پایان بررسی صلاحیت کاندیداهای مجلس خبرگان
۱۳۸۵ آبان ۲۳, سه‌شنبه
با نزدیک شدن موعد برگزاری انتخابات چهارمین دوره‌ی مجلس خبرگان بار دیگر بحثها و اظهار نظرهایی در مورد وظایف و جایگاه این مجلس درگرفته و مسائل دیگری نیز درحاشیه‌ی این بحثها به گوش می‌خورد.
از این مسائل، یکی حضور بعضی از اعضای شورای نگهبان در میان نامزدان است که خود نظارت بر انتخابات و بررسی صلاحیتها را بر عهده دارد و دیگری حضور جریانی است که خارج از دایره‌ی دو جناح اصولگرایان و اصلاح‌طلبان، به عنوان جریان سوم قصد ورود به عرصه‌ی رقابتهای انتخاباتی را دارد.
مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتخاب رهبر و نظارت بر عملکرد او دو وظیفه اصلی مجلس خبرگان است. اما ظاهرا اکثریت اعضای خبرگان نظارت بر عملکرد رهبری و نهادهای تحت نظرش را تضعیف مقام و موقعیت رهبر می‌دانند.
آیت‌الله سید محسن موسوی تبریزی عضو مجلس خبرگان در گفتگویی که امروز منتشر شده در این باره می‌گوید «خبرگان رهبری باید به صورت مستمر بر عملكرد رهبری نظارت داشته باشند. اما متاسفانه برخی فكر می‌كنند كه نظارت بر رهبری نسبت به شخص رهبری چندان مناسب نیست و جنبه منفی دارد و باعث تضعیف جایگاه ایشان می‌شود.»
او که نظارت بر عملکرد رهبری را ضروری و مثبت می‌داند می‌افزاید «به‌طور صریح می‌گویم كه در مجلس سوم امر نظارت جدی گرفته نشد و علاوه بر آن تعداد قابل توجهی از اعضای خبرگان رهبری این موضوع را جزو وظایف خود نمی‌دانستند و حتی صریحا در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها اعلام می‌كردند.»
موسوی تبریزی در پاسخ به این پرسش که اگر نمایندگان به نظارت بر عملکرد رهبری اعتقادی ندارند پس در هشت سال گذشته چه کرده‌اند می‌گوید «بارها اعلام كرده‌ام و الان هم می‌گویم كه مجلس خبرگان در دوره سوم كار مهمی انجام نداد.»
به گفته‌ی او «برای انجام وظیفه دوم مجلس خبرگان، یعنی نظارت بر عملكرد رهبری تصویب آیین‌نامه‌ای لازم است، یعنی نمی‌شود كه با لفظ نظارت كار كرد و نظارت به آیین‌نامه‌ای احتیاج دارد كه هرگز تصویب نشد.» [روزنامه اعتماد ملی، سه شنبه ۲۳ آبان] برخی از نامزدان این دوره امیدوارند با تغییر ترکیب فعلی خبرگان راه برای تصویب این آیین‌نامه هموار شود.
مسئله‌ی بررسی صلاحیت نامزدان مجلس خبرگان و آزمون کتبی اجتهاد، نیز از مسائلی است که بحثهای بسیاری را به وجود آورده است. جدا از حضور بعضی از اعضای شورای نگهبان در میان نامزدان، شیوه‌ی بررسی صلاحیتها و آزمون کتبی نیز از مسائلی است که در نظر عده‌ای، از جمله موانع اصلی حضور طیفهای مختلف در میان خبرگان است.
برخی معتقدند که عده‌ای از مجتهدان واجد شرایط از آنجا که شرکت در آزمون را در شان خود نمی‌دانند عملا از شرکت در رقابتهای انتخاباتی دور مانده‌اند. بنابر گزارشها ۱۰۰ نفر از كاندیداها انصراف دادند و ۳۷ نفر از ۲۰۴ نفری كه برای امتحان دعوت شده بودند در آزمون شركت نكردند.
با این همه بسیاری ویژگی بارز انتخابات این دوره را حضور گسترده عده‌ای از شاگردان و طرفداران آیت‌الله مصباح یزدی می‌دانند که در صدد انتشار فهرستی مستقل از دو جناح دیگر هستند. ظاهرا این فهرست که از آن با نام «نخبگان حوزه و دانشگاه» یاد می‌شود با فهرستی که اصولگرایان می‌کوشند بر سر آن توافق کنند اختلافاتی خواهد داشت.
یکی از اختلافات اصلی وجود هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی در فهرستی است که مورد پذیرش اغلب گروههای اصولگرا نیز قرار گرفته است. بعضی از افراد منسوب به جریان سوم شرط حمایت از فهرست مذکور را حذف نام رفسنجانی و روحانی اعلام کرده بودند.
ظهر امروز شورای نگهبان نتایج بررسیهای خود را در اختیار وزارت کشور گذاشت. به گزارش ایسنا و به نقل از سخنگوی شورای نگهبان تا کنون صلاحیت ۲۴۰ نامزد انتخابات خبرگان محرز نشده و صلاحیت نه نفر همچنان در حال بررسی است و تا آخر وقت امروز مشخص می‌شود. به این ترتیب نزدیک به نیمی از ۴۹۳ کاندیدای ثبت نام کرده از ورود به رقابتهای انتخاباتی بازمانده‌اند.
بنا به همين گزارش، «از بین افرادی كه انصراف داده یا عدم احراز صلاحیت شده‌اند ۳ نفر از اعضای فعلی مجلس خبرگان هستند.» سخنگوی شورا عباسعلی کدخدایی، همچنین اعلام کرد «از بین خانم‌هایی كه نامزد انتخابات خبرگان رهبری بودند كسی در آزمون كتبی موفق به اخذ نمره علمی نشد.»
انتخابات چهارمین دوره‌ی مجلس خبرگان رهبری، همزمان با سومین دوره‌ی انتخبات شوراهای شهرو روستا روز ۲۴ آذر ماه برگزار خواهد شد. آغاز رسمی فعالیتهای انتخباتی برای خبرگان دو هفته و برای شوراها یک هفته پیش از رای گیری تعیین شده است.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران