پایان نشست سران ایران، روسیه و آذربایجان در تهران
۱۳۹۶ آبان ۱۰, چهارشنبه
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان و حسن روحانی روز چهارشنبه (۱۰ ابان/ اول نوامبر) در دومین اجلاس سه‌جانبه در تهران شرکت کردند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ابتکار برگزاری این نشست برای نخستین بار در سفر علی‌اف به تهران در سال ۹۴ مطرح شده بود و در مردادماه ۹۵ نیز نخستین دیدار سه‌جانبه در باکو با "محوریت ترانزیت" برگزار شد.
پوتین و علی‌اف بعد از دیدار با حسن روحانی با آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر دینی ایران ملاقات کردند و به دنبال آن بلافاصله نشست سه‌جانبه برگزار شد.
جمهوری آذربایجان میان کشورهای روسیه و ایران قرار گرفته و به عنوان یک کشور ترانزیتی اهمیت پیدا کرده است. آذربایجان اخیرا خط ریلی باکو- تفلیس و قارص را هم با حضور روسای جمهور ترکیه و گرجستان افتتاح کرد. قرار است بیش از یک میلیون مسافر و ۵ میلیون تن کالا از طریق این خط ریلی ۸۰۰ کیلومتری انتقال یابد.
موافقت بر سر توافق‌های مهم
بیشترین دستاورد نشست تهران برای پوتین و همراه او بوده است. به نوشته خبرگزاری روسی اسپوتنیک پوتین در تهران اعلام کرد: «روسیه برای ارسال گاز از طریق آذربایجان به شمال ایران آمادگی دارد».
جمهوری اسلامی ایران گاز مورد نیاز مناطق شمالی کشور را از ترکمنستان تامین می‌کند. اخیرا ترکمنستان اعلام آمادگی کرده بود که از خاک ایران به ترکیه نیز گاز صادر کند، اما ایران به دلیل "به خطر افتادن بازار انرژی خود در ترکیه" با این خواست مخالفت کرد. ایران پیشنهاد کرده بود که ترکمنستان از طریق ایران گاز خود را به ارمنستان بفروشد.
بیشتر بخوانید: سران روسیه و آذربایجان وارد تهران شدند
پیشنهاد فروش گاز روسیه به ایران می‌تواند موقعیت چانه‌زنی ایران در تعیین نرخ گاز ترکمنستان را هم بهتر کند. پوتین پیشنهاد می‌کند که برای فروش گاز روسیه از سیستم حمل و نقل گاز آذربایجان به ایران استفاده کند. اما موضع طرف آذربایجان در این باره هنوز مشخص نیست. ایران از طرفی بخشی از گاز مصرفی ارمنستان را هم تامین می‌کند و این مسئله می‌تواند دلیل مخالفت آذربایجان با این پیشنهاد پوتین باشد.
یک از موضوع‌های مهم برای هر سه کشور حاشیه دریای خزر نهایی شدن هر چه سریع‌تر وضعیت قانونی و حقوقی دریای خزر است.
اکنون سالهاست که وضعیت رژیم حقوقی دریای خزر در بخش جنوبی آن از زمان فروپاشی اتحاد شوروی و پیدایش ۴ کشور (آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان و روسیه) در همسایگی ایران همچنان لاینحل باقی مانده و مرز آبی بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان هنوزهم تعیین نشده است.
قراداد ۳۰ ملیلیارد دلاری نفتی بین ایران و روسیه
مهم‌ترین حاصل نشست تهران برای روسیه قرارداد ۳۰ میلیارد دلاری نفتی با ایران می‌تواند باشد. طبق گفته ایگور سچین، مدیرعامل شرکت "روس‌نفت" طرح اولیه این قرارداد بین روس‌نفت و شرکت ملی نفت ایران بسته شده است. بر اساس این قرارداد هر دو شرکت بر سر تعدادی از پروژه‌های کلان و راهبردی همکاری خواهند کرد.
مقام‌های روسیه همچنین می‌گویند که قراداد اصلی در ظرف یک سال آینده تکمیل خواهد شد. طبق این قرارداد به مدت یک سال روزانه یک میلیون و یکصد هزار بشکه نفت تولید خواهد شد.
حاشیه مهم دیدار پوتین
یکی از حاشیه‌های مهم دیدار پوتین از تهران و هیات همراه او ملاقات سرلشکر محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران و والری گراسیموف رئیس ستاد ارتش روسیه بود که به نوشته خبرگزاری ایرنا درباره "دیپلماسی دفاعی" و نحوه کمک به دولت سوریه صحبت کردند.
بیشتر بخوانید: عسگراولادی: واردات از روسیه نزدیک چهار برابر صادرات است
رئیس جمهوری روسیه در تهران همکاری با ترکیه و ایران در بحران سوریه را هم ستود و گفت که با همکاری ایران، ترکیه و روسیه مبارزه با تروریسم به خوبی پیش می‌رود.
نشست تهران با حضور پوتین اهمیت فرامنطقه‌ای دارد و با توجه به توافق‌های روسیه و ایران می‌توان آن را پرحاصل توصیف کرد.