پرونده‌ی هسته‌ای؛ اختلاف‌های آشکار و پنهان
۱۳۸۶ مهر ۱۴, شنبه
بر اساس توافق‌هایی که دو ماه پیش میان جمهوری اسلامی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاصل شد، ایران ملزم است تا اوایل آذر ماه به پرسش‌های باقی‌مانده در مورد فعالیت‌های هسته‌ایش پاسخ گوید و موارد مبهم را روشن کند. محمد البرادعی مدیرکل آژانس می‌گوید «اگر ایران نتواند به تعهد خود برای پاسخگویی به همه سوالات آژانس عمل کند این امر برای تهران نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت.» البرادعی خاطر نشان می‌کند به ایران گفته است، اگر همه‌ی حقایق را درباره‌ی فعالیت‌های هسته‌ای روشن نکنید هیچ کس نمی‌تواند از شما حمایت کند. آژانس شفاف‌سازی در مورد دامنه‌ی تحقیقات و توانایی تولیدی ایران در زمینه‌ی غنی‌سازی، و نیز توانایی تسلیحاتی کردن مواد هسته‌ای را دو مسئله‌ی کلیدی پرونده‌ی هسته‌ای ایران عنوان می‌کند. به اعتقاد البرادعی این پرونده ماه‌های سرنوشت‌سازی را پیش رو دارد.
به گزارش آسوشیتدپرس خاویر سولانا هماهنگ کننده‌ی سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا روز چهارشنبه اظهار داشته «اوضاع چندان خوب نیست و در واقع بسیار دشوار است.» با این همه حتا آمریکا که ایران را متهم به وقت تلف کردن می‌کند همچنان به یافتن راه‌حلی از طریق گفتگو امیدوار است. رئیس جمهور ایالات متحده، جورج بوش گرچه ایران را تهدیدی برای همسایگانش و آمریکا عنوان کرده می‌گوید حاضر است با همتای ایرانی‌اش محمود احمدی‌نژاد مذاکره کند، به شرطی که ایران فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی را به حالت تعلیق درآورد. دو قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل ایران را ملزم به تعلیق غنی سازی اورانیوم کرده و اعضای این شورا بر اجرای آن پافشاری می‌کنند.
جمهوری اسلامی در عین حال که مذاکره را تنها راه برون رفت از بحران موجود عنوان می‌کند، بارها اعلام کرده تعلیق را به هیچ وجه نمی‌پذیرد. همین تقابل در نظر برخی از تحلیگران، پرونده‌ی هسته‌ای ایران را به بن بست کشانده است. به رغم این، روز جمعه، سیزدهم مهر، محمود احمدی‌نژاد در سخنرانی خود در جمع تظاهر کنندگان روز قدس از کسانی انتقاد می‌کند که «می‌گویند می‌خواهیم راه‌حل ارایه دهیم تا ایران از بن‌بستی که در مساله هسته‌یی قرار گرفته خارج شود.» او با تاکید بر این که، نه ایران که دشمنان در بن بست هستند می‌افزاید «عده‌ای سر خود می‌روند و می‌گویند که می‌خواهند مذاکره کنند و دشمنان نیز چون در بن‌بست قرار گرفته‌اند از آن‌ها استقبال می‌کنند.» ظاهرا منظور او حسن روحانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی است که سال‌ها مذاکرات هسته‌ای را رهبری می‌کرد.
حسن روحانی حدود سه هفته‌ی پیش به آلمان رفت و در دیدار با برخی مقامات این کشور از جمله وزیر امور خارجه دو پیشنهاد برای حل بحران پرونده‌ی هسته‌ای ارایه کرد. او که در مورد راه‌های پیشنهادیش توضیحی نداده، قرار بود با خاویر سولانا نیز مذاکره کند اما این دیدار به دلایل نامعلومی لغو شد. رئیس جمهور در سخنان دیروز خود نامی از روحانی نمی‌برد اما سایت نزدیک به حامیان او، رجانیوز، این سخنان را اشاره‌ی تلویحی به حسن روحانی ذکر می‌کند که در این سایت به «دیپلماسی موازی و مشکوک» متهم است. این سایت خبری پیش از این، سفر روحانی به آلمان را «چالش‌سازی برای دیپلماسی رسمی» خوانده بود.
به گزارش ایسنا سخنگوی دولت، غلامحسین الهام، ۲۸ شهریور، با اشاره به سفر روحانی تاکید کرده است «اگر بخواهند با برخی سیاست‌ها و گفت‌وگوها در مسیر هسته‌یی ایران که ناشی از عزم ملت ایران است تغییراتی ایجاد کنند در اشتباه هستند.» این در حالی است که روحانی لااقل در سحنان علنی خود در آلمان دقیقا همان مواضعی را اعلام کرد که اعضای دولت و تیم فعلی مذاکره‌کننده‌ی هسته‌ای بیان می‌کنند. روحانی در آلمان گفته است «تحریم‌های اقتصادی تأثیری در اراده مردم و سیاستمداران ایران ندارد.» او همچنین خواست تعلیق غنی‌سازی را مردود خوانده و توصیه می‌کند غرب تهدید و تحریم را رها کند. و به این ترتیب دلایل واقعی اختلاف‌های موجود در ابهام قرار دارد. انتقاد به سفر روحانی در حالی صورت می‌گیرد که او مدعی است رفتنش به آلمان با اطلاع منوچهر متکی، وزیر امور خارجه و علی لاریجانی دبیر فعلی شورای عالی امنیت ملی انجام شده. افزون بر این روحانی، که نماینده‌ی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر مذهبی جمهوری اسلامی در این شوراست ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام را نیز بر عهده دارد.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران