پرتغال:<br>خلاء ستاره‌ای باجذبه به نام فیگو
۱۳۸۷ خرداد ۷, سه‌شنبه
بر خلاف سال ۲۰۰۴، مردم پرتغال شور و اشتیاق چندانی به آغاز شدن سیزدهمین دوره از مسابقات جام ملت‌های اروپا از خود نشان نمی دهند.
طبیعی است که برعهده داشتن میزبانی بازی‌ها در دوره پیشین، شادی و شعف پرتغالی‌ها را چندان کرده بود، اما تنها مسئله میزبان نبودن نیست که این کم‌علاقگی و کم‌توجهی را در بین مردم پرتغال پدید آورده است. این امر بیش از هر چیز از این سرچشمه می گیرد که پرتغالی‌ها برخلاف سال ۲۰۰۴ امید چندانی ندارند که ملی‌پوشان کشورشان عنوان قهرمانی را از آن خود کنند.
در طول تاریخ جام ملت‌های اروپا، تیم ملی پرتغال توانسته است چهار بار به دور نهایی این مسابقات راه یابد. بزرگ‌ترین موفقیت پرتغال، البته اگر بتوان در این مورد از موفقیت سخن گفت، کسب عنوان نایب قهرمانی در سال ۲۰۰۴ بود.
در این دوره پرتغال ستارگان پرتوان و قدرتمندی را در اختیار داشت، اما در نهایت مغلوب حریفی شد که همگی را غافلگیر کرده بود: یونان. ملی‌پوشان پرتغال که بازی افتتاحیه را در خاک خود یک بر صفر به یونان واگذار کرده بودند، در دیدار پایانی نیز با همین نتیجه تسلیم یونانی‌ها شدند.
از دیگر دوره‌هایی که پرتغالی‌ها در آن خوش درخشیدند، پیکارهای سال ۱۹۸۴ در فرانسه بود. تیم ملی پرتغال که مرحله گروهی را با موفقیت پشت سر گذاشته بود، در مرحله نیمه‌نهایی به مصاف فرانسه، میزبان بازی‌ها رفت و سرانجام در وقت اضافی ۳ بر ۲ مغلوب پلاتینی و یارانش شد.
در مسابقات سال ۲۰۰۰ قهرمانی اروپا در بلژیک و هلند، تاریخ تکرار شد و تیم پرتغال بار دیگر در مرحله نیمه‌نهایی از فرانسه شکست خورد. این‌بار، زیدان و همراهانش بودند که ۲ بر ۱ از سد پرتغال گذشتند و در پایان نیز قهرمان اروپا شدند.
پایان دوران نسل طلایی فوتبال پرتغال
در دهه ۱۹۹۰ میلادی، نسل طلایی فوتبال پرتغال شکل گرفت، نسلی که ستارگانی چون "لوئیس فیگو" ، "رویی کوشتا" ، "پائولو سوسا" و "فرناندو کوتو" جزو آن بودند. در جام جهانی ۲۰۰۶، فیگو آخرین ستاره بزرگ این نسل بود که تیم ملی را وداع گفت.
در تیم ملی پرتغال که دیدارهای مقدماتی این دوره جام ملت‌های اروپا را با فراز و نشیب‌های زیاد پشت سر گذاشت، نبود وزنه‌ای خلاق و پرجذبه محسوس است. این خلا حتی فوتبال‌دوستان پرتغال را بر آن داشت که با یک ابتکار عمل اینترنتی و جمع کردن امضا، موافقت فیگوی ۳۵ ساله را به بازگشت به تیم ملی جلب کنند، اما در نهایت با پاسخ منفی این ستاره کهنه‌کار روبه‌رو شدند.
کریستیانو رونالدو، امید بزرگ پرتغال
ستاره بزرگ تیم ملی پرتغال در حال حاضر "کریستیانو رونالدو" ، مهاجم تکنیکی و خطرناک منچستر یونایتد است که بسیاری او را بهترین فوتبالیست دنیا می‌دانند و شانس این‌که او در سال جاری این عنوان را رسما به خود اختصاص دهد نیز کم نیست. رونالدو در فصل جاری لیگ برتر انگلیس نه تنها با ۳۱ گل، سهم بسزایی در عنوان قهرمانی منچستر یونایتد داشت، بلکه به‌عنوان بهترین بازیکن لیگ برتر نیز انتخاب شد.
اگر چه کریستینا رونالدو ۲۳ سال بیشتر ندارد و قدیمی‌ترین بازیکن تیم فعلی پرتغال محسوب نمی شود، اما "اسکولاری" ، سرمربی برزیلی، بازوبند کاپیتانی را به این ستاره بزرگ سپرده است تا خلا فیگوی اسطوره‌ای را تا اندازه‌ای پر کند. کریستینا رونالدو هم اکنون دوران اوج خود را تجربه می‌کند، اما با وجود این باید دید که تا چه اندازه می تواند از پس وظیفه هدایت ملی پوشان پرتغال برآید.
"نونو گومش" از باشگاه بنفیکا لیسبون و "هوگو آلمیدا" که در باشگاه آلمانی وردر برمن توپ می زند، نیز از مهره‌های مهم پرتغال در خط حمله هستند. یکی از ستون‌های اصلی تیم ملی پرتغال در میانه میدان، "دکو" ، هافبک برزیلی تبار این تیم و باشگاه صاحب‌نام اف. ث. بارسلونا است. اگر چه دکو از هافبک‌های خلاق و پرتوان اروپا محسوب می‌شود، اما فوتبال‌دوستان پرتغال او را جانشینی شایسته برای فیگو تلقی نمی‌کنند.
در خط دفاع، پرتغالی‌ها از بازیکنانی پرتجربه چون "فرناندو میرا" ، از تیم اشتوتگارت، "ریکاردو کاروالهو" ، از چلسی لندن، و "شرشه آندراده" ، از تیم یوونتوس تورین، بهره می‌برند. سنگربان پرتجربه پرتغال نیز "ریکاردو" است که تا کنون ۷۲ بازی برای تیم ملی کشورش انجام داده و از جمله تخصص‌های او، مهار ضربات پنالتی است.
خوشبینی اسکولاری به موفقیت شاگردانش
علیرغم کم‌امیدی مردم پرتغال به کامیابی ملی‌پوشان این کشور در جام ملت‌های اروپا؛ لوئیز فیلیپ اسکولاری، سرمربی برزیلی پرتغال، به موفقیت تیمش خوشبین است و سعی در حفظ آرامش دارد. به عقیده او، پرتغال همان‌گونه که در سال ۲۰۰۴ نشان داد، می‌تواند به فینال این دوره از بازی‌ها راه یابد.
این مربی ۵۹ ساله در عین حال بر دشواری راه پرتغال واقف است و میگوید: «پرتغال باید بسیار محتاط باشد. ما با حریفانی خطرناک هم‌گروه هستیم و به همین خاطر هم باید در بازی‌ها، متحد و منسجم ظاهر شویم.» نخستین بازی پرتغال در گروه A در برابر ترکیه خواهد بود. جمهوری چک و سوئیس، یکی از دو میزبان بازی‌ها نیز حریفان بعدی پرتغال هستند.
به گفته اسکولاری: «دیدار با سوئیس، به این سادگی‌ها هم نخواهد بود. هر کسی که فکر می‌کند، بازی با سوئیس را به قدم زدن در زمین بگذرانیم، اشتباه می‌کند. ما در این گروه با سختی‌های زیادی روبه‌رو خواهیم شد و اگر بتوانیم به دور بعد صعود کنیم، به نتیجه‌ای مطلوب و هدف خود رسیده‌ایم.»
ناگفته نماند که اعتبار قرارداد اسکولاری با فدراسیون فوتبال پرتغال پس از مسابقات قهرمانی اروپا پایان می یابد و تمدید آن به کم و کیف حضور و موفقیت ملی‌پوشان پرتغال در این دوره از بازی‌ها بستگی خواهد داشت.
لوئیز فیلیپ اسکولاری پس از مربیگری چندین باشگاه در برزیل، مدتی به‌عنوان مربی تیم‌های ملی فوتبال ژاپن، کویت و عربستان سعودی فعالیت داشت تا این‌که در سال ۲۰۰۱ سکان کشتی تیم ملی فوتبال کشورش، برزیل را در دست گرفت و یک سال بعد هم در جام جهانی ۲۰۰۲ کره و ژاپن، در پی پیروزی ۲ بر صفر در دیدار فینال در مقابل آلمان، پنجمین عنوان قهرمانی را برای کشورش به ارمغان آورد.
علیرغم این موفقیت، اسکولاری از مقام خود کناره گرفت و راهی پرتغال شد تا هدایت تیم ملی این کشور را برعهده گیرد. کسب عنوان نایب‌قهرمانی اروپا در سال ۲۰۰۴ و مقام چهارم جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان حاصل همکاری او با فدراسیون فوتبال پرتغال بوده است.
اسکولاری از جمله مربیانی است که به انضباط، تاکتیک و وحدت تیمی اهمیت زیادی می دهد و چندان هم اهل سازشکاری نیست. او خود میگوید: «من به ستایش یا انتقاد اهمیتی نمی‌دهم. تنها چیزی که برای من مهم است، نتیجه و موفقیت است. در جهان فوتبال فقط سیاه یا سفید وجود دارد. امروز، بودن تو را جشن می گیرند و فردا اخراجت میکنند.»
اسکولاری اگر چه بر اهمیت نقش کریستیانو رونالدو واقف است، اما در عین حال خاطرنشان می‌سازد: «ما تیمی نیستیم که به فلان بازیکن یا بهمان بازیکن وابسته باشیم. ما در واقع به گروهی وابستگی داریم که کل تیم را در موقعیت‌های خاص پشتیبانی میکنند. کریستیانو رونالدو طبیعتا با دیگر بازیکنان تفاوت دارد، چون فوق‌العاده بازی می‌کند، اما او در عین حال به من این فرصت را می‌دهد که بازیکنان دیگر را دقیق‌تر زیر ذره‌بین بگیرم و پی ببرم که وجود آنها تا چه اندازه برای تیم‌مان مهم است.»
این مربی پرتجربه، هیچ‌گاه از کنار گذاشتن ستارگان بزرگ ابا نداشته است. او در سال ۲۰۰۲، علیرغم فشارهای زیاد از دعوت کردن "رماریو" ، مهاجم کهنه‌کار و محبوب تیم ملی فوتبال برزیل، خودداری کرد و در سال ۲۰۰۴ نیز در دیدار یک‌چهارم نهایی پرتغال در برابر انگلیس، فیگو، کاپیتان تیمش را به خاطر بازی نه چندان موفقش، از زمین بیرون کشید.
این اقدام او نه تنها با فریاد اعتراض تماشاگران که با نگاه خشمگین فیگو نیز روبه‌رو شد، اما موفقیت ملی‌پوشان پرتغال در آن دیدار که بعد از بیرون رفتن فیگو تحقق یافت، مهر تاییدی بود بر تصمیم درست اسکولاری.