چشم انداز تيره‌ى صلح در خاورميانه
۱۳۸۵ مرداد ۴, چهارشنبه
از كسى كه قرار است ميانجيگرى كند و صلح به بار آورد، در واقع بايد انتظار بيشترى داشت. وزير خارجه‌ى آمريكا نخست يك هفته صبر كرد تا دست‌كم براى گفتگو با طرفين دعوا به خاورميانه بيايد. سپس به آن بسنده كرد كه به لبنان قول كمك انسانى و پشتيبانى براى بازسازى بدهد. استنباط روشنى كه ديدار او از لبنان ايجاد كرد اين بود كه حاصل اين ديدار ناچيز و با تاخير است.
اما اگر واقعبينانه بخواهيم، آيا بايد انتظار بيشترى مى‌داشتيم؟ به ندرت. زيرا حكومت واشنگتن از همان آغاز آشكار ساخت كه نه تنها براى انگيزه‌ى اسراييل تفاهم كامل دارد، بلكه حاضر است تاريخ تلاش براى حل مساله را با اورشليم تنظيم كند. اما واشنگتن هم مانند اورشليم دستپاچه شد: مدت عمليات نظامى اسراييل در لبنان، در آغاز «چندين روز» و سپس «چندين هفته» پيش‌بينى شده بود. و پيش از سر آمدن اين مهلت، واشنگتن نه مى‌خواست از آتش بس صحبت كند و نه از مداخله‌ى نيروهاى بين‌المللى. اما وزير خارجه‌ى آمريكا براى اينكه اميد براى پايان خشونت را از بين نبرد، هر دو نكته‌ى ياد شده را مطرح كرد و به آن اعلام اين خبررا نيز افزود كه روز چهارشنبه در رم و در چارچوب بين‌المللى در مورد امكانات حل مساله گفتگو خواهد شد.
اين خبر هر اندازه هم آهنگ مثبتى داشته باشد، به اسراييل چند روز فرصت بيشترى مى‌دهد تا به هدف جنگى خود يعنى نابودى حزب‌الله دست يابد. هدفى كه همه و بويژه خود اسراييل بايد بدانند كه در چنين مدت كوتاهى قابل دسترس نيست. هيچكس مانند اسراييل اين تجربه را در جنوب لبنان نكرده است كه يك كارزار نظامى چگونه مى‌تواند به يك اشغال ۱۸ ساله تبديل شود.
و اين امر هم تجربه شده است كه همانطور كه توپخانه‌ى اسراييل در نوامبر ۱۹۹۶ آوارگان لبنانى را در اردوگاه كفرقناى سازمان ملل كشت، اينك هم بمباران پست ناظران سازمان ملل در جنوب لبنان كه براى همگان شناخته شده بود، چهار سرباز كلاه آبى را مى‌كشد. اينكه سرزنش كوفى عنان مبنى بر تعمدى بودن اين اقدام درست است يا ابراز تاسف اسراييل، نهايتا اهميتى ندارد. اين پيشامد نشان مى‌دهد كه مداخله‌ى بين‌المللى در جنوب لبنان، بايد صورت ديگرى به خود گيرد تا آنچا كه تا كنون داشته است.
اما اينكه چنين مداخله‌اى چگونه خواهد بود و چه كسى با كدام نمايندگى بايد در آن شركت كند و شركت خواهد كرد، در نشست امروز رم تصويب خواهد شد. نظريات شركت كنندگان اين نشست تا كنون متفاوت بوده است، اما شايد مرگ ناظران سازمان ملل بتواند روند تصميم‌گيرى را سرعت بخشد، كارى كه مرگ صدها غيرنظامى و آواره شدن صدها هزار تن تا كنون نتوانسته انجام دهد.
بايد در نظر داشت كه رم براى كنفرانس صلح نيست، بلكه تلاشى است براى پايان دادن به پيكارها و آغازى است براى عادى‌سازى اوضاع در لبنان. نيروهاى بين‌المللى نيز قرار نيست آرامش و صلح را با جبر تحميل كنند، بلكه بايد از آن محافظت كنند. اما براى اين منظور نخست بايد آرامش و صلح را برقرار ساخت. به نظر نمى‌رسد كه چنين امرى بلاواسطه عملى خواهد شد. اسراييل در هر صورت قاعده‌ى زبانى خود را دارد: تا آمدن نيروهاى بين‌المللى، خود ما آرامش و نظم را برقرار مى‌سازيم. به عبارت ديگر: آنچه را كه تا كنون كرده‌ايم ادامه مى‌دهيم.
پتر فيليپ