پيشنهادهاى تازه براى مبارزه با فقر و گرسنگى در جهان

برنامه سازمان ملل متحد، كه عنوان ”اهداف هزاره نو” را بر پيشانى دارد، علاوه بر كاهش فقر و گرسنگى، هدف هاى ديگرى را نيز پيش روى جامعه جهانى قرار داده است. كاهش مرگ و مير كودكان و تامين آموزش ابتدائى براى همه آنان، برابر حقوقى زنان با مردان، بهبود بهداشت و درمان مادران، مبارزه جدى تر با ايدز، مالاريا و ساير بيمارى هاى مسرى، بهبود حفاظت محيط زيست و ايجاد مشاركت جهانى در عمران كشورهاى فقير، در شمار اين هدف ها است.

از فرداى وقوع زلزله دريائى در آسيا، اين پرسش، بيش از هميشه مطرح شده است كه دستيابى به اهداف هزاره نو، اصولا تا چه حد عملى است و جامعه جهانى ظرف پنج سال گذشته آيا اقدام مهمى در اين زمينه كرده است؟

پاسخ اين پرسش، در حال حاضر منفى است. كشورهاى امضاكننده برنامه سازمان ملل متحد، در پنج سال اخير، به مسئوليت هاى خود كمتر عمل كرده اند. هم سازمان ملل متحد اين را اعلام مى كند و هم خود كشورهاى امضاكننده. به همين دليل، در دوران كوتاه پس از زلزله دريائى آسيا، رهبران برخى از كشورهاى جهان، پيشنهادهاى تازه اى را براى بهبود كمك هاى عمرانى جهان سوم مطرح ساخته اند و هركدام بر اين عقيده اند كه پيشنهاد آن ها، راه رسيدن به اهداف هزاره نو را هموارتر خواهد ساخت.

به عنوان نمونه، در همايش اقتصاد جهانى كه ژانويه امسال در شهرك داوز سويس برگزار شد، ژاك شيراك رئيس جمهور فرانسه پيشنهاد تصويب نوعى ”ماليات همبستگى” را پيشنهاد كرد كه بايد بر انتقال پول، سوخت هواپيما و بليت پروازها بسته شود. آقاى شيراك، براين عقيده است كه با اين كار مى توان سالانه دهها ميليارد دلار براى كمك به كشورهاى فقير تامين كرد.

نمونه ديگر، پيشنهاد تونى بلر نخست وزير انگلستان در زمينه ايجاد يك اتحاد جهانى براى پشتيبانى از آفريقا است. دولت انگلستان، از چندماه پيش، روى طرحى كار مى كند كه به نظر رهبران اين كشور در شرايط فعلى مى تواند امكانات كمك بيشتر به عمران جهان سوم را فراهم آورد. انگلستان خواستار افزايش بودجه عمرانى كشورهاى صنعتى است، اما با توجه به آن كه بيشتر اين كشورها اكنون با كسر بودجه روبرو هستند، طرحى را براى ايجاد يك صندوق اعتبارات جهانى تازه تهيه كرده است. دولت ها مى توانند به جاى بخشى از پرداخت هاى نقدى، با تسليم اوراق بهادار، امروز كمك هاى عمرانى بيشترى براى مبارزه با فقر در جهان تامين كنند و آن را در آينده بپردازند. پيش از اين، در چارچوب برنامه اتحاد جهانى براى واكسيناسيون، اين نوع پيش پرداخت ها تحقق يافته است.

دولتمردان انگليسى بر اين عقيده اند كه در صورت ايجاد سيستم تازه، تا سال ۲۰۱۵ هر سال ۵۰ ميليارد دلار براى مبارزه با فقر و گرسنگى تامين خواهد شد. به اين ترتيب، بودجه كمك هاى عمرانى جهان بيش از دو سوم ميزان فعلى افزايش خواهد يافت. البته طرح تازه در صورتى تحقق خواهد يافت كه بانك جهانى و بانك سرمايه گذارى اروپا، اوراق بهادار سپرده شده از سوى دولت ها را نقد كنند. وجوه حاصله، مى بايست از سوى بانك جهانى و موسسات وابسته به آن، ميان كشورهاى دريافت كننده توزيع شود.

دولت انگلستان اعلام كرده است كه هم در نقش رياست كشورهاى گروه هشت و هم در مقام رياست اتحاديه اروپا، براى اهداف سازمان ملل متحد در زمينه كاهش فقر و گرسنگى نقش محورى قائل خواهد شد. نخست وزير انگلستان مايل است پيش از برگزارى انتخابات آينده، با در دست گرفتن ابتكار كمك بيشتر به كشورهاى فقير، نقشى را كه به عنوان مهمترين متحد آمريكا در جنگ عراق داشته است كم رنگ تر و نقش تازه خود را به عنوان دوست كشورهاى فقير عمده تر كند.

پيشنهاد انگلستان، در آلمان با استقبال وزير كمك هاى عمرانى روبرو شده است. وزير كمك هاى عمرانى آلمان، پيش از طرح پيشنهاد انگلستان گفته بود: ”براى رسيدن به هدف هاى عمرانى جهان، به سالانه ۵۰ ميليارد دلار بودجه اضافى نياز است”. پس از طرح پيشنهاد انگلستان، وى گفت: ”من فكر نمى كنم كه بدون تلاش هاى تازه بتوانيم وسائل لازم را براى توسعه جهانى فراهم كنيم. به اين دليل جزو كسانى هستم كه از ابتكار انگلستان پشتيبانى مى كنم. ما، اگر امروز بيشتر سرمايه گذارى كنيم، در آينده گرفتار بحران بزرگ نخواهيم شد”.