پنجاهمین سالروز انقلاب کوبا

فیدل کاسترو که به "رهبر اعظم" (Máximo Lider) شهرت دارد، تا هنگام کناره‌گیری خود و سپردن عنان حکومت به برادرش رائول کاسترو، به مدت پنج دهه سرنوشت کوبا را رقم زد.

جوانان خواستار دگرگونی هستند

امروز انقلاب و روحیه‌ی انقلابیگری رو به افول گذاشته است. اغلب شهروندان کوبا جوان‌تر از این هستند که قیام انقلابیون را در ۵۰ سال پیش تجربه کرده باشند. این جوانان از انقلاب تغییر و دگرگونی را انتظار دارند. سخنان برادران کاسترو برای آنها بیشتر یک شعار است.

«یا مرگ یا میهن، ما پیروز خواهیم شد». این شعاری است که ۵۰ سال پیش علیه باتیستای خودکامه سر داده شد و هنوز می‌توان آن را بر روی دیوارها مشاهده کرد.

شکست اقتصادی فیدل

انقلاب کوبا از نظر اجتماعی − سیاسی کشور را به پیش راند. در مقایسه با دیگر کشورهای آمریکای لاتین، آموزش و بهداشت در کوبا همچنان در سطح بالایی است. مرگ و میر در میان کودکان حتا از ایالات متحده‌ی آمریکا نیز کمتر است.

ولی فیدل کاسترو در حوزه‌ی اقتصاد ناکام ماند. وی پیش از سرنگونی دیکتاتوری در کوبا گفته بود: «دلیلی برای فقر نیست و بازارها باید انباشته از کالا باشد». ولی امروز چپ‌های قدیمی هواخواه کوبا در آلمان مجبورند با شعار "شیر برای کودکان کوبا" کمک جمع‌آوری کنند. و این شاهدی است بر وجود فقر در کوبا.

کاسترو می‌خواست همه چیز را کنترل کند و به آن مرکزیت بدهد. اگر دهقانی در قلب مناطق شرقی به یک داس احتیاج داشت، باید آن را از پایتخت، هاوانا تقاضا کند. از سوی دیگر اجرت کار بر روی زمین کشاورزی با واحد پولی پزو پرداخت نمی‌شود، بلکه با یک حقوق ناچیز از کارگاه‌های دولتی جبران می‌شود.

از این رو کار بر روی زمین به صرفه نیست. پیامد چنین سیاستی این بود که نیمی از زمین‌های کشاورزی بایر مانده‌ و تولیداتی که در بازارها عرضه می‌شوند، ناچیز‌ند.

از شور و شعف انقلابی دیگر خبری نیست

از شور و شعف و شیفتگی اول ژانویه‌ی ۱۹۵۹، آن زمان که فیدل کاسترو خبر فرار دیکتاتور را به مردم داد و گفت: «این خودکامگی سرنگون شده است»، دیگر خبری نیست.

در واقع کوبا جزیره‌‌ای است نسبتا بی‌اهمیت در دریای کارائیت با ۱۱ میلیون جمعیت.

این کشور جز فلز نیکل، مواد خام قابل ملاحظه‌ی دیگری ندارد. ولی انقلاب کوبا به برج فانوس مردمان تحت ستم‌‌دیده‌ی آمریکای لاتین، جهان سوم و جنبش دانشجویی بدل شد. علاوه بر این کوبا به کانون جنگ سرد سوق یافت و می‌رفت که جرقه‌ی یک جنگ جهانی سوم در این کشور زده شود.

افتخارات و ناکامی‌ها

پنجاه سال تمام برادران کاسترو توانستند، با وجود سوءقصدهای متعدد، تلاش برای سرنگونی و تحریم‌اقتصادی در برابر دشمن بزرگ خود آمریکا مقاومت کنند. این را باید جزو افتخارات ایشان گذارد. ولی این دو برادر نه آزادی اقتصادی را برای زیردستان خود می‌پذیرند و نه آزادی بیان را. و این را باید جزو ناکامی‌های ایشان گذارد.