ناپذیر بود و دامنه تاثیرگذاری‌اش در زندگی بشر همواره رو به گسترش. نمی‌توان آینده را دید؛ تغییرات آن‌قدر سریع رخ می‌دهند که پیش‌بینی آنها غیرممکن است، اما دامنه تاثیر آن را به وضوح می‌توان دید: از تهران تا قاهره و از دمشق تا لندن، این اینترنت است که شهروندان را توانمندتر کرده و به زندگی معنایی جدید بخشیده است. اگرچه همچون هر ابزار ارتباطی و اطلاعاتی دیگری، بستری است که تقابل نیروهای خیر و شر در آن جریان دارد.

احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی