"چشم درشت" یا پنجره‌ای رو به کهکشان
۱۳۸۷ بهمن ۱۷, پنجشنبه
اختراع تلسکوپ تاثیرگذارترین و کلیدی‌ترین یافته در تاریخ اخترشناسی است. با این اختراع، ناگهان افقی به‌تمامی نو در برابر بشریت گشوده شد.
تاریخ این دستگاه شگفت‌انگیز، که گالیله دقیقا ۴۰۰ سال پیش با آن برای نخستین بار افلاک را از منظری دیگر نظاره کرد، اینک در کتابی با عنوان "پنجره‌ی ما رو به کهکشان" (Eyes on the Skies) نگاشته شده است. کتاب را یک "دی.وی.دی" همراهی می‌کند.
نویسندگان "پنجره‌ی ما رو به کهکشان"، گوورت شیلینگ، خبرنگار علمی هلندی، و لارش کریستن‌سن، اخترشناس و رییس مرکز اطلاعاتی هوبل متعلق به سازمان فضانوردی اروپا (ESA)، در کتاب خود، تنها به تاریخ مصور دستگاهی به نام تلسکوپ نمی‌پردازند، بلکه همچنین تصویرهای درشت‌نما و جذابی از کهکشان را به نمایش می‌گذارند که فقط از برکت وجود تلسکوپ به ما رسیده‌اند.
کتاب رسمی اتحادیه‌ی بین‌المللی اخترشناسی
"پنجره‌ی ما رو به کهکشان" به‌عنوان کتاب رسمی اتحادیه‌ی بین‌المللی اخترشناسی ( IAU) در رابطه با سال اخترشناسی ۲۰۰۹ برگزیده شده است. دی.وی.دی همراه نیز فصل‌بندی مشابهی همچون خود کتاب دارد. مجری این ویدیوی ۶۰ دقیقه‌ای جو لیسک، اخترشناس رصدخانه‌ی اروپا (ESO) است.
کتاب و دی.وی.دی ساختاری مشابه دارند. آنها تنها تاریخ و آینده‌ی تلسکوپ را تصویر نمی‌کنند، بلکه همچنین فناوری نهفته در پس این دستگاه را توضیح می‌دهند و نیز انسان‌هایی را معرفی می‌کنند که این "چشم" عظیم را ساخته‌اند و از آن برای مشاهدات خود استفاده کرده‌اند.
از "چشم عظیم" دورنگر تا "رویت نامرئی"
شیلینگ و کریستن‌سن همچنین نشان می‌دهند که چگونه ابتدا عکاسی و اینک فناوری دیجیتالی دیگربار انقلابی در کار با تلسکوپ به‌وجود آورده‌اند.
اینک مدتهاست که تلسکوپ نور قابل رویت را رها کرده و آغاز به مرئی کردن کهکشان تاکنون نامرئی کرده است. مولفان کتاب همچنین دستگاه‌ها و ابزار کاملا تخصصی‌ای را معرفی می‌کنند که ظاهر آنها هیچ شباهتی به تلسکوپ ندارد؛ دستگاه‌هایی که اشعه‌های گاما، اشعه‌ی ایکس و اشعه‌های رادیویی را می‌جویند.
از اینها نامتعارف‌تر ردیاب‌های نوترینو هستند که در ژرفای زمین و دریا در جست‌وجوی رد پای ذرات کیهانی‌اند. تمامی این دستگاه‌ها میراث تحولی هستند که ۴۰۰ سال پیش با نگاه از مجرای یک "دوربین" جهتگیری‌شده به سوی آسمان، آغاز شد.
این داستان طولانی در کتاب و دی.وی.دی "پنجره‌ی ما رو به کهکشان" به شکلی هیجان‌انگیز و در عین حال قابل‌فهم روایت می‌شود؛ روایتی که می‌توان آن را در تختخواب خواند و با رویای آسمان پرستاره نیز به خواب رفت.