يافته هاى جنجال برانگيز باستان شناسان آلمانى

چنين بود که در سال ۱۹۰۷ در آناتولی، در آسيای صغير، باستان شناسان آلمانی بازمانده های شهری را در دل خاک يافتند که ۹۰۰۰ سال پيش پايتخت امپراتوری بزرگ «هتيت ها» بوده است. و يا آنکه در سده ی ۱۹ ميلادی «شيليمن» موفق به يافتن شهر افسانه ای «ترويا» گرديد که تا آنزمان نامش را تنها از نوشته های «هومر»، شاعر يونانی، می شناختند.

و اکنون «هانس لومن»، باستان شناس، وابسته به دانشگاه شهر بوخوم در کند و کاوهايی که در سواحل غربی آسيای صغير انجام داد، چندماه پيش موفق به يافتن محلی گرديد که از ديدگاه باستان شناسان پس از يافت «ترويا» بزرگترين و جنجالی ترين يافته های باستان شناسی در چند سده ی گذشته بشمار می رود.

نام اين محل باستانی «پان ايونيون» است که در سده ی ششم پيش از ميلاد جايگاه و کانون اتحاد مقدس «ايونی» بود که در آن ۱۲ شهر بزرگ و مهم يونان عضويت داشته اند. اين اتحاد مقدس که می تواند آن را يک پيمان نظامی جهان باستان ناميد، وظيفه داشت تا هنگام بروز خطر از سوی بيگانگان بويژه از سوی سپاهيان ايران ايستادگی کند.

«پان ايونيون» نه تنها کانون پيمان نظامی بود که کعبه ی فرهنگ و دانش يونانيان نيز بشمار می رفت. در همين جا بود که «آنکسی ماندر» نخستين نقشه ی جهان شناخته شده ی آن دوره را کشيد و «هراکليت» نيز شناختهای فلسفی خود را در همین محل گسترش داد. در يکصد سال پيش «تئودر ويگان» باور داشت که کانون مقاومت دوران باستان را يافته است. اما «هانس لومن» اکنون با يافت اين محل نشان داد که «ويگان» در يکصدسال پيش در اشتباه بوده است.

مردم «پان ايونيون» قربانيان گوناگونی را به پيشگاه خدايان می بردند. بويژه برای «ايزد پوزايدون» گاو نری را برمی گزيدند که مردان جوان آن را به سوی محراب می کشيدند. اگر گاو نره می کشيد، آن را به فال نيک می گرفتند و هر اندازه که نعره ی گاو بلندتر، رساتر و بيشتر می شد، شادی مردمان نيز اوج بيشتری می گرفت. زيرا باور داشتند که بزودی آرزوها و خواسته هايشان برآورده خواهد شد.

«هرودوت» تاريخ نگار يونانی می نويسد: «پان ايونيون» جايگاه مقدسی ست در کوههای «ميکاله» که در آن «ايزد پوزايدون»‌ پرستش می شود. «ديودور»، تاريخ نگار ديگر دوران باستان گزارش می دهد که، «پان ايونيون» يا جايگاه پيمان مقدس نخست در جای ديگری قرار داشت و بنا بود که جای آن تغيير داده شود. در نيمه ی دوم قرن ۱۷ ميلادی مسافران انگليسی که در بخش شمالی سلسله کوههای «ميکاله»، سنگ نوشته ای متعلق به نيمه ی دوم قرن چهارم پيش از ميلاد يافتند که در آن از «پان ايونيون» ياد شده بود.

بنابراين چنين می نمايد جايی را که «هانس لومن» در کند و کاوهای خود يافته است، زياد از جايگاه پيمان مقدس دور نباشد. «تئودر ويگان» نخستين کاوشگر «ميلت» و يکی از برجسته ترين باستان شناسان قرن بيستم، تصور می کرد که «پان ايونيون» در نزديکی جايی ست که امروزه آن را «اتوماتيک تپه» می نامند.

اما در کند و کاوهايی که ۲ باستان شناس ديگر آلمانی بنامهای «گرهارد کلاينر» و «پتر هومل» در سالهای دهه ی ۵۰ انجام دادند ساختمانی نيمه دايره با پلکان و پايه های يک محرابه يافت شد. اگرچه اين دو باستان شناس هيچگونه نشانه ای از بازمانده های جايگاهی که متعلق به قرنهای هفتم و ششم پيش از ميلاد باشد، نيافته اند با اين وجود برآن بوده اند که اين ويرانه ها بازمانده ی «پان ايونيون» است.

«هانس لومن» و گروه همکارش وابسته به انجمن باستان شناسی دانشگاه بوخوم اکنون پرده از راز معمايی بزرگ برداشته است. آنها با بررسی های خود به ترديدهايی که در يکصدسال گذشته پديد آمده بودند، پايان دادند. و اين در حالی ست که «اولريش فون ويلامويتس» تنها بر پايه ی گزارشهايی که از روزگار باستان در دست داشت، از اين نظريه پيروی می کرد که «مليا» و «پان ايونيون» با يکديگر انطباق دارند. کشف جايگاه پيمان مقدس نه تنها نظريه ی «ويلامويتس» را تايید می کند، که همچنين درستی گزارشهای «هرودوت» و «ديودور» دو تاريخ نگار دوران باستان را گواهی می کنند.

پرويز حمزوى