پرونده‌ی هسته‌ای و نقش ایران در منطقه
۱۳۸۵ اسفند ۸, سه‌شنبه
شامگاه دوشنبه دور نخست مذاکرات نمایندگان پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل و آلمان درباره‌ی پرونده‌ی هسته‌ای ایران بی‌نتیجه به پایان رسید. قرار است این رایزنی‌ها که پشت درهای بسته انجام شد روز پنجشنبه تلفنی ادامه یابد.
در حالی که از نتایج این دیدار اطلاع چندانی منتشر نشده طرفین، به ویژه آمریکا و ایران، پیام‌هایی از طریق رسانه‌ها تبادل می‌کنند. محتوای این پیام‌ها اغلب حکایت از تمایل به یافتن راهی برای از سرگیری مذاکرات دارد اما طرف‌های غربی تاکید دارند که پیش‌شرط آن پذیرش قطعنامه ۱۷۳۷ و تعلیق غنی‌سازی اورانیوم است.
علی لاریجانی مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران در حاشیه‌ی سفرش به آفریقای جنوبی در مورد اظهارات کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه‌ی ایالات متحده مبنی بر آمادگی این کشور برای مذاکره‌ی مستقیم با ایران گفت «ما براى اين نوع موضعگيري‌ها كه از طريق كانال‌هاى رسانه‌اى انجام می‌شود، اعتبارى قائل نيستيم.»
لاریجانی ضمن رد پیش‌شرط تعلیق غنی سازی خواستار درخواست رسمی آمریکا برای مذاکره شد و اعلام کرد ایران چنین درخواستی را با نگاه مثبت بررسی خواهد کرد.
مقامات ایران و آمریکا بارها تاکید کرده‌اند که اختلاف این دو کشور فراتر از مسئله‌ی هسته‌ای است و به مسائل منطقه مربوط است.
روز گذشته محسن رضایی فرمانده سابق سپاه و دبير فعلی مجمع تشخيص مصلحت نظام در پنجمين «همايش پيشكسوتان جهاد و شهادت» گفته است «بحث اصلا هسته‌اى نيست. انرژى هسته‌اى بخشى از حق مسلم ماست؛ حق اصلى و مسلم ما اين است كه ما به يك قدرت منطقه‌اى تبديل شويم. ما ملتى هستيم كه مي‌توانيم در منطقه ايفاى نقش كنيم و می‌خواهند اين نقش را از ما بگيرند.»
رضایی با اشاره به این که «تمام تلاش‌هايى كه صورت می‌گيرد، از جمله مسائل هسته‌ای، براى مهار ايران در منطقه است» می‌افزاید «آمريكا می‌خواهد جلوى توسعه يافتگى و نفوذ ايران در منطقه را بگيرد و دليل مخالفتش با انرژى هسته‌اى هم همين است.»
او اعتقاد دارد که اکنون مسئله‌ی آمریکا این است که «از اين به بعد تضاد در منطقه تضاد ايران و آمريكاست و تضاد هم بر سر اين است كه صاحب و سرپرست منطقه چه كشورى باشد؟ ايران يا آمريكا؟»
اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نیز روز گذشته در جمع روحانیون عقیدتی - سیاسی ناجا ضمن اشاره به این که حضور آمریکا «در منطقه آنها را آسیب پذیرتر کرده»، گفت «مهم ترین مانع آمریکا در منطقه، جمهوری اسلامی است و هر جا که می‌رود به دیوار بلندی می‌خورد که به شکلی به ایران مربوط می‌شود.» [ایسنا، ۷ اسفند]
همچنین علی لاريجانی، در حاشیه‌ی دیدار خود با رئیس جمهور آفریقای جنوبی «خواهان آن شد که آمريکا جايگاه ايران را در منطقه به رسميت بشناسد.» [ایرنا، ۶ اسفند] در همین ارتباط وزیر امور خارجه‌ی آمریکا روز گذشته در گفتگو با فاکس‌نیوز گفته است «مشکل واشنگتن با تهران فراتر از منازعه هسته‌ای است، زیرا این کشور فعالیت‌های دیگری انجام می‌دهد که لازم است متوقف شود.»
بنا به گزارش خبرگزاری فارس منوچهر متکی، وزیر امور خارجه، در ارزيابى خود از اظهارات ديگ چنى مبنى بر اين كه آمريكا از هيچ گزينه‌اى براى مقابله با برنامه هسته‌اى ايران كوتاهى نخواهد كرد، گفت «جمهورى اسلامى ايران خود را براى هر دو گزينه مرتبط با مسائل منطقه و پرونده هسته‌اى آماده كرده است؛ البته ترجيح ما گزينه دوم است كه مبتنى بر تعامل و همكاری‌هاى سازنده می‌باشد.» [فارس، ۵ اسفند]
در روزهای گذشته بار دیگر مقام‌های ایران به صراحت اعلام کرده‌اند که مواضع ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای در نهایت توسط آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی تعیین و به وسیله‌ی مقامات مسئول از جمله رئیس جمهور اعلام و پیگیری می‌شود. با این همه اظهارات محمود احمدی‌نژاد در مورد دور انداختن ترمز و دنده‌عقب قطار هسته‌ای و غیرقابل‌توقف بودن آن، واکنش‌های متفاوتی به همراه داشته است.
کاندولیزا رایس در یک جدل لفظی گفته است ایران نیازی به عقب رفتن ندارد بلکه باید دکمه‌ی توقف غنی‌سازی را فشار دهد، «آنگاه ما می‌توانيم بر سر ميز مذاکرات برويم و درباره چگونگى حرکت به جلو صحبت کنيم.» خاویر سولانا، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز در این باره گفته است «هر چیزی از جمله غنی‌سازی اورانیوم در تهران قابل توقف است.» [مهر، ۷ اسفند]
احمدی‌نژاد به دنبال این سخنان، مانند دیگر مقام‌های ایرانی از آمادگی برای از سرگیری مذاکرات نیز سخن گفته است. گرچه سخنان محمود احمدی‌نژاد در بعضی از محافل داخلی با مخالفت همراه بوده، به نظر می‌رسد مقام‌های بلندپایه‌ی ایران و نمایندگان جناح‌های مختلف سیاسی، در روزهای گذشته تلاش می‌کنند تا حد ممکن، وحدت و یکپارچگی خود را در مورد پرونده‌ی هسته‌ای حفظ کنند.
با این همه کاندولیزا رایس مدعی است «اگر به بحث‌هايى که در ايران می‌گذرد نگاه کنيم می‌بينيم افرادى در کشور هستند که سياست‌هايى که تهران را حقيقتاً به انزوا می‌کشاند، زير سوال برده‌اند.»
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران