پایان فستیوال بحث‌برانگیز صلح در برلین
۱۳۹۰ شهریور ۶, یکشنبه
"فستیوال جهانی صلح" که در روز ۲۰ اوت (۲۹ مرداد) با چند برنامه‌ی هنری آغاز شده بود، روز ۲۷ اوت (۵ شهریور) با مدیتشن دیپاک چوپرا، پزشک و نویسنده‌ی هندی به پایان رسید.
تام الیور، بانی فستیوال در مصاحبه با دویچه وله از نتایج آن ابراز خوشنودی کرد. او به این "واقعیت" اشاره نمود که شماری از شخصیت‌های برجسته در زمینه‌ی حقوق بشر و صلح جهانی، از جمله سفیران صلح سازمان ملل و برندگان جایزهی صلح نوبل در بحث‌ها و گفت‌وگوهای فستیوال شرکت کرده‌اند. به گفته‌ی الیور، قرار است که نمایندگان سازمان ملل نتیجه‌ی کنفرانس را در اختیار این سازمان جهانی بگذارند.
مدیر فستیوال صلح می‌گوید: «مهم‌ترین نکته این است که ما توانسته‌ایم گروه‌های مختلف و بعضا متضاد را کنار هم بنشانیم و به مذاکره واداریم.» منظور الیور، نمایندگان کنسرن‌های بین‌المللی، شخصیت‌ها و سازمان‌های مدافع صلح و نظامیان است که در این دو روز بر ایجاد صلح در جهان تاکید ورزیدند؛ از جمله یوخن تسایتس، نماینده‌ی شرکت پوما، تیم کراس، یکی از فرماندهان ارتش بریتانیا که مخالف حمله به عراق بود، بنجامین کنبور، وزیر کشور غنا، آرون گاندی، نوه‌ی مهاتما گاندی، شیرین عبادی و همچنین نمایندگان بنگلادش، تاجیکستان و چند کشور دیگر در سازمان ملل.
شیرین عبادی، یکی از نقطه اوج‌های فستیوال
مهم‌ترین بخش فستیوال، "کنفرانس صلح" بود که در دو روز پایانی آن برگزار شد. البته بیشتر بحث‌ها و گفت‌وگوهای کنفرانس کلی بودند. به نظر می‌رسید که بسیاری از سخنرانان بیشتر به دادن شعار تمایل دارند و کمتر اتفاق می‌افتاد که شرکت‌کنندگان در میزگردها به موضوع مشخصی در رابطه با صلح یا عدم آن بپردازند.
یکی از افراد معدودی که موضوع مشخصی را بیان کرد، شیرین عبادی، حقوقدان برجسته‌ی ایرانی و برنده‌ی حایزه‌ی صلح نوبل بود.
در روز نخست کنفرانس، شیرین عبادی به همراه چند تن از مدافعان صلح، از جمله دیپاک چوپرا در میزگردی با عنوان "چشم‌انداز تازه – تعهد به صلح" شرکت جست. گرداننده‌ی برنامه از خانم عبادی تقاضا کرد، در باره‌ی وضعیت زنان در کشورهای عربی توضیحاتی کوتاه و کلی بدهد. عبادی که قرار بود در روز دوم فستیوال در باره‌ی وضعیت زنان در کشورهای مسلمان و ارتباط آن با صلح سخنرانی کند، گفت: «فردا به طور مفصل در این رابطه صحبت می‌کنم، اجازه بدهید به موضوع دیگری بپردازم».
وی سپس به سرمایه‌های کلان جنگ‌طلبان خودکامه و حکومتگرانی که به صلح پایبند نیستند اشاره کرد و گفت: «این افراد پول‌هایی را که دزدید‌ه‌اند نه به آفریقا و آمریکای جنوبی بلکه به اروپا و ایالات متحده‌ی آمریکا منتقل می‌کنند». او سپس تاکید نمود که یکی از نتایج نشست‌ها و کنفرانس‌های صلح می‌توانست این مهم باشد که از انتقال «سرمایه‌های کثیف دیکتاتورها» به اروپا جلوگیری شود.
سرنگونی دیکتاتورها، یکی پس از دیگری
گرداننده برنامه‌ی "چشم‌انداز تازه – تعهد به صلح" با سماجت از خانم عبادی خواست، در مورد وضعیت زنان در کشورهای عربی هم توضیحاتی بدهد. برنده‌ی جایزهی صلح نوبل اظهار داشت که مشکل اصلی این زنان، فرهنگ پدرسالار است و آنها علیه این فرهنگ به‌پا خواسته‌اند. او سپس خطاب به کشورهای غربی گفت: «سران کشورهای عربی، به ویژه بحرین و عربستان سعودی از دوستان خوب غرب هستند. شما نباید از کسانی که حق نیمی از جامعه‌شان را لگدمال می‌کنند، پشتیبانی کنید».
شیرین عبادی سپس به سانسور در کشورهای دیکتاتوری پرداخت. به گفته‌ی او، «اولین کاری که حکومت‌های دیکتاتوری می‌کنند، سانسور است، چون می‌خواهند رابطه‌ی مردم را با یکدیگر و با جهان خارج قطع کنند.»
عبادی به روند جدیدی که با تکنولوژی ارتباطات به‌وجود آمده نیز اشاره نمود و تاکید کرد: «خوشبختانه تکنولوژی به کمک مردم آمده و سانسور دولتی را تقریبا بی‌اثر کرده است. در کودتایی که در سال ۲۰۰۹ در ایران اتفاق افتاد، اولین کاری که حکومت کرد، اخراج تمامی خبرنگارهای خارجی بود و دستگیری خبرنگاران داخلی. اما جوانان ما با موبایل‌هایشان از آنچه که در خیابان‌ها می‌گذشت فیلم و عکس می‌گرفتند و در پلاتفرم‌های اینترنتی منتشر کردند. جهان عرب هم انقلاب مردمی خود را مدیون همین تکنولوژی است (...) ما در آینده‌ی نزدیک شاهد سقوط دیکتاتوری‌های دیگری هم خواهیم بود.»
واکنش رسانه‌ها
با وجود اینکه برنامه‌گزاران از نتایج فستیوال راضی هستند و می‌گویند که انگیزه‌ی آنها برای ادامه‌ی کار چند برابر شده است، رسانه‌های آلمان به این فستیوال توجه چندانی نشان ندادند و بیشتر به نظرات مخالفان آن پرداختند.
چند هفته پیش از آغاز برنامه‌ها، تام الیور، بانی و مدیر فستیوال، در نشستی مطبوعاتی، مورد انتقاد خبرنگاران و سازمان‌های پشتیبان صلح قرار گرفته بود. به‌ویژه پیشنهاد الیور، مبنی بر پرداخت مالیات فروش اسلحه به قربانیان جنگ و درگیری‌های مسلحانه با مخالفت روبرو شد. او پیشنهاد داده بود که شرکت‌های تولید‌کنند‌ه‌ی اسلحه در جهان ده درصد از درآمد خود را در اختیار سازمان ملل بگذارند.
الیور معتقد است که سازمان ملل می‌تواند با این پو‌‌ل‌ها به بخشی از اهداف هزاره‌ی خود برسد. کریستیان گولا، سخنگوی "شبکه‌ی همکاری برای صلح" که با شیوه‌ی برگزاری "فستیوال جهانی صلح" مخالف است، در رابطه با پیشنهاد اولیور گفت: «مثل این است که آدم بخواهد آتش را با بنزین خاموش کند».
فرهاد پایار
تحریریه: شهرام احدی