وضعیت فعلی پرونده اتمی ایران • مصاحبه
۱۳۸۶ شهریور ۲۱, چهارشنبه
دویچه‌وله: آقای براتی، دلیل عدم استقبال اتحادیه اروپا از توافق آژانس با ایران چه هست؟
مهران براتی: موضوعی که اتحادیه اروپا دارد این است که شورای امنیت به‌عنوان بالاترین مرجع اجرایی سازمان ملل در دو مرحله تصمیماتی در مورد برنامه اتمی ایران گرفته است، مبنی بر لغو روند غنی‌سازی و خواستاربودن لغو فوری آن. این مسئله انجام نگرفته است. آنچه انجام گرفته است این است که پیشنهادی که از طرف روسیه آمده بود، مبنی بر اینکه اگر آژانس گزارشی به شورای امنیت بدهد با این محتوا که تمامی ناروشنی‌های موجود در برنامه‌ی اتمی ایران از میان رفته است و ایران به‌طور کامل شفاف عمل می‌کند، آنوقت دیگر دلیلی برای اینکه پرونده در شورای امنیت مورد بررسی قرار بگیرد نیست. این نظر روسیه بوده و با این پیشنهاد هم در حقیقت آقای البرادعی به‌نوعی کنار آمده و همه‌ی ما می‌دانیم که البرادعی شخصا بسیار نگران یک حمله‌ی احتمالی نظامی به ایران است و به همین هم دلیل از امکانات شخصی خودش استفاده کرده و استفاده می‌کند در آژانس که تا حد ممکن جلوی پای ایران راهی قرار بدهد که از این مخمصه‌ی موجود بیرون بیاید، بدون اینکه چهره‌اش را از دست بدهد. این کار را ایشان کرده است، ولی در اصل موضع اروپا درباره‌ی این توافقی که انجام گرفته است نادرست نیست.
دویچه‌وله: اگر ایران واقعا بر توافق‌اش با آژانس پای‌بند بماند و طبق جدول زمانبندی‌شده عمل کند، می‌شود آنوقت اطمینان داشت که ایران دیگر برنامه‌ی هسته‌ایش خطری به‌حساب نمی‌آید و آنوقت اتحادیه اروپا با بیانیه دیگری با ایران برخورد خواهد کرد؟
مهران براتی: بله، این احتمال هست! حتا نماینده‌ی آمریکا هم در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین گفت که دستاوردهای آژانس با ایران دستاوردهایی محدود و مشروط بوده، و آن را علی‌الاصول رد نکرد. این احتمال هست که تا ماه نوامبر - که فکر می‌کنم این آخرین مهلتی‌ست که جامعه جهانی به ایران می‌دهد - به‌هرصورت آژانس بتواند گزارشی بدهد که دیگر هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، آنوقت به احتمال قوی شورای امنیت برخورد دیگری خواهد کرد. اما اصل مسئله بجای خود می‌ماند. اصل مسئله این است که آژانس یک نهاد زیردست شورای امنیت هست و اگر شورای امنیت تصمیمی در مورد تعلیق غنی‌سازی گرفته است، این تصمیم از طرف آژانس قابل الغا کردن نیست.
دویچه‌وله: شما از آخرین مهلت برای پرونده‌ی هسته‌ای ایران صحبت کردید. تاکنون بارها از این «آخرین مهلت» نام برده شده است. فکر می‌کنید که سرنوشت این پرونده در ماه نوامبر یا دسامبر به کجا خواهد کشید؟
مهران براتی: به احتمال قوی الان یک گروه کاری مسئول بررسی این گزارش خواهد شد و جلسه‌ی برخورد به این پرونده به تعویق خواهد افتاد. این پیشنهاد را روسیه و چین هم به شورای امنیت کرده‌اند. فعلا تا ماه دسامبر اتفاقی نخواهد افتاد. در ماه دسامبر پس از نتیجه‌گیری کلی از گزارش آقای البرادعی آنوقت می‌شود گفت که آیا پرونده در شورای امنیت خواهد ماند یا این پرونده به آژانس برگردانده می‌شود.
دویچه‌وله: این نگرانی که ایران ممکن است هدفش از توافق این باشد که فقط وقت‌کشی بکند، با توجه به رفتار تاکنونی ایران،چیز تازه‌ای نیست. آیا این نگرانی برای خود آقای البرادعی وجود ندارد؟
مهران براتی: حتما می‌شود گفت که اینطور هست و این نگرانی وجود دارد. علت اصلی‌اش هم به‌طور کلی شخص آقای احمدی‌نژاد هست. ببینید، ایشان از وقتی به مقام ریاست جمهوری رسیدند، تمام حرفها و کارهای ممکن را انجام دادند که دنیا را از سیاست خودشان، به‌خصوص در منطقه‌ی خاورمیانه، نگران بکنند.
دویچه‌وله: به این ترتیب آقای البرادعی در این توافق به‌نوعی از حیثیت خودش هم مایه گذاشته است؟
مهران براتی: بله، بسیار زیاد، بسیار زیاد! من فکر می‌کنم ایشان بسیار انسان شریفی هستند و گزارش را طبق وجدان شخصی خودش تهیه می‌کند و چون نگران هست که به احتمال قوی بنابه دلایل دیگری جز دلایلی که مربوط به برنامه‌ی اتمی ایران می‌شود، بهر صورت امکان مداخله‌ی نظامی را در ایران می‌دیدند و می‌بینند، فکر کرده‌اند که بایستی به‌نوعی ایرانی‌ها را متقاعد بکنند که با این وضعی که تا بحال داشته‌اند نمی‌توانند پیش بروند.
دویچه‌وله: آقای منوچهر متکی وزیر خارجه ایران خبر از سفر ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در تاریخ ۲۴ مهرماه به ایران داده و خود او هم امروز قرار است با سرگئی کرینکو رییس آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه گفت‌وگو بکنند. با توجه به اهمیتی که سفر پوتین به ایران می‌تواند داشته باشد، فکر می‌کنید این سفر چه اهدافی را دنبال خواهد کرد، و آیا فراتر از مسایل هسته‌ای، احتمالا اوضاع خاورمیانه نیز موضوع مذاکرات خواهند بود؟
مهران براتی: روسیه همیشه این پیشنهاد را داشته که ایران برای دستیابی به صنعت غنی‌سازی اورانیوم این کار را در خاک روسیه انجام بدهد، به صورت یک شرکت مختلط روسی‌ـ ایرانی که احتمالا غربی‌ها هم بتوانند در آن شرکت بکنند. این پیشنهاد همیشگی روسیه به ایران بوده است که آنوقت حاصل کار غنی‌سازی برای نیروگاههای اتمی ایران قابل استفاده بشود، با قراردادهای درازمدت‌تر.
این درحقیقت به لحاظ اقتصادی هم به نفع ایران است. به احتمال قوی دلیل اینکه کار نیروگاه بوشهر را هم تا بحال روسیه به پایان نرسانده است، دلیل اصلی‌اش این است که فکر می‌کند اگر این نیروگاه به پایان برسد کارش، احتمال یک حمله‌ی نظامی از طرف یک قدرت دیگر، شاید اسراییل، به این نیروگاه باشد و تا زمانی که مسئله اتمی ایران با شورای امنیت حل نشده است، این نگرانی برای روسیه وجود دارد و به همین دلیل هم کار را به آخر نمی‌رساند و دلیل و شواهد گوناگونی برای این مسئله می‌آورد که بیشتر بهانه است.
حتما علت سفر آقای پوتین به ایران یک، در رابطه با مسئله‌ی بوشهر خواهد بود، دیگری در رابطه با پیشنهاداتی که مربوط به انجام غنی‌سازی در یک نیروگاهی‌ست در روسیه. این دو مسئله حتما هست. مسئله‌ی بعدی هم مسئله‌ی خاورمیانه، بخصوص مسئله‌ی مشکلاتی که الان روسیه با گرجستان، با آذربایجان و با ازبکستان دارد در رابطه با پایگاههایی که آمریکا در این منطقه دارد و بهرصورت به‌نوعی ایران هم با این مسایل و مشکلات مشغول است، بويژه که الان از رسانه‌های گوناگونی این خبر رسیده است که آمریکا خیال دارد در شش کیلومتری مرز ایران در عراق یک پایگاهی بسازد برای جلوگیری از نفوذ نیروهای سپاه، قدس و نیروهای دیگر از خاک ایران به عراق. همه اینها مسایل سیاسی هستند که حتما مورد گفت‌وگو قرار خواهند گرفت.