پرهیز ایران از واکنش "عجولانه" در برابر دولت ترامپ

سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه (۱۸ بهمن/ ۶ فوریه) در نشست خبری خود، در رابطه با رفتار دولت جدید آمریکا در برابر آزمایش موشکی ایران و اعمال تحریم‌های جدید، موضعی خویشتن‌دارانه اتخاذ کرد.

بهرام قاسمی گفت: «آنچه از دولت جدید [آمریکا] برمی‌آید نشان می‌دهد که هنوز تا استقرار کامل فاصله دارد و به شکل قابل قبولی که انتظار می‌رود، دولت به صورت یک دولت مستقر وجود ندارد».

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران ادامه داد: «صحبت‌هایی گفته می‌شود که ضد و نقیض است و با هم تطابق ندارد. بعضی صحبت‌ها غیردوستانه، خصمانه و حتی تهدیدآمیز است و ما از آن زیاد تعجب نمی‌کنیم. خیلی هم برایمان مهم نیست».

دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در واکنش به آزمایش موشکی اخیر ایران ۲۵ شرکت و فرد دست‌اندرکار در برنامه موشکی جمهوری اسلامی را مشمول تحریم‌های جدید خود کرد. ایران در نخستین واکنش، این تحریم‌ها را مغایر قطعنامه سازمان ملل خوانده و تهدید به مقابله به مثل کرده بود.

مقام‌های آمریکایی همچنین اعلام کرده بودند که به خاطر دست زدن ایران به آزمایش موشکی، به جمهوری اسلامی "اخطار رسمی" داده‌اند. خود دونالد ترامپ نیز به ایران هشدار داده بود که "با آتش بازی نکند".

همچنین مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا، در پی وضع تحریم‌های جدید آمریکا به خاطر آزمایش موشکی ایران، با لحنی تهدیدآمیز خطاب به ایران گفته بود: «ایران بهتر است نگاهی به تقویم کند و ببیند که شخص جدیدی بر سر میز دفتر کار ریاست جمهوری آمریکا نشسته و به صلاح این کشور است که عزم رئیس‌جمهور جدید آمریکا را آزمایش نکند».

"منتظریم وضعیت کمی جلوتر برود"

در چنین فضایی سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفته است: «ما عادت کرده‌ایم در بیش از سه دهه با حاکمیت‌های مختلف در آمریکا از اینگونه صحبت‌ها بشنویم، اما فکر می‌کنم واقعیت‌ها خودشان را در زمان لازم و مناسب نشان می‌دهند و شرایط را بر دیگران تحمیل می‌کنند».

بهرام قاسمی با خویشتن‌داری آشکاری افزوده است: «منتظریم وضعیت کمی جلوتر برود و یک ارزیابی دقیق‌تر و بهتری از دولت آمریکا داشته باشیم. من هنوز فکر می‌کنم باز هم باید صبر کرد و خیلی عجولانه صحبت نکرد. منتظر باشیم تا ببینیم در عمل نهایتا دولت آمریکا چگونه می‌خواهد در مورد مسایل داخلی خودش، اروپا و جهان که یک آشفتگی ایجاد کرده، عمل کند. باید صبور بود و کمتر صحبت کرد و بیشتر تماشا کرد».

"کار ترامپ از محک زدن گذشته است"

سخنگوی وزارت خارجه مجددا موضع مقام‌های ایرانی در خصوص آزمایش موشکی جمهوری اسلامی را تکرار کرده و ضمن تأکید بر اینکه ایران در آنچه آن را "بحث دفاعی" می‌خواند "بدون در نظر گرفتن توصیه‌ها و نگاه دیگران اقدام" می‌کند، افزوده است: «چیزی که به ما مربوط است و حق مسلم ما است، طبق مصالح خود عمل می‌کنیم و دیگران نه حق دارند و نه اجازه می‌دهیم که در این خصوص دخالت و صحبت کنند».

بهرام قاسمی ضمن دادن پاسخ منفی به این پرسش که آیا ایران با آزمایش موشکی درصدد ارائه پیامی به دولت جدید آمریکا بوده، گفت: «کار ترامپ از محک زدن گذشته است». او ادامه داد: «طی روزهای اخیر آقای ترامپ و همکارانشان درباره مسائل مختلف جهانی اظهار نظرهایی داشته‌اند و باید دید این اظهارات به چه سرنوشتی دچار می‌شود».

تحریم آمریکایی‌ها "در حال بررسی"

دیپلمات ارشد ایران همچنین در رابطه با "اقدام متقابل ایران در مواجهه با تحریم‌های اخیر آمریکا" گفت: «تفاهم شد تا تعدادی از موسسات، افراد و شرکت‌های آمریکایی به دلیل کمک به عناصر تکفیری همچون داعش و گروه‌هایی که در سرکوب مردم مظلوم فلسطین در کنار رژیم صهیونیستی فعال بودند را در لیست تحریم قرار دهیم».

بهرام قاسمی البته گفت که این موضوع "در حال بررسی" است و  ابراز امیدواری کرد که لیستی از این افراد و شرکت‌ها به‌زودی منتشر شده و رسما اعلام شود.

نگرانی از فرجام برجام

سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین در رابطه با نگرانی‌های موجود از چشم‌انداز برجام در دوران ریاست جمهوری ترامپ، ضمن اشاره به نگاه رئیس جمهوری جدید ایالات متحده به برجام به عنوان "سند ننگینی برای دولت و ملت آمریکا" گفت: «اینکه ترامپ می‌تواند برجام را یکسویه به راحتی نادیده بگیرد و با آن به گونه دیگری برخورد کند، تصور می‌کنم که این بحث ساده‌ای نیست. یک مذاکره و تفاهم چند جانبه بین چند کشور، سازمان ملل و همچنین قطعنامه شورای امنیت را در پی داشته است». او اما باز هم "انتظار" را توصیه کرد و گفت: «اینکه در عمل تصمیمات نهایی دولت آمریکا چه خواهد بود باید صبر کرد».

بهرام قاسمی سپس نتیجه‌گیری کرد: «اگر طبیعی و کمی خوشبینانه فکر کنیم، زمان باید کمک کند که واقعیت‌های برجام و آنچه که رخ داده در درون هیأت حاکمه آمریکا نقش و جایگاه خود را باز کند و آنها را به این آگاهی برساند که دست زدن به بازخوانی و باز کردن مجدد پرونده برجام نه به مصلحت آنهاست و نه منطقه و نه جهان و نمی‌توانند در این زمینه به اجماع برسند».

"ضربه‌ای سنگین به پرستیژ ترامپ"

سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران در رابطه با فرمان اجرایی ترامپ در خصوص محدودیت سفر شهروندان ۷ کشور عمدتا مسلمان‌نشین، از جمله ایران، به آمریکا نیز گفت: «یک تصمیم غلط غیراخلاقی و غیرمنصفانه بود که بازتاب‌های خود را داشت و سیستم قضایی آمریکا نیز بر اساس قوانین آمریکا اقدامات خود را انجام داد که شاهد بودیم».

اشاره بهرام قاسمی به دادگاهی در سیاتل آمریکاست که روز جمعه گذشته (۳ فوریه/ ۱۵ بهمن) با صدور حکمی فرمان اجرایی دونالد ترامپ را به حالت تعلیق درآورد. سپس دولت آمریکا رسما خواستار تجدیدنظر در این حکم شد. اما تلاش حقوقی دولت ترامپ برای ابقای فرمان اجرایی رئیس‌جمهور با ناکامی روبه‌رو شد و دادگاه فرجام فدرال آمریکا درخواست دولت برای تجدید نظر فوری در حکم صادره از سوی دادگاه سیاتل را رد کرد.

سخنگوی وزارت خارجه ایران در این رابطه نیز سیاست "انتظار" را توصیه کرد: «باید صبر کرد تا ببینیم که مسائل در درون آمریکا چگونه پیش می‌رود». قاسمی افزود: «اقدام قضایی ضربه سنگینی را به پرستیژ رئیس‌جمهور جدید‌آمریکا وارد کرد و باید ببینیم که این پروسه تا کجا ادامه می‌یابد و الان خیلی قابل قضاوت و پیش‌بینی نیست».

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، علاوه بر سخنان جنجالی‌اش در جریان کارزار انتخاباتی آمریکا درباره برجام، روز ۲۷ ژانویه (۸ بهمن) طی فرمانی اعطای ویزا به شهروندان ۷ کشور عمدتا مسلمان‌نشین را برای مدت ۹۰ روز متوقف کرد. ایران یکی از این کشورها بود. علاوه بر ایران، عراق، سوریه، یمن، لیبی، سومالی و سودان در فهرست کشورهایی قرار دارند که اعلام شده بود، شهروندان آنها در سفر به ایالات متحده دچار محدودیت خواهند شد.

به موجب فرمان اجرایی ترامپ، مرزهای آمریکا به روی پناهجویان نیز برای ۱۲۰ روز بسته اعلام شد. ترامپ اعلام کرده بود که قصد دارد از این فرصت برای ایجاد سازوکارهای کنترل دقیق‌تر جهت جلوگیری از ورود "تروریست‌های رادیکال اسلامی" به خاک آمریکا استفاده کند.