چشم انداز سياست آمريكا در قبال خاورميانه پس از درگذشت عرفات

جرج دبليو بوش كه براى بار دوم به رياست جمهورى آمريكا انتخاب شده، در پاسخ به اين پرسش كه برنامه هايش در خاورميانه در طى چهار سال آينده چه خواهند بود، تصريح نموده: برقرارى صلح در خاورميانه گامى مهم و تعيين كننده در جهت حفظ صلح در جهان است و من اميدوارم كه پيشرفتهاى خوبى كسب كنيم.

البته كارشناسان آمريكايى در امور خاورميانه نسبت به اين موضوع چندان خوشبين نيستند. Flynt Leverett كه تا يك سال و نيم پيش، عضو شوراى امنيت ملى و مسئول سياست دولت بوش در قبال خاورميانه بود، معتقد است: ”من شك دارم كه دولت آمريكا از قابليت و صلاحيت ديپلماتيك لازم براى پيشبرد فرايند صلح برخوردار باشد. با مرگ ياسر عرفات، در رهبرى فلسيطين خلا قدرت به وجود آمده است.”

جيمز زاگبى رييس انستيتو آمريكايى عربى بر اين باور است كه جانشينى كه مقام و اعتبار لازم را در انجام مذاكراتى موفق در جهت برقرارى صلح داشته باشد، ديده نميشود. وى خاطر نشان ميسازد: ”رهبرى فلسطين به حامى و پشتيبانى چون ايالات متحده نياز دارد، كه پشت آنان بايستد، به آنان اعتبار ببخشد و از اسراييل خواستار سازش شود.“

به اعتقاد مارتين اينديك از انستيتو معتبر بروكينگز، ايالات متحده ميتواند در امر انتخاب جانشينى براى عرفات فعال شود.

اينديك كه زمانى سفير آمريكا در اسراييل بود و از اين رو بخوبى با سياست آريل شارون نخست وزير اسراييل آشناست، متذكر ميشود: ”شارون با دقت تمام به اين نكته توجه داشته كه بين اسراييل و آمريكا، كوچكترين نفاقى پديد نيايد. اگر وى ببيند كه رييس جمهور آمريكا، درخواستى جدى و قاطعانه دارد، برنامه هايش را با او هماهنگ خواهد كرد. آينده رهبرى فلسطين تا اندازه زيادى به شارون بستگى دارد، اما تصميمات او هم به تصميگيريهاى بوش وابسته است.”

البته دولت بوش در اين بين اعلام كرده كه با مرگ عرفات، تغييرى در طرح صلح خاورميانه موسوم به ”نقشه راه” روى نخواهد داد و اينكه چه كسى مذاكرات را انجام ميدهد، مسئله خود طرفين درگيرى بود و آمريكا فقط نقش ميانجى را ايفا خواهد كرد.

Flynt Leverett آمريكا را ميانجى چندان خنثى اى نميداند و در اين باره ميگويد: ”بوش حتى عليرغم نبود فشارهاى سياسى ناشى از انتخابات رياست جمهورى نميخواهد با شارون درگير شود، به اين معنى كه نميخواهد فشارهايى در جهت خروج نيروهاى اسراييلى از كرانه باخترى رود اردن و حتى تقسيم بين المقدس اعمال كند. ديدار و گفتگوهاى تونى بلر نخست وزير بريتانيا كه ميكوشد بحران خاورميانه را در صدر دستور كار قرار دهد نيز، تاثير نخواهد داشت. بلر تا به حال بارها بر سر اين موضوع با مخالفتهاى بوش روبرو شده و در آينده هم باز روبرو خواهد شد.”