چالش میان حفظ امنیت و رعایت حقوق بشر
۱۳۸۷ اسفند ۱۵, پنجشنبه
نام این ناظر ویژه مارتین شاینین است. وی را می‌توان دیده‌‌‌بان حقوق بشر در مبارزه با ترور خواند. وظیفه‌ی او، نظارت بر چگونگی رفتارها و اقدام‌های دولت‌ها در برابر تروریست‌هاست. این پروفسور ۵۴ ساله‌ی فنلاندی، استاد حقوق ملل است و قرار است گزارش تطبیقی سال ۲۰۰۸ را در روز دهم مارس به مقامات سازمان ملل ارائه کند. گزارش وی، شامل نمونه‌ها و شواهد نقض حقوق بشر در نوع دستگیری، بازجویی، مجازات، نگهداری و رفتار با تروریست‌های احتمالی در سال گذشته خواهد بود.
عبارت "مبارزه" یا حتی "جنگ" با تروریسم پس از یازدهم سپتامبر بر سر زبان‌ها افتاد. این اصطلاح را پس از آن، تقریبا تمامی کشورهای عضو سازمان ملل به کار برده‌اند. پیش از یازدهم سپتامبر، کار ناظران ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل، توجه به حقوقی چون آموزش، تغذیه، آزادی مذاهب یا سایر وجوه حقوق بشری در کشورهایی چون سودان یا کنگو بود.
اما ماموریت شاینین که از سال ۲۰۰۵ آغاز شد، اساس دیگری داشت. ابعاد کار او به مراتب وسیع‌تر بودند و شامل بررسی نمونه‌ها در همه‌ی کشورها می‌شدند. نخستین گزارش سالانه‌ی شاینین در سال ۲۰۰۷ ارائه شد. این گزارش در برگیرنده‌ی چگونگی اقدام‌های ۳۵ کشور در رویارویی با تروریسم بود. شاینین در این گزارش به یک مشکل محوری اشاره داشت و آن اینکه، روندی قانونی و حقوقی در مورد افراد مظنون به عملیات تروریستی در غالب کشورها طی نمی‌شود.
شاینین در نخستین بازدید خود از بازداشتگاه گوانتانامو، از فقدان رفتار حقوقی با زندانیان انتقاد کرد. همین موجب شد که دولت آمریکا به کرات به وی بتازد. این حملات منجر به عقب‌نشینی شاینین نشد و او حتی در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، به هر دو رقیب در رابطه با شرایط گوانتانامو هشدار داد. شاینین بود که گفت، رییس جمهور جدید آمریکا باید برنامه‌ای برای بستن گوانتانامو ارائه دهد.
اوباما پس از رسیدن به مقام ریاست جمهوری آمریکا، این انتظار را برآورده کرد. اما مارتین شاینین، دو درخواست دیگر نیز دارد. او می‌خواهد هم بی‌گناهان تبرئه شوند و هم متهمانی که شواهد کافی علیه آنها وجود دارد، در برابر یک محکمه‌ی صالح و غیرنظامی آمریکایی قرار گیرند.
مارتین شاینین به سرسختی، پایداری در ارزش‌ها و استقلال رای و عمل در قبال دولت‌ها شهرت دارد. چه بسا این حقوقدان فنلاندی موفق شود در سال ۲۰۰۹، به این خواست‌ها جامه‌ی عمل بپوشاند.