وزیر امور خارجه بریتانیا: <br> «باید به ایران فشار بیاوریم، تا وضعیت حقوق بشر را بهبود بخشد»

به گفته وزیر امور خارجه بریتانیا این گزارش هم‌زمان با شصتمین سالگرد انتشار اعلامیه جهانی حقوق بشر منتشر شده و از این لحاظ اهمیت ویژه‌ای دارد.

شصت سال پس از صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر و در حالی که کشورهای دنیا در پی تدارک برگزاری شصتمین سال تولد این اعلامیه هستند، یکبار دیگر نام ایران در فهرست کشورهایی قرار گرفت که در آنها اعلامیه جهانی حقوق بشر در موارد متعدد نقض می‌شود.

وزارت امور خارجه بریتانیا از ۱۰ سال پیش هرساله گزارشی در زمینه وضعیت حقوق بشر در جهان منتشر می‌کند. نام ایران به جز یک سال، هرساله در ردیف کشورهای ناقض حقوق بشر در این گزارش آمده‌است.

در گزارش سال ۲۰۰۷ این وزارتخانه نیز ایران، عربستان سعودی، افغانستان، سوریه، ازبکستان، زیمبابوه و چند کشور دیگر در زمره کشورهایی هستند که به اعلامیه جهانی حقوق بشر پایبند نبوده و در موارد متعددی این پیمان بین‌المللی را نقض کرده‌اند.

در بخشی از این گزارش که به ایران اختصاص دارد به مواردی چون صدور احکام اعدام و مجازات‌های غیرانسانی، نقض آزادی بیان، تبعیض جنسیتی، نقض حقوق کارگران و اقلیت‌های قومی و مذهبی اشاره شده‌است.

همچنین در این گزارش از «کمپین یک میلیون امضا» به عنوان یکی از حرکتهای زنان ایران برای به دست آوردن حقوق برابر یاد شده است.

نام منصور اسانلو رئیس اتحادیه رانندگان شرکت واحد تهران که ماههاست در زندان به سر می‌برد نیز به عنوان نمونه نقض حقوق کارگران ایران در این گزارش آمده است.

وزیر امور خارجه بریتانیا در مورد وضعیت ایران در این گزارش می‌گوید: «ما باید به ایران فشار بیاوریم تا در تمام زمینه‌هایی که حقوق بشر را نقض می‌کند و در گزارش خود به آن اشاره کرده‌ایم، تغییر به وجود آورد».

اما پرسش اینجاست که این گزارش تا چه اندازه می‌تواند سیاست خارجی کشور بریتانیا را برای تحت فشار گذاشتن ایران، تحت تأثیر قرار دهد.

حسین باقرزاده تحلیگر سیاسی مقیم انگلستان در این باره چنین می‌گوید: «من فکر می‌کنم که این گزارش خیلی مهم است. وزارت امور خارجه بریتانیا الان ده سال است، یعنی از موقع روی کارآمدن حزب کارگر که هرسال موظف شده است گزارشی از وضع حقوق بشر در کشورهای مهم جهان بدهد. در واقع این مدلی است که از وزارت امور خارجه‌ آمریکا گرفته شده است و در این دهسال مرتب این کار انجام می‌شود. و این گزارش امسال من فکرمی‌کنم یکی از جامع‌ترین گزارشهایی‌ست که در این مورد درآمده و تابحال منتشر شده است. طبیعی‌ است که چون این گزارش از طرف مقام رسمی کشور منتشر می‌شود، یعنی وزارت امور خارجه، مورد اعتماد و استناد مقامات کشور خواهد بود».

به عقیده باقرزاده این گزارش نه تنها بر روابط خارجی بریتانیا تأثیرگذار است بلکه بر سیاست‌های وزارت داخله این کشور نیز مؤثر خواهد بود.

به عنوان مثال حسین باقرزاده به تأثیری که ممکن است انتشار این گزارش بر وضعیت پناهجویان ایرانی بریتانیا بگذارد اشاره می‌کند: «مسلم پناهندگان ایرانی که در اینجا هستند و وکلایشان، می‌توانند به این گزارش استناد کنند. چون این یکی از اسنادی است که طبعا نمی‌تواند مورد انتقاد قرار بگیرد و از این نظر من فکر می‌کنم می‌تواند موثر باشد در تقاضای پناهندگی برای کسانی که به اینجا می‌آیند و واقعا کیس به اصطلاح معتبری داشته باشند».

در بخشی از گزارش وضعیت حقوق بشر ایران، وزارت امورخارجه بریتانیا به این نکته اشاره کرده که از سال ۲۰۰۴ مذاکرات اتحادیه اروپا با ایران در مورد حقوق بشر قطع شده‌است. به نوشته این گزارش همچنین ایران دیداری را که در این زمینه برای پایان سال ۲۰۰۶ تدارک دیده شده بود، لغو کرده‌است.

حسین باقرزاده در این زمینه معتقد است در حال حاضر که این مذاکرات لغو شده، تنها راه برای وادار کردن ایران به رعایت حقوق بشر، انتشار همین گزارشهاست: «توجه بکنید که وزارت خارجه بریتانیا در گذشته سعی داشته است در مسایل حقوق بشر با ایران وارد گفت‌وگوهای عملی بشود. این گفت‌وگوها از دوسال پیش قطع شده است و دیگر مستقیما با ایران در این مسایل ارتباطی ندارند و تنها از طریق بیانیه‌ها و گزارشهایی از این قبیل هست که می‌توانند مسئله را مطرح کنند».

با وجود همه اینها حسین باقرزاده معتقد است که انتشار این گزارش نمی‌تواند تأثیری بر روابط فعلی ایران و بریتانیا بگذارد چرا که به عقیده او این گزارش در ده سال انتشار خود همواره به مسئله نقض حقوق بشر در ایران اشاره داشته و این چیز جدیدی نیست: «من فکر نمی‌کنم تجدیدنظر اجرا بشود، چون بهرحال این ادامه‌ی وضعی است که الان وجود دارد. در این گزارش مثلا دیده می‌شود که دولت بریتانیا از مواردی از مسایل حقوق بشر که در سازمان ملل مطرح بوده یا در اتحادیه اروپا، گفته که ما سعی کرده‌ایم در این مسایل از حقوق بشر دفاع کنیم و در مورد کشورهایی که وضع حقوق بشرشان مناسب نیست، فشار وارد کنیم. مثلا در مورد کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل یکی دو مورد در این گزارش نقد شده است که بهرحال مسایل ایران را از دستور خارج کردند و ما با این مخالف بودیم. بنابراین ادامه‌ی همین وضع خواهد بود. یعنی من احساس نمی‌کنم تغییر فوق‌العاده‌ای رخ بدهد و این نشان می‌دهد که بهرحال بریتانیا دارد به مسئله‌ی حقوق بشر بیشتر اهمیت می‌دهد و بیشتر فشار وارد می‌کند».

انتشار گزارش سالانه در مورد وضعیت حقوق بشر در جهان توسط اکثر کشورهای بزرگ دنیا مثل آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا صورت می‌گیرد. به گفته سیاستمداران این کشورها، این گزارش‌ها نشانگر این است که کشورهای دموکراتیک، حقوق بشر را در رأس سیاست خارجی و داخلی خود قرار می‌دهند.