پیگیری اخراج افغانى‌ها از ايران از اوايل سال آينده
۱۳۸۵ بهمن ۵, پنجشنبه
فرمانده‌ی نيروی انتظامی اسماعيل احمدی‌مقدم در تازه‌ترين اظهارات خود بار ديگر به مسئله‌ی اخراج خارجيانی اشاره كرد كه بدون مجوز در ايران سكونت دارند. او می‌گويد «در حال حاضر با توجه به سرمای بسيار سخت و طاقت‌فرسای افغانستان و همچنين وجود مشكلات معيشتی برای آنان تا حدودی طرد افاغنه از كشور با كندی پيش می‌رود، اما اميدواريم در ارديبهشت اين امر با سرعت بيشتری صورت پذيرد.» احمدی‌مقدم می‌افزايد «يكی از اقداماتی كه برای جلوگيری از ورود اتباع بيگانه به كشور انجام داده‌ايم، ديوار و كانال‌كشی مرزهای شرقی كشور است كه تا‌كنون ۳۰۰ كيلومتر از اين طرح را انجام داده‌ايم و انتظار می‌رود تا پايان سال اين امر به پايان برسد.»
طرح بازگرداندن خارجيان از سال ۱۳۸۱ مطرح و پيگيری می‌شود اما تا كنون با موفقيت چندانی همراه نبوده است. حدود يك ماه پيش عليرضا احمدی، رييس اداره تابعيت و امور پناهندگان وزارت امور خارجه در گفتگويی با ايسنا به تشريح علت‌های شكست طرح بازگشت داوطلبانه‌ی افغانيهای مقيم ايران پرداخت. او معتقد است «بايد پس از ۲۷ سال، مشكل رسيدگی به امور افغانهای ساكن ايران و افغانهايی كه هر روز از مرزهای كشورمان تردد می‌كنند را تا به حال حل می‌كرديم و خودمان را با «نمی‌شودها» و «اما اگرها» سرگرم و قانع نمی‌كرديم.» احمدی با اشاره به آسان بود تردد‌های غيرمجاز در مرزها می‌افزايد «پس از سالها مقاومت در مرزهای شرقی، هنوز هم بزرگترين مشكل خود را انسداد مرزها اعلام می‌كنيم؛ حال آن كه در مورد قرارگاهی كه برای رسيدگی جدی به اين مساله در مرز احداث كرده‌ايم، توجه كافی نداريم.»
بنا به گزارش ايسنا احمد حسينی، مدير كل امور اتباع و مهاجرين خارجی وزارت كشور، شهريور ماه امسال از برنامه دولت برای ساماندهی اتباع مجاز افغانی تا سه ماه آينده (پايان آذر ماه) خبر داده بود. با اين همه همچنان آمار دقيقی از تعداد افغانهای ساكن ايران در دست نيست. چندی پيش احمد حسينی در نشستی در كابل تعداد افغانها در ايران را ۱ ميليون و ۹۳۰ هزار نفر اعلام كرد و افزود «از اين تعداد ۹۲۰هزار تن پناهندگان ثبت نام شده و بقيه ثبت نام نشده هستند.» اين در حالی است كه محمدحسن صالحی مرام، مديركل اشتغال اتباع خارجی وزارت كار و امور اجتماعی مهرماه امسال تعداد افغانی‌های غيرمجاز در ايران را ۳ ميليون نفر اعلام كرده است. صالحی مرام همچنين از آغاز طرح اخراج خارجيان غيرمجاز از ششم آبان ماه خبر داده بود. به گفته او قرار است تا پايان سال ۵۰۰ هزار نفر از كشور اخراج شوند.
جنگ، بيكاری و فقر شديد ميليونها افغانی را در ربع قرن گذتشه آواره كرده است. اوضاع نابسامان افغانستان بازگشت فوری پناهندگان به كشورشان را ناممكن می‌كند. با آغاز زمستان يك موسسه بين‌المللی [اكسفام] كه در مناطق مركزی افغانستان فعال است گزارش داد كه نيمی از مردم اين منطقه به دليل خشكسالی با خطر قحطی و گرسنگی روبرو هستند. در اين گزارش تحقيقی همچنين اشاره شده «مردان اين مناطق به علت تداوم خشكسالی طی پنج سال اخير مجبور به مهاجرت به ايران و پاكستان شده و اكنون زنان و كودكان با مشكلات زيادی دست و پنجه نرم می‌كنند.» اندكی پيش از ارايه اين گزارش دولت افغانستان اعلام كرده بود كه به دليل خشكسالی‌های سالهای اخير «دو ميليون و ۵۰۰هزار نفر در سراسر افغانستان با خطر گرسنگی روبرو هستند.» [ايرنا، ۶آذر ۸۵]
با توجه به واقعيتهای كنونی افغانستان به نظر نمی‌رسد كه معضل پناهندگان افغانی كه اغلب به صورت نيروی كار ارزان در كشورهای همسايه به كار مشغولند به سادگی قابل حل باشد. حضور پناهندگان افغانی در ايران و پاكستان هزينه‌ی بسياری بر كشورهای همسايه تحميل می‌كند. مهرماه سال جاری احمد حسينی در پنجاه وهفتمين نشست كميته اجرايی كميساريای سازمان ملل متحد در ژنو اعلام كرد «ايران پس از دو دهه ميزبانی اتباع افغانی بدون كمكهای مناسب بين‌المللی در حال حاضر ديگر قادر به رسيدگی به امور اتباع مثل گذشته نيست و كمكهای بين‌المللی جوابگوی هزينه‌های دولت و مردم ايران نمی‌باشد.» با اين همه بسياری از صنايع و بخشهای بزرگی از فعاليتهای ساختمانی و خدمات در ايران از نيروی ارزان كارگران مهاجران سود می‌برند و از حضور پناهندگان ناخشنود نيستند.
بهزاد كشميری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران