وداع با خشکسالی با برف و باران بهاری

از ابتدای فروردین ماه سال جاری استانی در ایران نبوده که صدای بارش باران و تگرگ در آن به گوش نخورده باشد. کاهش غیرمنتظره دمای هوا در استان‌های مرکزی، شمالی و غربی کشور بارش برف را به دنبال داشته است. برف سنگین مدرسه‌های برخی از شهرهای آذربایجان شرقی را به تعطیلی کشاند و باعث بسته شدن موقت بزرگراه‌های زنجان به قزوین و تبریز شد.

هشدار سازمان هواشناسی

سازمان هواشناسی کشور برای روزهای پایانی فروردین ماه کاهش دمای ۵ تا ۱۰ درجه‌ای را پیش‌بینی کرده و در مورد احتمال سرمازدگی محصولات کشاورزی در استان‌های جنوبی البرز، شمال شرق و شرق هشدار داده است. بنابر گزارش‌ها سامانه‌ی بارشی پرقدرتی از نوار شرقی وارد کشور شده و سامانه دیگری از غرب به سمت دامنه‌های البرز در حرکت است. سازمان هواشناسی می‌گوید تا آغاز اردیبهشت ماه بیشتر نقاط ایران تحت تاثیر این سامانه‌ها قرار خواهند گرفت. به نظر کارشناسان این سازمان در روزهای آینده آب‌گرفتگی معابر و افزایش روان‌آب رودخانه‌های فصلی و مسیل‌ها دور از انتظار نیست.

جیره بندی آب و برق منتفی شد

به رغم نامنتظره بودن بازگشت سرما و خسارت‌ها و مشکلاتی که بارش برف و باران به بار می‌آورد تعداد ناراضیان زیاد نیست و گلایه کمتر شنیده می‌شود. خشکی بی‌سابقه دو سال گذشته نگرانی از کمبود آب در تابستان را به یکی از دغدغه‌های مهم مردم تبدیل کرده بود. پیشتر احتمال می‌رفت کاهش آب ذخیره‌گاه‌های پشت سدها تولید برق از نیروگاه‌های برقابی را نیز با مشکل روبرو کند. با توجه به میزان بارندگی‌های یک ماه اخیر در اغلب استان‌ها نگرانی در مورد جیره بندی آب و برق تقریبا برطرف شده است. در شش استان جنوبی و شرقی که با خطر کمبود شدید آب در تابستان روبرو بوده‌اند میزان بارندگی تا کنون یا در حد متوسط چهل سال گذشته، یا اندکی کمتر از آن بوده است. وزارت نیرو خبر می‌دهد، به این ترتیب جیره بندی آب و خاموشی برق در اغلب استان‌های کشور منتفی شده است.

بهار کم‌سابقه

وزیر نیرو، پرویز فتاح می‌گوید بارندگی‌های سه هفته‌ی نخست فروردین ماه، در مدت مشابه در چهل سال گذشته بی‌سابقه بود. در این مدت ۱۷۰ میلیمتر باران باریده، در حالی که کل بارش سال ۸۷ تا پایان شهریور ماه ۱۳۷ میلیمتر بیشتر نبوده است. سازمان هواشناسی پیش‌بینی می‌کند بارندگی‌های پراکنده تا پایان فصل تابستان ادامه خواهد داشت. این خبر می‌تواند بسیار امیدوارکننده باشد و در صورت به واقعیت پیوستن پیش‌بینی‌ها، کسری بارندگی دو فصل پایانی سال ۸۷ نیز جبران خواهد شد. به دنبال خشکسالی سال آبی ۸۶ - ۸۷ آب ذخیره شده در پشت برخی از سدها تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد.

آب در خوزستان هنوز شور است

مدت‌هاست خوزستان با کاهش آب رودخانه‌های اصلی، به ویژه کارون، دز و کرخه، و افت شدید آب در مخزن سدهای بزرگ این منطقه روبروست. پیشروی آب دریا به سمت اروند رود نیز آب این رودخانه را بسیار شورتر از معمول کرده است. میزان نمک موجود در اروند رود، از ظرفیت دستگاه‌های آب شیرین‌کن استان بیشتر، و از دلایل اصلی شور بودن آب لوله کشی در برخی شهرهای جنوبی خوزستان است. وزیر نیرو می‌گوید ما امسال بین دو استراتژی استفاده از آب پشت سدها برای تامین آب آشامیدنی و کشاورزی، یا تولید برق دومی را انتخاب کرده‌ایم. به گفته‌ی پرویز فتاح یکی از تبعات محدود کردن رهاسازی آب پشت سدها پایین آمدن کیفیت آب در شهرهای جنوبی خوزستان است. او این وضعیت را زودگذر و قابل رفع خوانده اما زمان مشخصی برای رفع این مشکل اعلام نکرده است.

تهران در انتظار باران بیشتر

یکی دیگر از مناطقی که هنوز نگرانی در مورد تامین آب ان برطرف نشده بخشی از پایتخت است. آب شرق، جنوب شرق و بخشی از جنوب تهران از منابع آب زیرزمینی و سدهای لتیان و لار تامین می‌شود. به رغم بارندگی‌های اخیر از چند ماه پیش انتقال آب سد لار به تهران متوقف شده است. کمبود بارندگی در زمستان ۸۷ و مصرف زیاد آب در تهران باعث شده که هم اکنون مخزن سد لار یک سوم متوسط سال گذشته بیشتر آب نداشته باشد. وزیر نیرو ابراز امیدواری می‌کند با ذوب شدن برف‌های روزهای اخیر و ادامه‌ی بارندگی، سد لار تغذیه شده و خطر جیره‌بندی آب در مناطقی از تهران نیز برطرف شود.

نویسنده: بهزاد کشمیری‌پور
تحریریه: مصطفی ملکان