1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

پاک کردن خاطرات تلخ از ذهن به یاری تحقیقات تازه

۱۳۹۶ تیر ۱۶, جمعه

آیا دانش می‌تواند در آینده‌ای نزدیک در یک چشم به هم زدن خاطرات ناگوار را از ذهن بزداید؟ تجربه‌ای علمی روی حلزون‌ها نشان می‌دهد که این رؤیا خیلی هم دور از دسترس نیست.

https://p.dw.com/p/2g9bw
Symbolbild Stacheldraht Hand Gefangenschaft
عکس: Fotolia

هر یک از ما خاطراتی تلخ را با خود یدک می‌کشد که دلش می‌خواهد آنها را از ذهن خود پاک کند.

اینک پژوهشگران دانشگاه مک‌گیل و کلمبیا موفق شده‌اند، در یک تجربه تحقیقاتی خاطراتی معین را از حافظه حلزون‌ها بزدایند.

تجربه اخیر این امید را به وجود آورده که روزی بتوان داروهایی تولید کرد که انسان را نیز از درد و رنج خاطرات ناخوشایندش آزاد کند، بی‌آنکه بر سایر خاطراتش اثری منفی باقی بگذارد.

خاطرات در ذهن از فرایندی ویژه پیروی می‌کنند: ضبط خاطرات درازمدت از طریق سیناپس‌ها یا ارتباط بین سلول‌های عصبی (نورون‌ها) صورت می‌گیرد. این ارتباط سیناپسی یا گفت‌وگوی سلول‌های عصبی از طریق سیناپس‌ها می‌تواند قوی یا ضعیف باشد. ارتباط سیناپسی قوی مسئول نگهداری خاطرات در بلندمدت است.

ساموئل شاخر، از نویسندگان گزارشی که در مجله تخصصی "کارنت بایولوجی" در این مورد به چاپ رسیده در ایمیلی به "مادربورد" نوشته است: «پژوهشگران اینک موفق شده‌اند شدت سیناپس‌ها را تغییر دهند و از این طریق خاطراتی مشخص را بلوکه کنند.»

در حافظه انسان دو نوع خاطره ضبط می‌شود: خاطرات فعال و خاطرات تصادفی. خاطرات فعال مربوط به رویدادی معین‌ هستند و خاطرات تصادفی با رشته‌ای از تداعی‌ها ارتباط دارند. دانشمندان دریافته‌اند که این دو نوع خاطره حاصل فعالیت دو نوع مختلف از مولکول PKM هستند. با غیرفعال کردن یکی از این دو نوع مولکول می‌توان نوع خاصی از خاطرات را نیز پاک کرد.

شاخر می‌گوید، دشوار است که تعیین کنیم کدام سلول‌ها مسئول کدگذاری خاطراتی معین‌اند. از این دشوارتر، بررسی تغییرات در شدت این خاطرات است. با این حال در تجربه علمی یادشده دانشمندان توانستند شدت ارتباط سیناپسی که مخصوص حفظ خاطرات بلندمدت است را تغییر دهند. 

پژوهشگران اطمینان دارند که این آزمون راه را برای پژوهش‌های دیگر باز کرده است و شاید بتوان روزی دارویی تولید کرد که اثر ضربه‌های روحی و خاطرات تلخ و دلهره‌آور را از ذهن انسان‌ها بزداید.