چرنوبیل، ۲۳ سال پس از انفجار
۱۳۸۸ اردیبهشت ۶, یکشنبه
پیامدهای آنچه که در شب ۲۶ آوریل سال ۱۹۸۶ در چرنوبیل اتفاق افتاد، تا سال‌ها بعد نیز ادامه داشت. ده‌ها هزار نفر قربانی تشعشات رادیواکتیو شدند و بیماری‌های ناشی از این انفجار اتمی گریبان صدها هزار تن دیگر را نیز گرفت. در این میان برخی از قسمت‌های اروپا هم از تشعشعات مصون نماندند و بسیاری مجبور به دست و پنجه نرم کردن با آسیب‌هایی شدند که سلامتی آنها را تحت تأثیر قرار داده بود.
در حال حاضر به نظر می‌رسد که درگیری برای تصاحب مقام‌‌های دولتی، انتخابات، بحران اقتصادی و بحث بر سر ائتلاف میان احزاب در اوکراین، بیشتر از همه فکر و ذهن سیاستمداران این کشور را به خود اختصاص داده است و فاجعه‌ی اتمی چرنوبیل در این بین چندان جایی ندارد.
با این همه، دو روز مانده به سالگرد این فاجعه، یعنی در روز ۲۴ آوریل، تحویل یک انبار مخصوص زباله‌های رادیواکتیوی از سوی یک شرکت آلمانی، موجب شد تا وزیر حوادث غیرمترقبه اوکراین نامی از چرنوبیل ببرد. پروژه‌ی ساخت این انبار که کمیسیون اروپا نیز با پرداخت بیش از ۴۳ میلیون یورو در آن سهیم بوده است، این امکان را می‌‌‌دهد که زباله‌هایی با میزان بالای رادیواکتیو برای انبار شدن نهایی آماده شوند.
در گام نخست، زباله‌هایی که میزان رادیواکتیو آنها کم یا متوسط است، دسته‌بندی شده و سپس سوخته یا فشرده می‌شوند، یا اینکه آنها را در بلوک‌های سیمانی دفن می‌کنند.
وضعیت ایمنی نه چندان مناسب
همه‌ی کارشناسان بر سر این نکته هم‌عقیده‌اند که این انبار به طور چشمگیری منجر به بهتر شدن وضعیت اکولوژیکی پیرامون این منطقه شده است. هم‌اکنون مذاکراتی نیز با اتحادیه‌ی اروپا و بانک اروپا در مورد کمک‌های مالی برای بازسازی در جریان است.
در ابتدای سال جاری میلادی، بانک اروپایی به اوکراین یک کمک ۱۳۵ میلیون یورویی وعده داد تا در جهت بازسازی و همچنین ایمن‌سازی رآکتور منفجر شده به کار گرفته شود. در حدود نیمی از این مبلغ در روند ساخت یک پوشش محافظتی فلزی هزینه خواهد شد. ساخت این پوشش از مدتها پیش آغاز شده است و بر روی رآکتور ویران‌شده کشیده خواهد شد.
تا به اینجا تنها از یک پوشش بتونی به عنوان محافظ رآکتور استفاده می‌شده که از لحاظ ایمنی وضعیت چندان مطلوبی ندارد. در بدنه‌ی آن چند سوراخ دیده می‌شوند که آب باران از آنها به داخل نفوذ می‌کند.
با این حال به گفته‌ی آندره ساوین، مسئول اجرایی این پروژه، در طی چهار سال گذشته، این پوشش بتونی ایمن‌سازی شده است. او می‌گوید: «بدون تردید این پوشش تا ۲۰ سال آینده همچنان ایمن است. اما تازه زمانی که ما یک محفظه‌ی ایمنی مطممئن‌تر ساختیم، می‌توانیم با خیال راحت و بدون هیچ خطری مواد قابل اشتعال را از آن‌جا خارج کنیم.»
ساکنان در ترس از دست دادن مزایا
کارشناسان از مدتها پیش، از دولت اوکراین انتقاد می‌کردند که به اندازه‌ی کافی به فکر ایمن‌سازی این نیروگاه اتمی غیر فعال، نبوده است. افزون بر آن، ساخت این محفظه‌ی ایمنی نیز همواره با تأخیر همراه بوده که مهمترین دلیل آن را وجود بحران دائمی در دولت اوکراین می‌دانند.
علیرغم تمام این مسائل، وزیر حوادث غیرمترقبه‌ی اوکراین نسبت به آینده خوشبین است. نتیجه‌ی تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که در بیش از ۳۰۰ روستا نشانی از آلودگی اتمی دیده نمی‌شود و این مناطق را می‌توان مناطقی پاک دانست.
هرچند بسیاری از ساکنان، مخالف این تغییرات هستند. مهمترین دلیل این مخالفت نیز ترس از دست دادن تمام امتیازاتی است که آنها طی این سال‌ها به خاطر زندگی در مناطق آلوده از دولت می‌گرفته‌اند. با در نظر گرفتن بحران اقتصادی وخیمی که در حال حاضر در اوکراین حاکم است، این امر برای مردم این مناطق به منزله‌ی یک فاجعه‌ی دیگر است، تنها از نوعی دیگر.